سیاه بازی در جمعه سیاه

عروجی | شهرآرانیوز؛ هرسال جمعه بعد از «روز شکرگزاری» به جمعه سیاه یا حراج جمعه در آمریکا شهرت دارد. آخرین جمعه نوامبر و روز‌های قبل از آن مردم برای کریسمس و خرید‌های سال نو آماده می‌شوند. سیاهی یک روز معمولا نشانه بدشگونی آن روز است، اما این عبارت در طول تاریخ دستخوش تغییرات زیادی شد. این پویش اولین بار از جنبش کارگرانی در دهه ۵۰ میلادی برای حاضرنشدن در محل کار بعد از روز شکرگزاری آغاز شد تا بتوانند از تعطیلات چهارروزه (پنجشنبه، جمعه، شنبه و یکشنبه) برای خرید سال نو میلادی استفاده کنند.

کارگران، اما متوجه شدند حسابدارانی که برای نشان دادن زیان نبودن کارگران در صورت‌های مالی خود از جوهر قرمز استفاده می‌کردند، در روز بعد از عید شکرگزاری گزارش‌های مالی شان را با رنگ سیاه حساب می‌کنند. جمعه سیاه از همین جوهر و همین روند آغاز شد. در ابتدا از ایالات متحده آغاز شد، اما به تدریج به اروپا و خاورمیانه و دیگر نقاط جهان تسری پیدا کرد.

فلسفه اصلی حراج جمعه یا همان بلک فرایدی تقریبا اقتصادی بود. زیرا در این روز تخفیف‌های عجیب وغریبی روی کالا‌ها اعمال می‌شود. تخفیف‌هایی که باعث ترغیب مشتریان برای رفع نیاز‌های آخرسالی شان می‌شود. مشتریان می‌توانند در آستانه سال نو با هزینه کمتری کالاهایشان را بخرند و فروشگاه‌ها هم می‌توانند با حاشیه سود کمتری انبارهایشان را خالی کنند.

با اینکه این روز تا سال‌ها به خوبی و خوشی می‌گذشت، در سال۲۰۱۰ در فروشگاه زنجیره‌ای وال مارت شاهد درگیری‌هایی بودیم که همه را شوکه کرد و هرسال با هجوم خریداران زیادی خبر‌هایی از کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از آمریکایی‌ها منتشر می‌شد. در یک قلم هجوم خریداران منجر به ۱۰کشته و ۱۱۱مصدوم شده است. در سال۲۰۱۱ زنی در فروشگاه وال مارت برای خرید یک دستگاه WII به سمت جمعیت اسپری فلفل پاشید. در سال۲۰۱۲ در بیرون همین فروشگاه به دلیل درگیری برای جای پارک، ۲ نفر به هم شلیک کردند. همچنین در سال۲۰۱۳ پلیس به یک دزد فروشگاه شلیک کرد.

در سال۲۰۱۶ سه نفر در شهر‌های ایالت‌های تنسی، نیوجرسی و نوادا هدف شلیک پلیس قرار گرفتند که یکی از آنان فوت کرد. در سال۲۰۱۷ پنج نفر از اهالی آلاباما در درگیری‌ها به شدت زخمی شدند و پلیس این شهر فروشگاه برلوس را در آن روز تعطیل کرد. در کنار این درگیری ها، البته گزارش‌هایی از تخلف و گران فروشی هم شده است. درواقع تعطیلات کریسمس و بلک فرایدی از هدف اصلی اش آن قدر دور شد که حالا به نمادی از بی فرهنگی و سلطه سرمایه داری و عطش خرید به هر قیمتی تبدیل شده است؛ آن قدر که مردم حاضرند برای ارزان‌تر خریدکردن همدیگر را بدرند و بکشند.

البته در سال‌هایی که کرونا جهان را قبضه کرده است، مردم می‌توانند به صورت آنلاین خریدهایشان را انجام دهند و تقریبا هیچ خبری از کشته و زخمی شدن مردم در جمعه سیاه منتشر نشد. امسال و احتمالا در سال‌های بعدی باید دید آیا فروشگاه‌های مهد دموکراسی به همان رویه بی رحمانه سابق برمی گردند یا نه. این اتفاق حالا در برخی کشور‌ها مثل کشور خودمان بهانه‌ای شده تا بسیاری از فروشگاه‌ها با تبلیغات فراوان برای فروش بیشتر محصولات خود تلاش کنند؛ محصولاتی که تازه در این روز به قیمت واقعی یا کمی گران‌تر از قیمت واقعی شان به فروش می‌رسند.