روایتی از مشکلات حقوقی معلمان خرید خدمتی | معلمان «حمایتی» در انتظار حمایت

یلدا مهدوی | شهرآرانیوز؛ معلمان «خرید خدمت» یا «حمایتی» مشهد مدت‌هاست که می‌گویند اوضاعشان چند سطر که نه، چند صفحه زیرخط فقر است و حقوق دریافتی آنان فقط بر پایه حضور در کلاس درس محاسبه می‌شود. آن طور که می‌گویند دریافتی بیشتر آنان حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است و بیمه نیز برای آنان فقط ۱۸ روز در یک ماه رد می‌شود. این در حالی است که اغلب این معلم‌ها به دلیل کمبود نیروی آموزش و پرورش در مناطق کم برخوردار، مرزی و حاشیه‌ای مشهد و استان تدریس دارند.

الفبای حضور معلمان خرید خدمت

تعریف و حضور معلمان «خرید خدمت» به دولت یازدهم برمی گردد، همان اوایل سال ۹۳ که زمزمه واگذاری مدارس به بخش خصوصی میان متولیان آموزشی کشور جان گرفت. یک سال بعد با ارائه طرح بسته حمایتی، نام این مدارس نیز به جمع مدارس کشور (دولتی و غیرانتفاعی) اضافه شد.

در این بین معلمانی که برای این مدارس جذب شدند باتوجه به واگذاری مدارس به بخش خصوصی و لحاظ شدن دودوتاچهارتای اقتصادی، اغلب جوانان جویای کار بودند که پذیرش کار با حقوق پایین را به ناچار قبول می‌کردند. حالا ۶ سال از حضور معلمان خرید خدمت گذشته و هنوز پیگیری آنان برای قرارداد‌های پاره وقت و نداشتن حقوق در همه روز‌های سال تحصیلی به سرانجام نرسیده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حقوق دریافتی اغلب آنان حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در ماه است و بیمه ماهانه نیز در نهایت برایشان فقط ۱۸ روز لحاظ می‌شود.

بی عدالتی حقوقی

ابوالفضل که یکی از معلم‌های خرید خدمت در محدوده سیدی است، ابتدا به شرایط کاری همه معلمان اشاره می‌کند؛ شرایطی که به گفته او برای معلمان خرید خدمت نیز جاری است، اما از نظر حقوقی تفاوت بسیاری با معلمان رسمی و حق التدریس وجود دارد. او می‌گوید: همه معلمان، چه آن‌هایی که رسمی هستند، چه حق التدریس ها، ۲۴ ساعت در هفته تدریس دارند. اما باتوجه به نوع کار آن‌ها که خدماتی و زیر نظر حاکمیت است، قانون ۴۴ ساعت خدمت را برای واریز حقوق آن‌ها در نظر گرفت تا معلمان حقوق و بیمه کامل دریافت کنند، اما برای ما چنین نیست.

این معلم خرید خدمت ادامه می‌دهد: دیوان محاسبات از وزارت آموزش وپرورش خواسته که حقوق معلمان خرید خدمت بر اساس ۲۴ ساعت خدمت آنان پرداخت شود. با این شرایط حق بیمه ما نیز به صورت یک ماه کامل پرداخت نخواهد شد. چنین اقدامی در شرایط کاری یکسان همه معلمان، یک دیوارکشی میان معلمان رسمی و حق التدریس با معلمان خرید خدمت است.

آن طور که او می‌گوید اغلب این معلمان در مدارس مناطق حاشیه‌ای شهر‌ها و مناطق دوردست خدمت ارائه می‌دهند. به گفته او «اوایل بخش عمده این معلمان برای تدریس در مدارس حمایتی مدنظر بودند؛ مدارسی که همه امور آن‌ها به بخش خصوصی واگذار شده بود.»

حقوق‌های با تأخیر

مینا، یکی دیگر از معلمان حمایتی، تأکید می‌کند که حوزه خدمت معلمان خرید خدمت فقط به مناطق حاشیه، دوردست و محروم منحصر می‌شود؛ مناطقی که به زعم او از معلمان رسمی تا حد زیادی خالی است؛ زیرا بیشترشان حاضر به ارائه خدمت در این مناطق حاشیه‌ای نیستند.

او می‌گوید: ادارات کل آموزش وپرورش استان برای تأمین نیرو در این مناطق همواره با مشکلاتی روبه رو هستند، بنابراین بیشتر از نیرو‌های خرید خدمت استفاده می‌کند تا دیگر نیرو‌های فعال در حوزه تدریس.
مینا به شرایط واریز حقوق نیز اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: همین حقوق ناچیز هم با دردسر است و اغلب با سه ماه تأخیر پرداخت می‌شود.
او می‌گوید: شاید خنده دار باشد اگر بگویم الان که دی ماه است ما حقوق مهرماه را گرفته ایم.

معلم هستیم یا کارگر

مریم هم که یکی از معلم‌های ناحیه تبادکان است، می‌خواهد همانند درسی که به دانش آموزان می‌دهد، من هم نکاتش را یادداشت کنم. او می‌گوید: بنویسید معلمانی با شرایط کارگری و روزمزدی؛ معلم‌هایی که سر کلاس می‌روند، درس می‌دهند «علم بهتر است یا ثروت»، اما کمر خودشان برای خرج و مخارج زندگی خم شده است.

مریم حرف هایش را با تأکید بر عنوان «روزمزدی» ادامه می‌دهد و می‌گوید: ما معلمان هر روز که سرکار باشیم حقوق می‌گیریم و هر روز که نباشیم، حقوق نداریم. به عبارت دیگر جمعه‌ها و تعطیلات و سه ماه تابستان حقوق نداریم؛ روزمزدیم ما.

از خرداد تا مهر «ترک کار» می‌خوریم

نکته دیگری که معلمان حمایتی از جمله فاطمه به آن اشاره دارند نوع قرارداد‌هایی است که با آنان بسته می‌شود. فاطمه می‌گوید: قرارداد‌هایی که با معلم‌های خرید خدمت بسته می‌شود تا خردادماه است. از خردادماه تا ابتدای مهرماه برای ما ترک کار می‌خورد تا هیچ گونه مسئولیتی در برابرمان نداشته باشند.
او به وضعیت بیمه نیز اشاره‌ای می‌کند؛ بیمه‌ای که فقط بر اساس حضور آنان سر کلاس تعریف می‌شود و هر زمان که سر کلاس نباشند، برای آنان لحاظ نمی‌شود. به گفته این معلم خرید خدمت همین بیمه‌های منقطع و رد شدن ۱۸ روز بیمه در یک ماه سبب می‌شود که آن‌ها امیدی به بازنشستگی نداشته باشند و بسیاری به فکر رها کردن تدریس باشند.

پیگیری پشت پیگیری

حرف  اغلب این معلمان درباره «دیده نشدن» است. علی، یکی از این معلمان توضیح می‌دهد که «بار‌ها درباره شرایط سخت معلمان خرید خدمت صحبت کردیم و نامه نگاری‌های بسیاری نیز با وزارت آموزش وپرورش انجام شده، اما اوضاع معلم‌های خرید خدمت یا معلمان حمایتی بهتر نشده است.»
او با اشاره به آخرین پیگیری‌ها و همراهی استانداری در این‌باره می‌گوید: نامه نگاری‌های متعددی با وزارت آموزش وپرورش شده است. خوشبختانه نامه‌های ارسال شده نامه‌هایی جامع با متون حقوقی قوی بود و می‌توان به آن‌ها امیدوار بود؛ البته اگر پیگیر آن باشند.

مشکلات خرید خدمتی‌ها در دستورکار کمیسیون اصل ۹۰ و وزارتخانه

سرنوشت نامه نگاری با وزارت آموزش وپرورش را به منظور حل مشکلات معلمان خرید خدمت از قاسمعلی خدابنده، مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی، جویا می‌شویم. او در ابتدا به ایرادی که دیوان محاسبات به حقوق این معلمان وارد کرده است، اشاره می‌کند و دراین باره می‌گوید: تا سال قبل و بر اساس توافقی که وزارت آموزش وپرورش با تأمین اجتماعی و دیوان محاسبات داشت، کار معلمان خرید خدمت با ۲۴ ساعت تدریس هفتگی، تمام وقت لحاظ و حقوق آنان بر اساس ۴۴ ساعت کار هفتگی واریز می‌شد. اخیرا دیوان محاسبات به این موضوع ایراد گرفته و تاکید کرده است که برای این افراد باید بر اساس همان ۲۴ ساعت خدمتشان، حقوق واریز شود.

خدابنده ادامه می‌دهد: اگرچه سیاست گذاری دراین باره خارج از حوزه استان است، اما پیگیری حق معلمانی را که در سیستم آموزش وپرورش در حال فعالیت اند جزو وظایف اصلی خود می‌دانیم. در همین راستا در قالب نامه‌ای به وزارت آموزش وپرورش مشکلات معلمان خریدخدمت را بازگو کرده ایم. علاوه برآن جلسه‌ای با حجت الاسلام پژمانفر، نماینده مردم مشهد در مجلس و رئیس کمیسیون اصل ۹۰، گذاشته شد و ایشان قول داد که موضوع را پیگیری کند.

همچنان در حال رایزنی

مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی نتایج این نامه نگاری‌ها و جلسات هم اندیشی را این طور اعلام میکند: الان وزارت آموزش وپرورش و کمیسیون‌های تحقیقات و آموزش و نیز اصل ۹۰ مجلس در حال پیگیری هستند تا مشکل سریع‌تر رفع شود. چنانچه نظر برای اجرای همان دستورالعمل سال گذشته باشد و پرداخت حقوق بر اساس ۴۴ ساعت اجرایی شود، همه استان ها، از جمله خراسان رضوی، پرداخت هایشان را مطابق ۴۴ ساعت خواهند داشت.

نکته دیگری که خدابنده به آن اشاره می‌کند تعداد ۶ هزار و ۵۰۰ معلم خرید خدمت استان است که به گفته او خراسان رضوی را در فهرست استان‌هایی با بیشترین معلم خرید خدمت کشور قرار می‌دهد و چنانچه مشکل فعلی از سوی دیوان محاسبات برطرف نشود، شرایط استخدام آنان بعد چندین سال کار در سیستم آموزشی با چالشی جدی روبه رو خواهد شد.