رفتار، مربی درجه‌ یک در آموزش اخلاق

رفتار هر انسانی را با شاخص «تربیت» می‌سنجند. یعنی از بچگی تا میان‌سالی و از میان‌سالی تا آخر عمر، افراد در ۲ گروه «باتربیت» و «بی‌تربیت» قرار دارند. این نگاه در هر جامعه‌ای تفاوت خاص خود را دارد، اما به هر حال، خط‌کش رفتاری و سنجش چگونگی برخورد با یکدیگر است.

البته تربیت یک فرایند تدریجی است که به تغییر انسان برای رسیدن به کمال و سعادت متنهی می‌شود و روح و جان تازه و خوبی به مکانی می‌دهد که در آنجا زندگی می‌کنیم. به همین علت، باید مربی داشته باشیم و چه مربی‌ای بهتر از امام رضا (ع) که رفتار و کردارش حیات‌بخش است، زیرا امام مهربانی تربیت، ارشاد، راهنمایی و هدایت مردم را رسالت خود و سرلوحه کارهایش می‌داند.

۱. الگو باشیم: جرم و بزهکاری مقوله‌ای مهم است که ریشه در تربیت نادرست خانوادگی یا اجتماعی دارد.

یعنی مجرم یا در خانه یا در جمع دوستان به دنبال کمبود‌های روحی می‌گردد و، چون مربی خوبی نداشته، اقدام ناشایستی از او سر زده است.

پس توجه کنیم که اول خودمان مربی درستی داشته باشیم و دوم اینکه الگوی خوبی برای دیگران باشیم تا جامعه و خانه نمونه شکل گیرد.

این همان نکته‌ای است که در زندگی امام هشتم مشاهده می‌شود و چگونگی زندگی مطلوب را به ما می‌آموزد.

۲. خیرخواهی: اینکه همیشه برای همدیگر دعای خیر کنیم، یک طرف قضیه است، اما مهم‌تر از آن رفتار نیکو و خداپسندانه است. نمی‌توان همیشه به یک نفر امر و نهی کرد و توقع خوب شدن داشت.

در یک نزاع و درگیری یا حتی یک قهر و آشتی یا از جنبه مثبتش، برای نمازخوان شدن دیگری، نمی‌توان با نصیحت زبانی به دنبال اصلاح وضع بود. این قصه تنها با رفتار به‌موقع و مثبت و البته کوتاه آمدن و تکبر نداشتن ختم به خیر می‌شود.

برای نمونه، اگر وقت نماز، به فرزندتان نگویید: «پاشو نماز بخون»، خودتان با تکرار و استمرار به نماز اول وقت، بهترین خیرخواه و مربی‌ای هستید که در ذهن و روح و جان او اثر می‌گذارد.

۳. خودت باش: اینکه بخواهیم با رفتار خود دیگران را به راه درست هدایت کنیم یک مرحله شعاری است. هیچ‌وقت برای اصلاح دیگران قدم برندارید بلکه فقط به فکر اصلاح و زندگی سالم برای خود باشید، زیرا همین رفتار مخلصانه و بی‌منت و خدایی قطعا بر دیگران هم اثر می‌گذارد.

رفتار‌های شبه‌بازیگری نه‌تن‌ها اثری ندارد بلکه روح انسان‌ها را خدشه‌دار و زخمی می‌کند. در نهایت هم خودمان ضرر می‌بینیم و بس.

۴. تنبیه درست: هر مربی برای تربیت درست به ۲ ابزار تشویق و تنبیه نیاز دارد. تنبیه می‌تواند محروم شدن بازی با تلفن همراه باشد یا قهر مصلحتی چندساعته.

اینکه استغفار می‌کنم و امامان را واسطه قرار می‌دهم، به همین معنی است. یعنی خدایا من به اشتباهم پی برده و متوجه شده‌ام و برای رسیدن به زیست محبوب، از «معصوم» کمک می‌گیریم.

البته فراموش نکنیم که همیشه حق با ما نیست. «یک سوزن به خودمان بزنیم، یک جوال‌دوز به دیگران.»