علی بابازاده | شهرآرانیوز؛ مشهد را میتوان شهر هزارحادثه نامید که البته این یکی از آفتهای همه کلان شهرهاست. سقوط ومرگ کارگران از ساختمان ها، نزاعهای جمعی، گوشی قاپی، انواع سرقت و... بخشی از این حوادث روزانه است، اما اگر نیاز باشد یکی از حوادث را به عنوانترینها انتخاب کنیم، بی برو برگرد باید سراغ تصادفها رفت.
سوانحی که همه جا رخ میدهد؛ از کوچه فرعیها گرفته تا وسط بزرگراهها و جادهها و.... همین دو هفته پیش بود که چندین تصادف درون شهری دلخراش در مشهد رخ داد و جان تعدادی از شهروندان را گرفت. واکاوی و رسیدن به علت وقوع سوانح رانندگی یک موضوع تخصصی است؛ موضوعی که من را به ساختمان آجری اطراف میدان راهنمایی کشاند که روی سردر آن نام پلیس راهنمایی و رانندگی مشهد، خوش نمایی کرد.
من رو به روی سرهنگ محسن موسی آبادی، رئیس پلیس راهور مشهد، نشستم و با مردی وارد گفتوگو شدم که سالها تصادف و عواقب آن را با پوست و گوشت لمس کرده و حالا گنجینهای از تجربیات ناب دارد. در ادامه وضعیت خیابان ها، تصادفات و آمار نیم سال ابتدایی امسال را بررسی کردیم که ماحصل آن را میخوانید.
براساس دادههای ثبت شده در نیمه نخست امسال، تعداد تصادفهای منجر به فوت نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰درصد افزایش یافته است؛ اما در مقابل، تصادفات جرحی با ۲۲ درصد کاهش همراه بوده است و تصادفهای خسارتی ۱۲ درصد افزایش نشان میدهد. این آمار نشان میدهد که شدت برخی سوانح بیشتر شده، اما تعداد مصدومان کمتر شده است. این درحالی است که در شش ماه نخست امسال، حدود ۱۶۰ مورد حادثه منجر به فوت، ۹هزار و۷۰۰ تصادف جرحی و نزدیک به ۸۵هزار تصادف خسارتی در مشهد ثبت شده است.
طبق بررسی ها، بیش از ۹۰ درصد تصادفات فوتی در مشهد مربوط به موتورسیکلت سواران و عابران پیاده است. این موضوع نشان میدهد که همچنان ضعف جدی در فرهنگ استفاده از کلاه ایمنی، رعایت حق تقدم عابر پیاده و مدیریت ترافیک در معابر فرعی وجود دارد.
سه تخلف در صدر آمار قرار دارند. یکی از آنها، توجه نکردن به جلو است که بیشتر به علت استفاده از تلفن همراه است؛ به ترتیب سرعت غیرمجاز و رعایت نکردن حق تقدم، هر یک از این موارد در قالب تخلف حادثه ساز شناخته میشوند.
در بررسیهای انجام شده، مشخص شد که بیش از ۸۰ درصد جانباختگان تصادفهای فوتی در مشهد پس از صحنه حادثه و در مسیر یا بیمارستان فوت میکنند. این آمار نشان دهنده لزوم توجه فوری به امداد ونجات در بازه طلایی نخست پس از تصادف است. در ساعات شب، به ویژه بین ساعات ۲۲ تا ۶ صبح، شدت سوانح بیشتر و سرعت وسایل نقلیه بالاتر است.
در همین بازه، پلیس راهور هر شب حدود ۱۵۰ خودرو را توقیف میکند و در هر شب ۳ هزار خودرو اعمال قانون میشوند. همچنین ۷ هزار خودرو در طول روز جریمه میشوند. البته این فقط آمار جریمههای دستی است و جریمههای دوربینهای ثبت تخلف، جدا محاسبه میشود.
بله، آمارها نشان میدهد که میزان اعمال قانون در سال۱۴۰۴ حدود ۱۰ درصد کمتر از سال گذشته بوده است. این موضوع به احتمال زیاد ناشی از رعایت بیشتر قوانین توسط شهروندان و تأثیر اقدامات فرهنگی و هشدارهای مستمر پلیس است.
یکی از مهمترین عوامل، تک سرنشین بودن خودروهاست. در ساعات ابتدایی در برخی از معابر بزرگراهی حدود ۷۰ درصد وسایل نقلیه تک سرنشین هستند. این موضوع باعث افزایش حجم خودرو، مصرف سوخت، زمان توقف و قفل گرههای اصلی میشود. به همین دلیل، راهکارهای فرهنگی مانند ترویج استفاده از حمل ونقل عمومی و سفرهای اشتراکی از برنامههای مکمل ما در مدیریت ترافیک شهری است.
واقعیت این است که مشهد دومین کلان شهر کشور است. به دلیل گستردگی فوق العاده محدوده شهری، امکان استقرار نیروی انسانی ثابت در تمام میادین و تقاطعها وجود ندارد، نه از نظر توان اجرایی و نه از نظر حجم نیرو. با این حال، تمام معابر شهر به صورت شبانه روزی زیرپوشش دوربینهای نظارتی و سامانههای هوشمند کنترل ترافیک قرار دارند.
نقاطی که احتمال بروز گره ترافیکی در آنها بیشتر است، مأمور فیزیکی مستقر دارد. از ساعت۵:۳۰ تا حدود ۲۲:۳۰، همکاران ما در میادین پرترافیک حضور دارند و بعد از آن، از ساعت ۲۲:۳۰ به بعد، تیمهای نامحسوس بزرگراهی وارد عمل میشوند تا ایمنی عبور ومرور در سطح شهر حفظ شود. در واقع، روزها تمرکز ما روی مدیریت ترافیک شهری است و شبها روی برخورد با تخلفات حادثه ساز، رانندگان پرخطر و تخلفات بزرگراهی.
برخی معابر کلان شهری ما در مشهد، بین۱۵ تا۱۶ ساعت از شبانه روز در وضعیت اشباع ترافیک قرار دارد. برای مثال بزرگراه شهید چراغچی، بولوار وکیل آباد و بزرگراه پیامبر اعظم (ص) جزو همین نقاط هستند. برای این مناطق، طرحهای اصلاح هندسی، ایمن سازی و روان سازی ترافیک پیش بینی و بخشی از آنها اجرا شده است. نمونههای اجراشده شامل میدان شهید فهمیده، دوربرگردان ابوطالب، میدان امام حسن (ع)، تقاطع انقلاب، میدان آزادی (به سمت صدا وسیما)، ورودی رضوی و محدوده مقابل دانشگاه فردوسی است. بخشی از عملیات نیز در دست اقدام قرار دارد تا با همکاری شهرداری، روند اجرایی سریعتر پیش برود.
نگاه ما صرفا ترافیکی نیست، بلکه مردم محور و مطالبه گر است. معتقدیم ترافیک شهری فقط مشکل رانندگان نیست، بلکه حل این مشکل یک مطالبه عمومی است که باید توسط همه نهادهای مسئول پیگیری شود تا حقوق شهروندان درزمینه تردد و زمان بندی سفرها رعایت شود. پلیس راهور این مطالبه مردمی را از دستگاههای اجرایی به شکل جدی دنبال میکند.
در سال گذشته بیش از صد فقره ابطال گواهی نامه به علت نمرات منفی و تکرار تخلفات پرخطر داشتیم. در شش ماهه نخست امسال نیز هشتاد فقره توقیف یا تعلیق گواهی نامه ثبت شده است. عمده این موارد مربوط به رانندگانی است که رفتار پرخطر مکرر داشتهاند.
این نظام سه مرحله دارد و هدف آن شناسایی رانندگان پرخطر است. در مرحله اول با رسیدن به سی نمره منفی، گواهی نامه به مدت سه ماه تعلیق میشود. مرحله دوم، پس از پایان دوره تعلیق، اگر فرد دوباره ۲۵ نمره منفی دریافت کند، گواهی نامه اش به مدت شش ماه ضبط میشود. مرحله سوم در صورت کسب بیست نمره منفی دیگر، گواهی نامه فرد به طور کامل باطل میشود و پس از گذشت یک سال از ابطال، فرد میتواند دوباره در کلاسهای آموزش رانندگی شرکت کند و آزمونهای تئوری و عملی را از ابتدا طی کند. در تمام این مدت، او فاقد گواهی نامه محسوب میشود.
در چنین مواردی از نگاه پلیس، شخص فاقد گواهی نامه است. طبق مقررات، وسیله نقلیه او توقیف میشود و هیچ گونه تسهیلاتی برای ترخیص خودرو داده نمیشود. همچنین مستندات تخلف به مرجع قضایی ارسال میشود و معمولا متخلف با جریمه نقدی مواجه میشود. چنانچه این عمل تکرار شود، ممکن است مقام قضایی مجازاتهای تکمیلی نیز مانند محرومیت طولانی مدت از رانندگی تعیین کند.
بله، تخلفات تکراری به صورت سیستمی در سامانه راهور ثبت میشوند و رانندگان پرخطر تحت پایش قرار میگیرند. تکرار تخلفاتی مانند عبور از چراغ قرمز، سرعت غیرمجاز یا رانندگی در حالت مستی باعث افزایش نمرات منفی و درنهایت لغو گواهی نامه میشود.
بله، در موارد بسیار نادر که به صلاحیت پزشکی مربوط میشود. گاهی فرد به علت تصادف یا بیماری، توان جسمی لازم برای رانندگی را از دست میدهد؛ مانند نقص دید یا ازکارافتادگی اندام ها. در این موارد کمیسیون پزشکی تشخیص میدهد که فرد دیگر صلاحیت رانندگی ندارد و به همین دلیل، ممنوعیت مادام العمر اعمال میشود.
خیر، در تخلفات رانندگی محرومیت به صورت محدود است، چنانچه سیر نمرات منفی سه مرحله تکرار شود، گواهی نامه در شرایط باطل شدن قرار میگیرد و اگر پیگیری نکند، گواهی نامه باطل میشود. اگر شخصی قصد اقدام داشته باشد، پس از گذشت یک سال میتواند مراحل آموزش را دوباره طی کند و گواهی نامه را دریافت کند.
با گرفتن تست در محل، چنانچه نتیجه تست رانندهای مثبت باشد، یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان جریمه و شش ماه تعلیق گواهی نامه را به همراه دارد و در ادامه به مراجع قضایی معرفی خواهد شد.
پس از پایان محرومیت، در مرحله اول یعنی ۲۵ نمره و مرحله دوم ۳۰ نمره، راننده باید مدارک لازم را به واحدهای اجرایی پلیس راهور ارائه کند و گواهی نامه اعطا میشود؛ اما در مرحله سوم گواهی نامه ابطال شده و پس از یک سال مراحل صدور گواهی نامه و آموزش مجدد طی میشود.