حضرت زهرا (س) الگوی زندگی

درباره حضرت زهرا(س) آنچه بیشتر محل توجه بوده است، مسائل مربوط به زندگی کوتاه ایشان پس از پیامبر(ص) و دفاع از ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) و خطبه های ایشان مانند خطبه فدکیه و خطبه در هنگام عیادت زنان مهاجران و انصار و درنهایت شهادت و محل دفن ایشان است. چنان که استاد محمدعلی جاودان، کتاب مستقلی درباره همین موضوع ها نوشته که با عنوان «دختر پیامبر(ص)» منتشر شده است.

این موضوع ها بسیار مهم است، اما باید تصویری جامع از حضرت زهرا(س) به عنوان دختر، همسر، مادر و زن تراز جامعه اسلامی ارائه کرد.

برای الگوگرفتن باید شخصیت حضرت زهرا(س) را از جنبه های مختلفی شناخت: در نسبت با خود یا همان سیره فردی و در نسبت با دیگران در 2سطح، ابتدا خانواده یا سیره خانوادگی و سپس جامعه یا سیره اجتماعی و درنهایت در نسبت با خدا یا همان سیره عبادی. خوش بختانه آثار خوبی در این موضوعات وجود دارد، اما جای کار هنوز بسیار است.

مثلا بنده قبلا در حوزه سیره عبادی آن حضرت سخنرانی کردم و درباره بازشناسی و تحلیل ادعیه حضرت زهرا(س) که آن را از 2کتاب «الصحیفة الفاطمیة الجامعة» نوشته مرحوم آیت ا... سیدمحمدباقر موحد ابطحی و «مسند فاطمة الزهرا(س)» نوشته مرحوم حجت الاسلام سیدحسین شیخ الاسلامی تویسرکانی استخراج کردم؛

اما ندیدم که کسی در این موضوع کار کرده باشد. به علاوه کتاب نخست به فارسی ترجمه نشده است و زمینه ارتباط عموم مردم با آن فراهم نیست.

درباره سیره فردی و خانوادگی و اجتماعی آن حضرت می توان به آثاری چون کتاب «زندگانی فاطمه زهرا(س)» از مرحوم استاد سیدجعفر شهیدی، «بانوی نمونه اسلام فاطمه زهرا(س)» اثر مرحوم آیت ا... ابراهیم امینی و «خاطر نازک گل» نوشته حسین سیدی ساروی مراجعه کرد تا بتوان درباره مسائل و مشکلات جامعه امروز مانند اصل ازدواج و کیفیت همسرداری جوانان از گزارش های تاریخی حیات ایشان الگو گرفت.

از جمله این الگوها، اخبار مربوط به چگونگی ازدواج، مهریه و جهیزیه آن حضرت و ساده زیستی ایشان است که در منابع شیعه و سنی آمده است.

علاوه بر کتب، گاهی مقالات مفیدی درباره حضرت صدیقه طاهره(س) نوشته شده است که می توان در ایام ولادت آن حضرت دست کم یک مقاله درباره ایشان خواند؛ مثلا مقاله «فرانقش هدایتگری و سیره اجتماعی فاطمه(س)» از حجت الاسلام دکتر محسن الویری (شیعه شناسی، ش28، زمستان1388) که مهم ترین نقش در سیره اجتماعی آن حضرت را هدایتگری دانسته و نشان داده است که حضرت فاطمه(س) با برخورداری از عصمت و تعلق به خاندان رسالت، به هدایتگری و سوق دادن انسان ها به سوی خدای متعال و نشان دادن زیبایی های حق و فراخواندن انسان ها به آن با قول و عمل می پرداخت.

حال که به فراخور این مطلب برخی منابع درباره حضرت راضیه مرضیه(س) معرفی شد، شایسته است از مجموعه شش جلدی «دانشنامه فاطمی» نیز یاد شود که کاری جامع و نافع درباره آن حضرت به عنوان الگوی زندگی است. در این کتاب علاوه بر مسائلی چون حیات، منزلت و شخصیت فاطمی و حکمت و معارف فاطمی به مباحث حقوقی و اجتماعی مرتبط با زن و خانواده از نگاه اسلام و مکتب اهل بیت (ع) پرداخته شده است.