قوانین برخورد با متجاوزان به عنف چیست؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ همواره این سوال مطرح بوده که قانون و سیستم قضایی چقدر حامی قربانیان تجاوز است. آیا دورریختن ترس از شکایت و به دادگاه‌کشیدن متجاوز، مرهمی برای قربانی تجاوز است؟ قانون چه ضمانت اجرایی‌ای برای مقابله با یک متجاوز درنظر گرفته است تا آن‌ها شناسایی و مجازات شوند؟ آیا دادگاه رفتن به خودی خود، یک زن را زیر سوال می‌برد و حیثیت او را لکه‌دار می‌کند یا اینکه این دادگاه‌ها حقانیت او را اثبات می‌کنند و سندی برای مقصر نبودنش خواهند بود؟ همه این‌ها پرسش‌هایی است که درباره پرونده‌های تجاوز مطرح می‌شود و در‌عین‌حال بخش عمده جامعه زنان از قوانین وضع‌شده در دفاع از حقشان بی‌خبرند.

به‌دنبال شکستن سکوت در هفته‌های اخیر درباره حوادث تجاوز و لب‌به‌سخن گشودن قربانیانی که حاضر شدند از تجربه تلخ خود و آزار‌های جنسی‌شان بگویند، پای صحبت‌های نیره عابدین‌زاده، معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خراسان رضوی، نشسته‌ایم که به‌عنوان یک قاضی زن و یک مقام در حوزه قضایی، با پرونده‌های بسیاری از این نوع، سر و کار داشته است و از ریز و درشت قوانین در این زمینه می‌گوید.

قاضی عابدین‌زاده در گفتگو با خبرنگار ما ابتدا به تشریح قانون مجازات اسلامی در موضوع تجاوز می‌پردازد که حتی اشد مجازات یعنی اعدام در آن برای متجاوز درنظر گرفته شده است. به گفته قاضی عابدین‌زاده، در قانون مجازات درباره زنای به عنف که در لفظ عموم «تجاوز به عنف» شناخته می‌شود، مجازات اعدام برای زانی یا متجاوز درنظر گرفته شده است. درواقع معنای عنف به این مورد اطلاق می‌شود که بدون رضایت زن به حریم وی تجاوز شود و به‌زور و خلاف رضایت زن، تجاوز صورت گرفته باشد. البته اثبات این‌گونه جرائم به علت اینکه معمولا با برخی روابط نامتعارف سابق توأم است یا به این دلیل که در خلوت انجام می‌شود، کمی پیچیده است. اما چون در طریق اثبات دعاوی کیفری می‌توان علم قاضی را به‌عنوان دلیل تلقی کرد، قضات با کنار هم قراردادن قراین و دلایل، امکان اثبات را فراهم می‌آورند.

معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خراسان رضوی با تاکید بر اینکه قربانیان تجاوز، از شکایت ترس نداشته باشند، تاکید می‌کند: بیشتر بانوانی که مورد تجاوز قرار می‌گیرند، ممکن است روابطی در حد تلفنی یا پیامکی و... با فرد متجاوز داشته باشند؛ لذا از اعلام شکایت ترس دارند و نگران‌اند که با اعلام شکایت، خودشان نیز متهم تلقی شوند، حال آنکه این تصور اشتباه است؛ چون قانون در جرائم غیراخلاقی به‌جز اعلام شکایت شاکی خصوصی یا به عنف یا انجام در ملأعام و سازمان‌یافته، اجازه تحقیق را به مقام قضایی نمی‌دهد. قاضی در این‌مورد صرفا موضوع تجاوز را مورد تحقیق علمی و قضایی قرار می‌دهد و تصمیم نهایی او اعلام اثبات تجاوز ازطرف مرد یا رابطه نامشروع ازطرف مرد خواهد بود و به سایر موارد بدون اذن قانونی نمی‌پردازد.

وی تاکید می‌کند: در انجام این روابط چنانچه تجاوز اثبات شود مجازات اعدام خواهد بود و چنانچه به دلیل تحصیل سخت دلیل یا علل دیگر اثبات نشود و ارتباط در حد نامشروع تلقی شود، مجازات شلاق را درپی خواهد داشت و البته مانع از این نخواهد بود که قاضی از مجازات‌های تکمیلی مانند تبعید متهم یا اعمال برخی محرومیت‌ها و ممنوعیت‌های اجتماعی درباره متهم استفاده نکند. دراین‌خصوص در رویه قضایی دو نظر مطرح است؛ برخی قضات صرفا بعد از اثبات زنای به عنف، بحث مهرالمثل و ارش‌البکاره را قابل بررسی می‌دانند.

قاضی عابدین‌زاده این نکته را هم به سخنانش می‌افزاید: نظر دیگری نیز وجود دارد که چنانچه زن ادعای زنای به عنف داشت، لیکن دلایل اثبات را نتوانست فراهم کند و ارتباط در حد نامشروع هم ثابت شد لیکن امکان بررسی مهرالمثل و ارش‌البکاره نبود- بنا به تحلیل حقوقی که گرچه امکان اثبات جنبه کیفری ادعا میسر نیست، مانع از امکان اثبات جنبه مدنی آن نخواهد بود- درباره مهرالمثل و ارش‌البکاره، قضات رأی می‌دهند.

وی همچنین درباره نحوه رسیدگی به پرونده‌های تجاوز با در‌نظرگرفتن حساسیت این پرونده‌ها، توضیح می‌دهد: پرونده‌های تجاوز خیلی سریع در دست بررسی قرار می‌گیرند و حداقل سه قاضی در این پرونده‌ها حضور دارد. حساسیت این پرونده‌ها آن‌قدر زیاد است که تماما ضبط می‌شود و کاملا محرمانه است. مردم معمولا اشتباه مراجعه می‌کنند که طریقه رسیدگی را طولانی می‌کند و دلایل و استنادات از بین می‌رود. مراجعان این پرونده‌ها فقط باید به محاکم کیفری یک مراجعه کنند؛ از این محکمه به آن محکمه نروند تا فرصت طلایی برای رسیدگی به این پرونده‌ها از دست نرود.

او به‌عنوان یک قاضی زن و باتوجه‌به تجربه رسیدگی به پرونده‌های تجاوز، بر آگاهی بیشتر زنان نیز تاکید می‌کند و می‌گوید: در بیشتر پرونده‌های تجاوز، از قبل ارتباطاتی بین متجاوز و قربانی تجاوز بوده است؛ مثلا یک آشنایی پیامکی، تلفنی یا قرار ملاقاتی بوده، اما در ذهن خانم این است که این آشنایی برای شناخت طرفین است تا درصورت شناخت درست به این نتیجه برسد که آیا این فرد برای ازدواج مناسب است یا نه. درواقع در ذهن یک خانم روابط نامتعارف و ارتباط جنسی برای شناخت طرفین نبوده است، اما در ذهن متجاوز این تفکر وجود دارد؛ حالا یا از ابتدا با این نقشه وارد شده تا به هدفش برسد یا اینکه نقشه ازپیش‌طراحی‌شده نبوده و در تداوم آشنایی در ذهنش خطور کرده که به هدفش برسد و به تجاوز انجامیده است؛ لذا در ذهن مرد و ذهن زن، دلایل این آشنایی‌ها متفاوت است و خانم‌ها باید در روابط قبل از ازدواج آگاهانه رفتار کنند.

به گفته قاضی عابدین‌زاده، در مواردی، فردی به عنوان خواستگار یا به بهانه شناخت، با دختری ارتباط برقرار می‌کند و درخواست عکس می‌دهد. دخترخانم هم عکس‌های خصوصی خود را ارسال می‌کند، اما بعد از یک شناخت اولیه به این نتیجه می‌رسد که این فرد، گزینه مناسبی برای تشکیل زندگی و ارتباط نیست و همان‌جا ارتباط را قطع می‌کند، اما متاسفانه فرد مقابل از این تصاویر سوء‌استفاده می‌کند و با تهدید مبنی بر افشای این تصاویر به آزار جنسی طرف مقابل می‌پردازد. قاضی عابدین‌زاده می‌افزاید: در این موارد دخترخانم‌ها توجه کنند که نباید با این تهدید به قربانگاه فرد متجاوز بروند.

 

چنانچه این تهدید‌ها صورت گرفت، اگر بلافاصله به مراجع قضایی مراجعه کنند، جلو متجاوز گرفته خواهد شد. یک‌بار رفتن به قربانگاه سبب ادامه تهدید‌ها و تجاوز‌های مکرر می‌شود. بعد از مدتی که کار از کار گذشت خانم‌ها به ما مراجعه می‌کنند. در خیلی از پرونده‌های تجاوز، خانم با پای خودش، البته با ترس و اکراه، به قربانگاه متجاوز رفته است، اما در مراحل قانونی، اثبات این موضوع سخت می‌شود؛ لذا توصیه می‌کنیم خانم‌ها هوشیارتر باشند و خودشان به قربانگاه متجاوزان نروند.

 

همچنین پرونده‌هایی داشته‌ایم که افرادی به اسم خواستگار با دختری ارتباط برقرار و تاکید می‌کنند که خانواده او باخبر نشود و در جریان قرار نگیرد. این چه خواستگاری است که خانواده دختر نباید در جریان باشند؟ بدیهی است که طرف مقابل هدفش ازدواج نیست و احتمالا سوءاستفاد‌ه جنسی است. در مواردی دختر خیلی موجه بوده، اما به دام متجاوز افتاده است. پرونده‌ای داشتیم که فرد خواستگارنما به دختر گفته بود به منزلش برود تا مادر پسر او را ببیند و با او صحبت کند، اما وقتی دختر رفته بود، در خانه کسی نبود و متجاوز در را قفل کرده و به دختر تجاوز کرده بود.