طلای سرخ در تسخیر تاجران ناشناخته

مسعود سلطانی - در حالی حجم تجارت خارجی ایران در یک سال گذشته به دلیل جهش نرخ ارز، پیمان‌سپاری ارزی، ممنوعیت واردات برخی از اقلام و بروز مشکلاتی در نقل و انتقالات بانکی با کاهش مواجه شده که ۶۴۴۷ کارت بازرگانی جدید صادر شده است، آماری که نشان می‌دهد کاهش حجم تجارت خارجی نه‌تنها از تعداد فعالان اقتصادی نکاسته، بلکه بر تعداد افراد مشتاق به حوزه تجارت افزوده است. تجار قدیمی می‌گویند ‌این افزایش نتیجه تصمیم‌های ارزی نامناسب است. با توجه به اینکه خراسان رضوی قطب تولید و صادرات زعفران است، ورود افراد غیرحرفه‌ای و تصمیم‌های متعدد ارزی بر بازار این محصول تأثیر منفی گذاشته است، تأثیراتی که تاکنون به مناسبت‌های مختلف از سوی تجار قدیمی مطرح شده است. ‌
روز گذشته، حضور محمدرضا مودودی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، در کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی فرصتی برای فعالان اقتصادی فراهم آورد تا آن‌ها گله‌های خود را صریح‌تر با او مطرح کنند، گله‌هایی که البته با همراهی این مسئول تجارت همراه شد به طوری که او نیز به عنوان نماینده دولت در این جلسه گفت که بخشی از اشتباهات در حوزه ارزی ناشی از سیاست‌گذاری‌های وقت است و اکنون عمده بخش‌ها این ضعف را پذیرفته‌اند.

دلسردی خارجی‌ها
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در این جلسه گفت: تغییر قوانین و ممنوع و آزاد شدن مکرر صادرات و واردات کالاها و محدودیت‌های بخش ارزی بر سنگینی تحریم‌ها افزوده است. بسیاری از خریداران خارجی علاقه‌مند به همکاری با ما نیستند و این به کار ما لطمه وارد کرده است. علی شریعتی مقدم افزود: در جلسه‌ای که با وزیر صمت و فراکسیون زعفران در مجلس داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که زعفران پیش قراول صادرات محصولات کشاورزی استان باشد و بسته‌ای برای رفع مشکلات و سامان‌دهی آن باید در نظر گرفته شود. 2 موضوع باید در استان و شرق کشور مورد توجه باشد که یکی زعفران و دیگری سوغات است.

صادرات قاچاقی زعفران
نایب‌رئیس شورای ملی زعفران نیز در این جلسه با بیان اینکه نرخ زعفران کاهش زیادی یافته است و تولید زعفران امسال افزایش می‌یابد گفت: با این افزایش تولید و دلسردی صادرکنندگان به دلیل بخشنامه‌های متضاد، بیشتر زعفران به صورت قاچاق خارج می‌شود. باید ترتیبی اثر داده شود که صادرکننده با صادرات آشتی کند. غلامرضا میری ادامه داد: شیوه بازگشت ارز حاصل از صادرات باید شفاف شود تا صادرکننده بداند امروز که صادر می‌کند با ارز خود چه کند. ما نمی‌توانیم ارز وارد کشور کنیم. باید شرایط برای وارد کردن ارز فراهم شود. واردات ارز از طریق صادرات نوعی پول‌شویی است که مورد توجه بانک مرکزی است. این ارزآوری نیست. تنها خسارتی است که به صادرکننده وارد می‌شود.

کارت بازرگانی یک‌بارمصرف
فرشید منوچهری، دبیر شورای ملی زعفران، نیز در این جلسه گفت: در سال گذشته 400 میلیون دلار زعفران صادر شد که در مقایسه با سال 96، 37 درصد افزایش یافته بود اما این افزایش رضایتمندی به دنبال نداشت چون بخش عمده صادرات طلای سرخ در سال 97 از سوی افرادی صورت گرفت که هیچ تجربه‌ای در صادرات نداشتند. آنچه بیشتر ما را آزار می‌دهد کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف است که 65 تا 70 درصد صادرات زعفران از این طریق بوده است.

بسته حمایتی از زعفران ارائه دهید
رئیس سازمان توسعه و تجارت نیز در این جلسه گفت: زعفران برند کشور ماست. باید ما را به همین برند در جهان بشناسند چون سطح اشتغال و درآمدزایی زیادی دارد. مودودی افزود: در حوزه برندسازی زعفران چندان موفق نبوده‌ایم. همین مسئله افزایش صادرات ما را تحت تأثیر قرار داده است. اگرچه اسپانیا خود را در پناه محصول ایران معرفی کرده است، زمانی که به جنگ داخلی مبتلا شدند، این برند را حفظ کردند اما ما برای برندسازی تلاش نکردیم. متأسفانه حتی افغانستان در حوزه زعفران خود را بهتر از ایران معرفی کرده است. این مسئله نشان می‌دهد باید در حوزه برندسازی جدی‌تر وارد شویم. وی ادامه داد: امروز اصل درآمد بر اساس تولید و ساخت، طراحی و برندسازی است که کمترین درآمد مربوط به حوزه تولید و ساخت، و درآمد بیشتر مربوط به حوزه برند است. وی با اشاره به ضرورت تدوین بسته حمایت از صادرات زعفران از سوی تجار گفت: انتظار ما از بسته حمایتی زعفران این است که چند‌بعدی و در حوزه‌های مختلف باشد. اول از هر چیز، مشکل توسعه بازار زعفران در بخش قوانین، باید در بازارهای هدف بررسی شود. باید مشخص شود در کدام بخش به حمایت مادی یا غیرمادی نیاز دارند. وزیر هم انتظار دارد چنین بسته‌ای را از سوی صادرکنندگان دریافت کند. در این بسته باید تمام مسائل اعم از تعرفه‌ها و حمل‌ونقل، مسائل اقتصاد داخل و ... دیده شود. وی گفت: یک درصد از مشوق‌های صادراتی کل کشور را برای جهش صادرات زعفران هزینه خواهیم کرد. منابع سازمان توسعه تجارت برای کمک به بخش خصوصی و برای توسعه صادرات است.اگر اعتبار امسال را دریافت کنیم سهم مشخصی را برای زعفران در سال 98 تعیین خواهیم کرد.
محمدرضا اورانی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، هم با اشاره به ناکارآمد بودن سیاست‌های ارزی گفت: در حالی که به شکر یارانه می‌دهیم و مقرر شده است با قیمت 3000 تومان به دست مصرف‌کننده برسد، در عمل در بازار 8000 تومان عرضه می‌شود.

افزایش تجار تازه‌کار
همچنین روز گذشته، رئیس سازمان توسعه و تجارت در کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی حضور یافت و گفت: تعداد بخشنامه‌های یک سال گذشته در حوزه مأموریت‌های سازمان توسعه تجارت 12یا 13 مورد بوده است و این تعداد زیاد نیست. بعضی تصمیمات ارزی تبعاتی را منجر شد که از جمله آن‌ها ورود 6447 کارت بازرگانی جدید به عرصه صادرات بود که عمدتا به افرادی تعلق داشت که تجربه صادراتی نداشتند اما بالغ بر 5.4 میلیارد دلار صادر کرده بودند. تنها با 445 کارت‌ بازرگانی، نزدیک به 4.7 میلیارد دلار صادرات انجام شد که آمار نگران‌کننده‌ای بود. رئیس اتاق ایران نیز در این جلسه گفت: معاون اول رئیس جمهور روز گذشته در جمع تشکل‌های اتاق بازرگانی اعلام کرد از این پس هر مطلبی که در آن مسائل اقتصادی مطرح باشد، اگر پیوست نظر اتاق را نداشته باشد، در دولت مطرح نخواهد شد. امیدواریم دولت این بحث را عملی کند. غلامحسین شافعی افزود: در همان جلسه از آقای جهانگیری خواستیم نمایندگان بخش خصوصی در مجامع و شوراها از سوی خود بخش خصوصی تعیین شوند. بعضا مشاهده می‌شود نماینده بخش خصوصی در شورایی، از طرف رئیس سازمان و بنا به سلیقه او تعیین می‌شود. تأکید داریم اتاق باید به طور مکتوب نماینده خود را در محافل و مجامع مشخص کند تا نظرات بخش خصوصی به‌خوبی منعکس شود.