«محبت» شالوده اصلی رابطه دخترپدری در تربیت دینی است
بنا به آنچه از متون دینی بر می‌آید شالوده تربیت صحیح، «محبّت» است و آنچه رابطه دخترپدری را قوام می‌بخشد عمل به همین یک کلمه است که در سبک و سیره معصومین(ع) نمونه‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد.
به گزارش شهرآرانیوز، رابطه پدر با دختر در تربیت فرزند بسیار مهم شمرده شده است. این موضوع هم در علوم تربیتی جدید و هم در اصول تربیت دینی مطرح شده است. نگاه دین به دختر نیز نگاهی مترقّی بوده و همین مسئله باعث شده با توجه به فرهنگ ایرانی-اسلامی که در کشورمان حاکم است هرچه زمان جلوتر آمده جایگاه دختر در خانواده و رابطه دخترپدری نیز پررنگ‌تر و مهم‌تر شود؛ بنا به آنچه از متون دینی بر می‌آید شالوده تربیت صحیح، «محبّت» است و آنچه رابطه دخترپدری را قوام می‌بخشد عمل به همین یک کلمه است.
امروز پنجم ماه صفر، مصادف با شهادت حضرت رقیه (س) است و هیچ فرد آزاده‌ای نیست که آوازه محبت این دختر سه ساله به پدر و امام به دخترانش را نشنیده باشد. به همین مناسبت به سراغ یک پژوهشگر دینی در حوزه اخلاق رفتیم تا نگاه دین به ایجاد رابطه درست و مناسب پدر با دختر را بررسی کنیم. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی سجادی زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی دراین باره به شهرآرانیوز پاسخ داده است.
انتخاب نام زیبا و پرمعنا و خطاب دلنشین پدر به دختر
جاهلیت قدیم چه در ایران عهد ساسانی، چه در هند، چین و یا عربستان نگاه بدی به دختر داشتند، اما بر عکس، پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) نگاهی والا و ارزشمند به دختر داشتند و او را تکریم می‌کردند. بعد از رواج سبک و سیره پیامبر (ص) بود که به حضور پدر در تربیت فرزند تاکید شده است و راهکار‌هایی در این زمینه داده شده است. یکی از آنها نامگذاری مناسب برای فرزندان است. اسم‌ها و القابی با معنا و زیبا. شما ببینید که پیامبر گرامی خدا حضرت زهرا (س) را با چندین لقب پر معنا خطاب می‌کردند. در قرآن نیز اسم‌های متعددی برای حضرت فاطمه (س) آمده است مانند حنانه، محدثه، هانیه و ... که در تمامی این اسامی معنای مهر و محبت و لطافت وجود دارد.
علاوه بر نامگذاری، خطاب قرار دادن دختران در منزل با القاب مختلف و مناسب نیز توصیه شده است. مثلا ببینید امیرالمومنین (ع) به همه دختران خود «زینب» می‌گفتند؛ «زینِ أب» یعنی زینت پدر و امام،ام کلثوم (س) را نیز با همین لقب خطاب می‌کردند یا ریحانه به معنای گلی خوشبو و این موضوع در اهل بیت پیامبر (ص) یک امر مرسوم بوده است. خوب است پدران نیز دختران خود را با القاب مختلف و نام‌های معنادار و زیبا خطاب کنند که این موضوع مایه افزایش محبت بین دختر و پدر می‌شود.
توجه به روح لطیف دخترانه
یکی دیگر از زمان‌هایی که باید به دختران توجه و محبت کرد زمانی است که پدر وارد منزل می‌شود و چیزی برای فرزندان و اهل خانه خریده است. برای والدین هر دو فرزند پسر و دختر عزیز و محبوب هستند، اما دختر به لحاظ روحیه لطیفی که دارد و نباید شکننده باشد گفته شده اگر میوه‌ای، هدیه‌ای یا خوراکی‌ای به خانه بردید ابتدا به دختر بدهید؛ چرا که او فردا می‌خواهد مادر و همسر باشد و خود، فرزندی تربیت کند و مسئولیت خانه را خواهد داشت.
محبت در نهان و آشکار
ابراز محبت به دختران در نهان و آشکار، هم محیط خانه و هم در جمع نیز از دیگر توصیه‌های تربیتی است که به پدران و مادران شده است. پیامبر (ص) در زمان جاهلیت، دخترش را روی زانو می‌نشاند و او را می‌بوسید و در آغوش می‌گرفت و این در حالی است که مردان نزد پیامبر (ص) می‌آمدند و می‌گفتند ما با اینکه ۱۰، ۱۱ دختر داریم، اما تا به حال یک بار هم آنها را نبوسیده‌ام و برخی نیز همین تعداد دختر را زنده به گور کردند. در این شرایط سخت جامعه، پیامبر (ص) چنین رفتاری نسبت به دختر خود داشتند.
المحبوب مطاعٌ للمحبّ
در حدیث آمده است «ان المحب لمن یحب مطیع» یعنی محبوب نسبت به کسی که به او محبت می‌کند مطیع است. وقتی پدر و مادر به دختر محبت کنند از او پیروی می‌کند. فرض کنید پدری که چنین است وقتی به نماز می‌ایستد، دختر هم از همان سنین کودکی کنار پدر نماز می‌خواند. انسان مقلدترین موجود است به همین دلیل قدرت یادگیری دارد. وقتی والدین عملی را انجام دهند یا حرفی بزنند دختر از او تقلید می‌کند.
عمل به وعده‌ها
اولیای خدا فرموده‌اند وقتی به فرزندان خود وعده‌ای می‌دهید حتما به آن عمل کنید چرا که نگاه فرزند به پدر و مادر در دوره کودکی نگاهی الهی است و گمان می‌کند او قدرتمندترین و بهترین فرد جهان اوست. بلاتشبیه او را در مقام خدا می‌بیند لذا اگر وعده‌ای داد و عمل نکرد ایمان و اعتقاد فرزند متزلزل می‌شود. پدر وقتی وعده‌ای به دخترش می‌دهد باید حتما به آن عمل کند یا وعده‌ای بدهد که بتواند از عهده انجام آن برآید. اگر عمل نکند کم‌کم نگاه خداگونه فرزند به پدر از بین می‌رود.
بزرگتر هم بشود در مقابلوعده‌های خدا را قبول نمی‌کند و گمان می‌کند خدا نیز مانند پدرش، به وعده‌هایش عمل نمی‌کند. لازم است والدین تا جایی که می‌توانند و درست است خواسته‌های فرزندان خود را اجابت کنند و زمانی که وعده‌ای می‌دهند حتما به آن عمل کنند.
نگاه اخروی و بلندمدت در کلام و رفتار
بر اساس اصول تربیت دینی، گفته‌اند فرزند را تا سن ۶ سالگی آزاد بگذارید و اگر مانعی سر راه اوست والدین آن مانع را رفع کنند. مثلا وقتی در حال بازی است و سر راهش لیوانی قرار دارد نگوییم مراقب لیوان باش، ما باید آن شیء را از سر راه او برداریم و موانع آزادی‌اش را رفع کنیم. از ۶ سالگی به بعد، رشد عقلی او بیشتر شده و متوجه انجام واجبات مانند نماز می‌شود، اینکه تشکر از خدا چیست و حجاب حداقلی چه معنایی دارد؟ اهل بیت (ع) در این باره توصیه می‌کنند دختر و پسر را از سنین کودکی به نماز تشویق کنید و دختران را از هفت سالگی به حجاب عادت دهید.
همه اینها با زبان و نگاهی آگاه و مهربان باید باشد. چه نگاهی؟ باید دانست که دختر و همه انسان‌ها، ابدیت در پیش دارند و زندگی به چند روزه عمر دنیا محدود نمی‌شود و آخرت وجود دارد. افق نگاه والدین باید به قیامت و بهشت و جهنم باشد. در دنیا نیز این نگاه را می‌توان با محبت به خدا ایجاد کرد. مثلا بگوییم «خدا این کار را دوست دارد یا ندارد. انسان را خدا آفریده است و از همه نسبت به آفریده‌اش مهربان‌تر است. خدایی که تو را آفریده و به ما داده است دوست دارد زیبایی‌های تو را هر کسی نبیند. خدا تو را زیبا آفریده است. عده‌ای ممکن است از زیبایی تو سوء استفاده کنند لذا باید مراقب باشی آنها را نمایان نکنی.» بهتر است این مسئله و نگاه با ایجاد عادت و بیان کودکانه به دختران آموزش داده شود.
وظیفه جامعه نسبت به رفتار با دختران
امام رضا (ع) در جمعی حاضر بودند که دختری شش، هفت ساله وارد آن جمع می‌شود. کسانی که آنجا بودند به دلیل محبتی که به دختر داشتند او را بوسیدند و نوازش کردند و مورد محبت قرار دادند تا اینکه دختر روبروی امام ایستاد. امام قبل از آنکه دختر را نوازش کند پرسید چند سال دارد؟ وقتی جواب دادند امام دستش را عقب کشید و فرمودند «این دختر دیگر بزرگ شده است و باید مراعات کند.» آن دختر نسبت به حجاب تکلیفی ندارد، اما افراد بزرگتر وقتی در مقابل او قرار می‌گیرند باید وظیفه خود را نسبت به رفتار خود بدانند. تمامی مراجع معتقدند در چنین شرایطی در مرحله نخست پدر مکلف به رعایت حجاب است نه دختر و در مراحل بعدی، دیگر افراد جامعه نیز باید به مسائل اخلاقی و شرعی دختران توجه و رعایت نمایند. در حالیکه امروزه می‌بینیم دختران خردسال و آنها که تازه به سن تکلف رسیدند بدون حجاب و آرایش در خیابان کنار پدر و مادر راه می‌روند. این پدر است که باید به دختر برای پوشش و حجابش تذکر محبت آمیز بدهد. دختری که محبت پدر را در دل دارد به راحتی به حرف او گوش می‌کند.
هماهنگی مادر با پدر در تربیت فرزند
اگرچه باید گفت پدر در تربیت فرزند نقش دارد، اما در تربیت فرزند نقش مادر بدون شک مهم‌تر است چنانکه می‌فرمایند «از دامن زن، مرد به معراج می‌رسد.». تربیت تک والدی نیز مضر است و تربیت دو والدی توصیه شده است لذا نقش پدر و مادر در تربیت فرزندان پا به پای هم اهمیت دارد. در تربیت فرزند، هر دو والد مسئول هستند و هماهنگی بین آنها بسیار مهم است. در ایجاد و بیان ارزش‌ها جلوی فرزند با یکدیگر مخالفت نکنند. مثلا اگر پدر از دختر می‌خواهد غذایش را کامل بخورد و ظرف غذایش را تمیز کند مادر نسبت به این رفتار شاکی نشود و او را تمسخر نکند. حرفی نزند که خلاف آن باشد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
