آمنه مستقیمی| مروری بر آموزه‌های نورانی قرآن و اهل‌بیت(ع) و نیز وقایع مهم تاریخ اسلام نشان میدهد درکنار عوامل مادی و دنیایی، امور معنوی و غیرمادی در اثرگذاری و نقش‌آفرینی در سرنوشت اسلام و مسلمین از مادیات پیشی گرفته و تاریخ‌سازی کرده‌اند؛ عواملی همچون دعا که در پیروزی جبهه حق در طول تاریخ سهمی بسزا داشته است، لذا در میراث دعایی حضرات معصومین(ع)، دعا برای موقعیت‌ها و شرایط مختلف توصیه شده است؛ مثل دعای بیست‌وهفتم صحیفه‌سجادیه که به دعا برای مرزداران شهرت دارد و در این روزها، رسالت حمایت از سربازان وطن به‌واسطه دعا را بیش از پیش یادآوری می‌کند. در این‌باره با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمهدی واعظ‌موسوی، کارشناس مذهبی و خطیب آستان‌قدس‌رضوی، گفت‌وگو کرده‌ایم.
سربازان؛ دست خدا در زمین
صحیفه‌سجادیه، در ظاهر دعاست اما در باطن، سبک زندگی اسلامی را به یاد ما میدهد؛ اینکه کجا باید حساس باشیم و کجا نباید سخت بگیریم؛ چنانکه امام سجاد(ع) در دعای بیست‌وهفتم صحیفه‌سجادیه به ما یادآوری میکنند به مرزداران اهمیت بدهیم و بدانیم اینکه در امنیت، شب را روز و روز را شب می‌کنیم، مرهون مرزداران جان‌برکف است، لذا باید سردار باقری‌ها، سردار سلامی‌ها، سردار حاجی‌زاده‌ها برای ما مهم باشند ؛ چون این‌ها دست خدا در زمین هستند و امنیت ما را تأمین میکنند.
نقش دعا را کم ندانیم
به تعبیر امام‌خمینی(ره)، قرآن نازل شده است و از آسمان به زمین می‌آید، اما دعا صاعد است؛ یعنی صعود می‌کند، لذا نباید نقش دعا را در زندگی دست‌کم گرفت. قرآن می‌فرماید: «اگر دعای شما نبود، خداوند به شما توجه نمی‌کرد». دعا نشانگر توحید کامل است. وقتی انسانی موحد باشد، زبانش به دعا گشوده می‌شود. دعای عرفه امام‌حسین(ع) با آن گستردگی و فرازها برای آن است که لذت عبادت را بیشتر بچشیم. آن‌ها که حال دعا ندارند یا به تأثیر دعا با دیده تردید می‌نگرند، خدا را باور نکرده‌اند!
انس با دعا، نشانه توحید است
اگر انسان، خدا را باور کند، او را یاد می‌کند. انسان وقتی کسی را دوست دارد، از یاد کردن دائمی او لذت می‌برد و با نام و ذکر خدا عشق‌بازی می‌کند، از این‌رو انس با دعا به شکل عارفانه نه از باب کسب ثواب، علامت و کمال توحید است. این همه دعاهای زیبا از ائمه(ع) برای آن است که آن حضرات با خدا محرم بودند و همین زبانشان را به دعا می‌گشود. اگر در دعا کُند هستیم، برای آن است که هنوز محرم نشده‌ایم، لذا بزرگان تأکید میکنند اگر حال دعا ندارید، باید مشکل خود را رفع کنید. باید حال دعا پیدا کنیم، نه اینکه فقط سر سجاده بنشینیم، بلکه باید در همه آنات زندگی متوجه خدا باشیم و او را بخوانیم تا پاسخمان را بدهد: «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ».
درس مهم امام‌سجاد(ع) در دعا برای مرزبانان
نکته بسیار مهم در دعای مرزداران امام سجاد(ع) آن است که حضرت سیدالساجدین(ع) زمانی این دعا را انشا کرده‌اند که بنی‌امیه روی کار بودند؛ یعنی دعا برای مرزداران در حالی بود که بنی‌امیه بر جامعه حاکم بودند؛ این یعنی روی کار بودن حکام ستمگر، مانع از دعای حضرت و طلب خیر کردن ایشان برای سربازان اسلام نمی‌شود و وقتی مرزهای کشورهای اسلامی در خطر است، حضرت با نگاهی فراتر و بالاتر می‌نگرند و از خدا می‌خواهند این مرزها حفظ شود؛ هرچند که حاکمان جامعه از بنی‌امیه باشند!
انسجام ملی، یک اصل است
اگر دشمن بر کشورهای اسلامی حاکم شود، به هیچ‌کسی رحم نمی‌کند صحیفه‌سجادیه در زمان حاکمیت جائر تدوین شده است اما امروز که شرایط مهیا و ایران از قدرت‌های برتر منطقه است و حکمرانان دغدغه دین و آموزه‌هایش را دارند، نباید بی‌تفاوت بود. امروز انسجام ملی، یک اصل است و باید به ایرانی بودن، فکر و با دعا از سربازان و مرزداران جان‌برکف وطن حمایت کرد.
دعا یعنی ما بی‌تفاوت نیستیم
تجربه تاریخی به ما نشان میدهد اگر انسجام و عرق ملی نباشد، دشمن بر ما مسلط می‌شود؛ زمانی به سرزمین‌های اسلامی حمله شد، زنان چهارچوب‌های در را کندند و به مبارزه با دشمن برخاستند اما در برهه‌ای دیگر از تاریخ، وقتی به ایران حمله شد و شیخ‌الشیوخ را گفتند که مغولان آمدند، شیخ سر در عبا فروبرد و مغولی آمد سر با عبا برداشت! این برش دوم از تاریخ نشان میدهد جامعه به قدری در انفعال به‌سر می‌برده است که شیخ‌الشیوخ جامعه دربرابر حمله دشمن بی‌تفاوت بوده و نتیجه آن شد که می‌دانیم .حمایت از مرزداران با دعا، یعنی ما بی‌تفاوت نیستیم.
دعا در مواجهه با دشمن، گره‌گشاست
مغولان بعد از حمله به ایران، می‌خواستند شبهه کنند و می‌گفتند مگر نمی‌گویید بلا از جانب خداست، خب ما بلای الهی هستیم، چرا مقاومت می‌کنید؟ این سخن، زمانی مشتری داشت، لذا باید حواسمان را جمع کنیم و پیکر واحده باشیم و محکم مقابل دشمن بایستیم و با دعا برای مرزداران، فکر و روح جامعه را با معنویت تغذیه کنیم؛ ادعیه جملگی آموزش سبک زندگی است و حضرت سجاد(ع) در زمان اختناق بنی‌امیه کوشیده‌اند سبک زندگی را به ما یاد دهند و امروز هم در مواجهه با جنگ سخت و نرم دشمن، قطعا دعا به کار ما می‌آید.
ایرانی بودن مسئولیت دارد
از تاریخ می‌توان عبرت گرفت وقتی مرزهای وطن در خطر باشد، نمی‌توان حساسیت نداشت. اینجا دیگر نمی‌شود گفت من انقلابی نیستم؛ چنانکه رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند: اگر انقلاب و نظام را قبول ندارید اما در ایرانی بودن، همه مشترک هستیم و دلمان برای وطن می‌تپد و عِرق وطنی و ایرانی بودن داریم، اما متأسفانه برخی بی‌توجه به این مهم هستند و به بهانه اینکه نظام و انقلاب را قبول نداریم، از مسئولیت ایرانی بودن هم شانه خالی میکنند و بی‌تفاوت هستند.
مجاهدان فرهنگی؛ مرزبانان اعتقادی
مرزبانی به مرزهای فکری و عقیدتی هم مربوط می‌شود و در صدر اسلام هم چنین بوده است. قرآن در آیه52 سوره مبارک فرقان می‌فرماید: «وَ جاهِدْهُمْ بِهِ جِهاداً کَبِیراً» که مربوط به جهاد تبیین است. به تعبیر رهبر معظم انقلاب، مجاهدان فرهنگی که باید برای آن‌ها نیز دعا کنیم، کسانی هستند که دغدغه پاسداری از عقاید ناب را دارند و این همان تأکید معظم‌له بر جهاد تبیین است که در منشور روحانیت از آن به «ابلاغ» تعبیر میکنند. کفر و نفاق به دو شیوه سخت و نرم به ما حمله کرده است.