رقابت ۲ کریدور ایرانی در قفقاز | نقشه راه تهران برای تبدیل شدن به هاب ترانزیت اوراسیا

دیدار دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با همتای ارمنی، بار دیگر اهمیت راهبردی قفقاز در سیاست منطقه‌ای تهران را برجسته کرد. ایران با تکمیل کریدور شمال–جنوب و اجرای طرح خلیج فارس–دریای سیاه، در پی تثبیت جایگاه خود به‌عنوان شاهراه ترانزیت اوراسیا و کاهش وابستگی‌های تجاری است.

به گزارش شهرآرانیوز؛ صبح امروز شنبه (هشتم شهریورماه) آرمن گریگوریان دبیر شواری امنیت ملی ارمنستان در سفر به تهران با علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور و مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار و گفت‌و‌گو کرد.

لاریجانی بر مشارکت با همسایه شمالی در تکمیل کریدور شمال به جنوب و اتصال خلیج‌فارس به دریای سیاه تأکید کرد و عنوان کرد که ایران با هرگونه تغییر ژئوپولیتیک منطقه و آسیب به روابط ایران و ارمنستان مخالف است.

در نگاه راهبردی شورای عالی امنیت ملی کشور توجه به قفقاز دیده شده است. توافق کریدور شمال-جنوب که در سال ۱۳۷۹ شمسی میان ایران، روسیه و هند امضا شد، ارتباط سه کشور را از طریق خاک جمهوری آذربایجان به مناطق صنعتی و پرجمعیت روسیه یعنی مسکو و اطراف آن متصل می‌کند.

این مسیر که شاخه غربی کریدور شمال-جنوب نامیده می‌شود، با حلقه مفقوده ریلی رشت-آستارا که همکاری سه کشور ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه را می‌طلبد، پیش می‌رود.

این مسیر ریلی به طول ۱۶۰ کیلومتر طراحی شده و پس از تکمیل، جنوب ایران را به روسیه و شمال اروپا متصل خواهد کرد که قرار است با وام دولتی ۱.۶ میلیارد دلاری روسیه احداث شود.

طبق آخرین گزارش‌ها، حدود ۵۰ درصد از اراضی مسیر آزادسازی شده و عملیات عمرانی آن با کمترین آسیب زیست‌محیطی در حال پیشرفت است. این گفته مدیر حوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل در گیلان محمد پردل نژاد است.

بر اساس برنامه‌ریزی‌های وزارت راه و شهرسازی، این پروژه در ۴۸ ماه تکمیل می‌شود، اما تحقق آن به تأمین اعتبارات مالی پایدار وابسته است. تاکنون بخشی از بودجه از محل منابع سنواتی تأمین شده و برای تسریع کار، گزینه‌های دیگری مانند تهاتر نفت نیز در دستور کار قرار گرفته است.

گفتنی است در تماس تلفنی هفته قبل ولادیمیر پوتین با رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، پوتین پیشرفت کار در رشت–آستارا را «رضایت‌بخش» توصیف کرده بود و آن را بخشی از روند رو‌به‌رشد همکاری‌های تهران–مسکو دانسته بود.

از سوی دیگر، ایران و ارمنستان در تازه‌ترین نشست‌های خود بار دیگر بر اجرای کریدور خلیج فارس–دریای سیاه تأکید کردند. این مسیر قرار است با عبور از ارمنستان و گرجستان، کالا‌های ایرانی را به بنادر پوتی و باتومی در دریای سیاه و سپس به اروپا برساند که در سال ۲۰۱۶ میلادی توسط ایران مطرح شده است.

چنین طرحی، علاوه بر کاهش وابستگی ایران به ترکیه در مسیر دسترسی به اروپا، هزینه و زمان تجارت را تا ۳۰ درصد کاهش خواهد داد.

بخشی از کریدور خلیج‌فارس–دریای‌سیاه که موازی شاخه غربی کریدور شمال-جنوب (مسیر جمهوری آذربایجان) است، از خاک ارمنستان عبور می‌کند و به گرجستان و دریای سیاه و از آنجا به کشور‌های حوزه که سیاست‌های ملایم‌تری نسبت به غرب دارند، متصل می‌کندو

این کریدور، ایران را به حلقه اتصال چهار حوزه دریایی خلیج فارس، عمان، خزر و دریای سیاه، بدل می‌کند. همزمان، کشور‌های بزرگی همچون هند نیز علاقه‌مندند از این مسیر برای دسترسی سریع‌تر به اروپا استفاده کنند.

به بیان دیگر، فعال‌سازی این پروژه به معنای تثبیت جایگاه ایران به‌عنوان شاهراه مطمئن ترانزیت شمال به جنوب است.

به طور کلی، سیاست جامع و هوشمندانه ایران در قبال قفقاز برای پیشبرد اهداف کریدور شمال-جنوب و کریدور خلیج‌فارس–دریای سیاه، ایران را به سمت تبدیل شدن به هاب ترانزیتی اوراسیا سوق می‌دهد.

منبع: فارس