پیگیری نمایندگان مشهد در مجلس شورای اسلامی برای بودجه ملی «حاشیه شهر مشهد»

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ در سکونتگاه‌های غیررسمی با ۱۳ درصد مساحت مشهد، بیش از یک‌سوم جمعیت این کلان‌شهر زندگی می‌کنند. حتما این رقم‌ها را بار‌ها شنیده‌اید و گزارش‌های فراوانی درباره معضلات این مناطق خوانده‌اید؛ مناطقی که مشکلاتش به حدی رسیده است که به یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری در طول سال‌های اخیر تبدیل شده است، تاجایی‌که ایشان در یکی از سفر‌های خود در سال ۹۳ در جمع مسئولان خراسان رضوی، دستور دادند که مسائل حاشیه شهر مشهد، سامان‌دهی و رسیدگی شود. شاید همین موضوع باعث تعریف ردیف بودجه‌ای با عنوان رسیدگی به حاشیه شهر مشهد در آلبوم اقتصادی سال ۹۴ شد؛ هرچند این ردیف یکی از ردیف‌های پرحاشیه آلبوم اقتصادی کشور برای شهر مشهد بوده است.

 

باید یادآوری کنیم که این ردیف طی سال‌های گذشته پس از ادغام با شهر‌های قم و شیراز و کاهش شدید حجم اعتبار آن، درنهایت در آلبوم اقتصادی سال ۹۸ به ردیفی با عنوان «بهسازی بافت فرسوده و حاشیه کلان شهر‌های مذهبی» با اعتبار ۱۰۰میلیارد تومان تبدیل شد که همان هم سال گذشته از قانون برنامه‌وبودجه سال۹۹ حذف شد و تلاش نمایندگان مجلس و مسئولان استانی برای احیای آن بی‌نتیجه ماند. آن‌طور که مسئولان می‌گویند، از ابتدای طرح بحث اختصاص بودجه برای حاشیه کلان‌شهرها، اعتبار‌های تخصیص‌یافته برای حاشیه شهر مشهد، در همه این سال‌ها بسیار ناچیز و حتی در مواقعی صفر بوده است.

 

به عنوان مثال در سال ۹۴ در بودجه سالانه، ۴۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای حاشیه شهر مصوب شد، ولی تا پایان این سال هیچ رقمی تخصیص نیافت. سال ۹۵ مبلغ هزارمیلیارد ریال اعتبار مصوب شد، ولی تا پایان سال، رقم تخصیص‌یافته ۵۳۳ میلیارد ریال بود. در سال ۹۶ اعتبار مندرج مصوب‌شده با عنوان بهسازی بافت فرسوده و حاشیه کلان‌شهر مذهبی مشهد، مبلغ ۷۵۰ میلیارد ریال بود که از این میزان، ۵۰۰ میلیارد ریال به‌صورت نقدی تخصیص یافت.

 

در سال ۹۷ اعتبار مصوب برای بهسازی بافت فرسوده و حاشیه کلان‌شهر مذهبی مشهد، ۳۰۰ میلیارد ریال بود. همچنین بهسازی بافت فرسوده و سامان‌دهی حاشیه شهر‌ها و کلان‌شهر‌های مذهبی، هزارمیلیارد تومان اعتبار مصوب جدا داشت که درمجموع از این دو محل، ۵۸۰ میلیارد ریال تخصیص یافت. در سال ۹۸ نیز در عمل، مبلغ چندانی برای این امر اختصاص پیدا نکرد. اما باتوجه‌به اینکه مشکل حاشیه مشهد در این سال‌ها نه‌تن‌ها کم نشده، بلکه افزایش نیز یافته است، احیای ردیف بودجه اختصاصی برای مناطق حاشیه‌ای شهر، ضروری است.

در این راستا نماینده مردم مشهدوکلات در مجلس از نامه‌نگاری نماینده‌ها با دولت برای احیای این ردیف بودجه خبر می‌دهد و در این‌باره به شهرآرا می‌گوید: در سال‌های گذشته که این ردیف بودجه وجود داشت، یا مبلغی تخصیص پیدا نمی‌کرد یا میزان آن بسیار ناچیز بود و نتوانست مشکلی از مشکلات این مناطق را حل کند، با این حال زمانی می‌توان این ردیف را حذف کرد که مشکلات حاشیه مشهد برطرف شده باشد.

 

اما اکنون مشکلات این مناطق به‌صورت جدی پابرجاست. نصرا... پژمان‌فر می‌افزاید: نامه‌نگاری‌های خودمان را انجام دادیم و امیدواریم به نتیجه برسد. فاطمه رحمانی، دیگر نماینده مردم مشهدوکلات در مجلس، در این‌باره به ما می‌گوید: برنامه ششم توسعه برای حاشیه‌نشینی، بند‌های محکمی آورده است که مربوط‌به معضل کلان‌شهر‌ها به‌خصوص مشهد است، از این‌رو حاشیه شهر یکی از موضوعاتی است که در آلبوم اقتصادی ۱۴۰۰ پیگیر آن هستیم.

اما رئیس کمیسیون مناطق پیرامونی و کم‌برخوردار شورای شهر مشهد نظر جدیدی دارد. رمضانعلی فیضی با بیان اینکه ما می‌دانیم بودجه‌های ملی با تنگنا مواجه هستند و ممکن است اثرگذاری فوری نداشته باشند، می‌افزاید: باید پابه‌پای بودجه به راه‌های جدیدی فکر کنیم تا برای این معضل ملی، درمانی پیدا شود. در این راستا مدیریت شهری مشهد به نماینده‌ها پیشنهاد بررسی یک راهکار را در مجلس داد. این راهکار از این قرار بود که اگر دولت، ظرفیت تهاتر از قبل بند «و» قانون بودجه را برای شهر‌هایی که با مشکل جدی حاشیه‌نشینی مواجهند باز کند، این شهر‌ها متعهد شوند ۵۰ درصد آن را در مناطق حاشیه شهر سرمایه‌گذاری کنند. این یک راه جدید برای اتکا نکردن به بودجه است.

ماجرای این ردیف بودجه مستقل برای شهر مشهد به سال ۹۴ بازمی‌گردد. باتوجه‌به وضعیت نابسامان مناطق پیرامونی مشهد و هجوم روزافزون افراد از دیگر شهر‌ها و استان‌های کشور به این مناطق، ردیف بودجه رسیدگی به حاشیه شهر مشهد وارد سند قانون بودجه کشور شد، اما در آذر سال ۹۶ وقتی دولت لایحه بودجه سال ۹۷ را به مجلس ارائه کرد، صدای رسانه‌های استانی درآمد که چرا ردیف بودجه رسیدگی به حاشیه شهر مشهد از این سند حذف شده است.

 

هنوز یک روز از این انتقاد نگذشته بود که رضا جمشیدی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان‌رضوی، با تکذیب این خبر گفت: ردیف بودجه‌ای حاشیه شهر مشهد حذف نشده، اما دچار کاهش شدید حجم اعتبار شده است. اما موضوع فقط این نبود؛ در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ ردیف بودجه حاشیه شهر‌ها با عنوان «بهسازی بافت فرسوده و سامان‌دهی حاشیه شهر‌ها و کلان‌شهر‌های مذهبی» منظور شد و بر این اساس، همه شهر‌ها ازجمله سه کلان‌شهر مذهبی مشهد و قم و شیراز در یک ردیف بودجه‌ای قرار داده شدند.

 

سرانجام سال ۹۹ این ردیف بودجه نیز حذف شد و دست مسئولان سامان‌دهی حاشیه کلان‌شهر‌های مذهبی از بودجه دولتی خالی ماند. با توجه به گزارش مرکز آمار درباره افزایش تورم به‌خصوص در استان‌های کم‌برخوردار، احتمالا باید منتظر افزایش مهاجرت از این استان‌ها به مراکز برخوردار و افزایش حاشیه‌نشینی در کلان‌شهر‌ها باشیم. بر این اساس، مشکل حاشیه‌نشینی این روز‌ها بیشتر از هروقت دیگر نیاز به رسیدگی و تزریق اعتبار برای سامان‌دهی دارد.