با ترفند‌های عکاسی از ستاره‌ها با موبایل آشنا شوید

به گزارش شهرآرانیوز، امکانات عجیبی که در مدل‎های جدید گوشی‎‌های موبایل ارائه می ‎شود باعث شده بسیاری از ما خرید برخی ابزار‌ها را به تعویق بیندازیم یا به طور کل از تهیه آن منصرف شویم. یکی از آن‌ها دوربین ‎های دیجیتال است که شاید تا چند سال پیش علاقه‎‌مندان به عکاسی نیاز آن را احساس می‎کردند و برای خریدش برنامه‎ ریزی داشتند. اما امروزه نه‌تن‌ها کیفیت دوربین گوشی‌ها به‌طور چشمگیری ارتقا پیدا کرده بلکه امکانات عکاسی پرتره و طبیعت و حتی آسمان شب هم به آن‌ها اضافه شده است. عکس‌گرفتن از طبیعت در کنار ثبت زیبایی‌های آسمان شب از بخش‎‌های جذاب عکاسی است که بسیاری از افراد به آن علاقه‎ مندند، اما پیچیدگی‎‌های تکنیکی و هزینه ‎های بالایی که برای تهیه ابزار‌های مختلف نیاز دارد نوعی سرعت‌گیر در مقابل علاقه خیلی ‎ها ایجاد می‎کند.

در بسیاری از گوشی‎‌های هوشمند رایج تنظیمات ساده ‎ای وجود دارد که با آگاهی از آن می‎شود تصویر ستاره‎ ها، ماه و تعدادی از پدیده‎‌های نجومی آسمان شب را ثبت کرد. عکاسی با موبایل از آسمان شب یکی از بخش‎های کارگاه عکاسی نجومی پروژه «جهان در شب» یا TWAN است که از ۱۶ تا ۲۷ بهمن به شکل آنلاین برای ایرانیان و دوستداران عکاسی نجومی برگزار می‎شود و علاقه‌مندان زیادی در سراسر کشور دارد. ‎ از آنجا که شما هم ممکن است دوست داشته باشید فوت و فن عکاسی از ستاره‌ها با گوشی را یاد بگیرید با دو عکاس نجومی درباره روش‎های عکاسی با موبایل از آسمان شب گفت ‎و‎گو کرده‌ایم.

امیر شاهچراغیان، عکاس آسمان شب و از سخنرانان کارگاه «عکاسی نجومی پروژه جهان در شب» عکاسی با تلفن همراه از آسمان شب را آغازی برای مسیر عکاسی نجومی می‎داند و در این باره به جام‌جم می‎گوید: «زیبایی‎‌های آسمان شب را با ابزار‌های مختلف می‎شود ثبت کرد؛ از دوربین‎ تلفن همراه گرفته تا دوربین‎های جدید بدون آینه (Mirrorless) و دوربین‌های دی‌اس‌ال‌آر (DSLR)، اما طبیعتا وقتی از عکاسی موبایلی برای ثبت شگفتی‎‌های آسمان شب صحبت می‎کنیم، منظورمان آن جنبه از عکاسی نجومی است که به ثبت منظره در شب می‎پردازد و نه عکاسی عمق آسمان. از آنجا که عکاسی از اجرام عمق آسمان مثل سحابی‌ها و کهکشان‌های دیگر به ابزار حرفه‌ای و دقیق‌تری نیاز دارد این گونه عکس‎ها با تلفن همراه قابل ثبت نیستند.»

تنظیمات دوربین ‎های دیجیتال به گوشی ‎های هوشمند آمدند

شاهچراغیان معتقد است: «امکاناتی که به‌صورت پیش‎فرض به تلفن‌های همراه‎ امروزی اضافه شده زمینه ‎ای را فراهم کرده تا بشود از آن‌ها برای عکاسی آسمان با منظره زمینی استفاده کرد. برای مثال زمان نوردهی در بعضی از دوربین‌های تلفن همراه به ۱۰، ۲۰ و حتی ۳۰ ثانیه می‌رسد که نکته مهمی در عکاسی نجومی است.

اضافه‌شدن قابلیت‎‌هایی مثل تغییر وایت بالانس (White Balance) برای ترازکردن رنگ‎ها باعث شده گوشی‎ها بیش از پیش در عکاسی نجومی به کار برود. امکاناتی که برای ثبت عکس خام در گوشی تلفن همراه به کار می‌رود این امکان را به شما می‌دهد که با خیال راحت عکاسی کنید و پس از آن بتوانید در نرم‌افزار‌های مخصوص ویرایش عکس، پردازشی را که مد نظر دارید روی آن اعمال کنید.» این عکاس نجومی تصریح می‌کند: «مسلما افراد علاقه‎‌مند به این نوع عکاسی هر قدر بیشتر هزینه کنند و از دوربین‎های تلفن همراه به سمت تهیه دوربین‎‌های حرفه ‎ای بروند جزئیات بیشتری را هم می‎توانند ثبت کنند. البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که قیمت تلفن‌های همراه امروزی با دوربین ‎های دست دوم همتراز شده و در بعضی موارد حتی کمتر از آن است. مثلا بعضی از گوشی ‎های سامسونگ تا ۳۰ میلیون تومان و برخی گوشی‎‌های اپل ۵۰ یا ۶۰ میلیون تومان قیمت دارند در‌حالی که قیمت بعضی از دوربین ‎های دست دوم DSLR از این مبلغ کمتر است.

در چنین شرایطی با صرف هزینه کمتر می‎شود دوربین‎‌های دست دومی را تهیه کرد که هم به لحاظ کیفی و هم هزینه بسیار مناسب است. نمونه دست دوم دوربین کانن D ۶ که دوربین بسیار محبوبی بین عکاسان نجومی است، کمتر از ۲۰ میلیون تومان در بازار خرید و فروش می‎شود که می‎تواند گزینه خوبی برای آغاز عکاسی نجومی با دوربین باشد.»

عکس‎های نجومی؛ مونتاژ یا واقعی؟

در شبکه‌های اجتماعی عکس‌های زیادی با عنوان عکس نجومی دست به دست می‎شود که در نگاه اول خیره کننده و جذاب‌اند، اما بسیاری از آن‌ها اصلا در تعریف و دسته بندی عکس‎های نجومی قرار نمی‎گیرند. شاهچراغیان در این باره می‎گوید: «عکس‎های نجومی به طور کل به دو دسته عکس‌های عمق آسمان و عکس‎های ترکیبی منظره و آسمان شب تقسیم می‎شود. در این بین برخی عکس‎ها به صورت تک‌نوردهی یا مستند ثبت می‎شود که از تجهیزات ثابت مثل یک لنز و یک دوربین مشخص برای ثبت استفاده‎ شده است.

عکس‎های دیگری هم هستند که ترکیبی از چند عکس بوده و با دوربین ‎ها و لنز‌های مختلف ثبت شده و در نهایت کنار هم قرار داده شده ‎اند که به این عکس‏ها مونتاژ گفته می‎شود؛ مثلا ماه بسیار بزرگ بر فراز بام تهران در نگاه اول عجیب و غیرواقعی به نظر می‎رسد و ما می‎دانیم که ماه هیچ‎وقت با چنین ابعادی در آسمان دیده نمی‎شود. برای ثبت این عکس‎ها ابتدا با لنز تله، عکس نمای نزدیک ماه گرفته می‌شود و بعد در منظره شهری که با دوربین و لنزی متفاوت ثبت شده ادغام می‎شود.

به‌همین علت ابعاد آن با آنچه در واقعیت می‎بینیم متفاوت است. بسیاری از عکس‎های مونتاژ از مفهوم عکس فاصله گرفته اند و به سمت تصویرسازی می‏روند. عکس‎های کامپوزیت نوع دیگری از عکس‎ها هستند که در بین عکس‏های مونتاژ و مستند قرار می‎گیرند. این عکس‎ها در یک مکان مشخص با نوردهی‌های مختلف ثبت شده‏ و بعد در یک عکس تلفیق شده‎اند.»

راهنمای گام به گام عکاسی از آسمان شب با موبایل

برای شروع عکاسی از آسمان شب با گوشی هوشمند، لازم است که ابتدا در اپلیکیشن دوربین به حالت دستی بروید. این قابلیت در اپلیکیشن پیشفرض دوربین اکثر گوشی‌های پرچم‌دار و میان‌رده اندرویدی با نام‌هایی مثل Manual یا Pro وجود دارد.

درست مثل عکاسی از آسمان شب با دوربین، لازم است ابتدا روی ستاره‌ها فوکوس کنید.

برای انجام این کار، پس از آن که گوشی را به وسیله‌ی گیره نگه‌دارنده، روی سه پایه محکم کردید، می‌توانید به جای ستاره‌ها از مثلا نور چراغی دوردست برای فوکوس کردن کمک بگیرید. فوکوس دوربین گوشی را روی نور چراغ‎های دور دست تنظیم کنید و سعی کنید نور در تیزترین و واضح‌ترین حالت خود قرار بگیرد. در تنظیمات دستی، می‎توانید بسته به شرایط نوری و مدل گوشی، حساسیت سنسور دوربین را بالا ببرید. معمولا بین ۸۰۰ تا ۳۲۰۰ می‌توانید نتیجه خوبی بگیرید. مطمئنا با افزایش حساسیت، نویز بیشتری در عکس ظاهر می‎شود.

مرحله بعدی تنظیم نوردهی دوربین گوشی است. با انتخاب ۳۰ ثانیه نوردهی زمان بیشتری برای ثبت نور اجرام آسمانی به سنسور‌های دوربین گوشی می‎دهید. دقت کنید که اگر گوشی شما چند دوربین دارد، حتما از دوربین اصلی استفاده کنید، چون معمولا سنسور بزرگ‌تر و لنز سریع‌تری دارد.

لمس دکمه شاتر در صفحه گوشی برای شروع نوردهی باید به آرامی انجام شود تا لرزش یا تکان خوردنش عکس را تار نکند.

عکس‎های موبایلی از آسمان شب ظرفیت پردازش بالایی ندارند، اما اگر گوشی این امکان را بدهد که با فرمت RAW عکاسی کنید بعدا خواهید توانست عکس‎ها را در برنامه‎‌های ویرایش تصویر مثل Snapseed با دست بازتر پردازش کنید.

برای بعضی از گوشی‎ها استفاده از Night Mode یا Night Scape می‎تواند تنظیمات آماده ‎ای برای عکاسی در شب به شما بدهد، ولی معمولا نتیجه‌ی خوبی نمی‌گیرید. عکس‎های آسمان شب که با موبایل ثبت می‎شوند معمولا کیفیت لازم برای چاپ در ابعاد بزرگ ندارند و بیشتر مناسب نمایش در صفحه‌های کوچک و شبکه ‎های اجتماعی مثل اینستاگرام هستند.

از کدام اجرام آسمانی با تلفن همراه می‎شود عکس گرفت؟

برنامه ‎های موبایلی برای سیستم ‎های اندروید و iOS وجود دارد که با آن‌ها می‎شود حساسیت دوربین (ISO) و زمان نوردهی را تغییر داد. شاهچراغیان ضمن اشاره به این نکته می‌افزاید: «بیشترین کاربرد دوربین‎‌های گوشی برای عکاسی منظره و آسمان شب است. با گوشی هوشمند می‎شود از ماه، خورشید (البته با فیلتر)، رد ستاره ‎ها و دنباله‎ دار‌ها عکاسی کرد. به دلیل فاصله کانونی کم، دوربین تلفن همراه امکان عکس‌گرفتن از اجرام عمق آسمان را به ما نمی‌دهد، در عوض پدیده ‎های نجومی مثل ماه‌گرفتگی و دنباله‎ دار‌ها را می‎شود با بعضی از تلفن‌های همراه ثبت کرد.»

وی تأکید می‌کند: «قرارگرفتن در زمان و مکان مناسب در عکاسی نجومی اهمیت ویژه‌ای دارد. برای مثال وقتی قرار است از دنباله‎ دار عکس بگیرید حدود یکی دو ماه فرصت دارید و متناسب با شرایط درخشندگی دنباله دار باید بهترین زمان را انتخاب کنید؛ در حالی‎که عکس‌گرفتن از ماه‌گرفتگی، بازه چند ساعته دارد. برای عکاسی از نوار کهکشان راه شیری و صورت‎های فلکی چند ماه در سال فرصت هست. برای این که عکس نجومی خوبی بگیریم بهتر است شب‎هایی که ماه در آسمان نیست عکاسی کنیم یا نهایتا شب‎های ششم یا هفتم ماه قمری را برای این کار انتخاب کنیم. از آنجا که آلودگی نوری آسمان شب بسیاری از شهر‌های بزرگ را روشن کرده است برای عکاسی باید حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتر از شهر‌ها فاصله گرفت تا از آلودگی نوری مزاحم دور شد و آسمان را پرستاره دید.»

این عکاسی نجومی همچنین اشاره می‌کند: «اگر افراد بخواهند از ترکیب مناظر طبیعی و آسمان شب عکاسی کنند به مجوز نیازی ندارند، اما عکاسی از برخی اماکن و بنا‌های تاریخی به مجوز و هماهنگی نیاز دارد که آن هم باید از قبل برنامه ریزی شود.»

جهان در شب به روایت عکس

پروژه «جهان در شب» یا TWAN (سرواژه The World at Night) سال ۲۰۰۷ با همراهی عکاسان خبره آسمان شب از سراسر جهان آغاز شد. بابک امین تفرشی، عکاس ایرانی موسسه نشنال جئوگرافیک، موسس این پروژه جهانی است. او به پاس مشارکت جهانی در طول سال‌ها عکاسی از آسمان شب، جایزه Lennart Nilsson -که شناخته‌شده‌ترین جایزه جهان برای عکاسی علمی است - را دریافت کرده است. اولین کارگاه و نمایشگاه بزرگ «جهان در شب» سال ۱۳۸۶/ ۲۰۰۸ در افلاک‌نمای نهرو در شهر دهلی‎نو هند برگزار شد. سال ۱۳۸۹/ ۲۰۱۰ زنجان میزبان اولین نمایشگاه و کارگاه عکاسی جهان در شب در سطح ملی بود. این کارگاه از آن زمان تاکنون هر سال و با حضور اعضای این پروژه برگزار می‎شود و محلی برای انتقال تجربه علاقه‎‌مندان و عکاسان با تجربه آسمان شب است.

در این مدت هزاران عکس و ویدئوی چشم‎ نواز از آسمان شب، وحدتی جهانی را به تصویر می‎کشد. وحدتی که خط‎ کشی‎ها میان انسان‎ها، قلمرو‌ها و اقوام و رسوم مختلف را کمرنگ می‎کند و نشان می‎دهد همان شبی که ماه از پشت قله اورست طلوع می‎کند با اختلاف چند ساعت در صحرای آفریقا و صخره‎‌های آمریکا و دشت‎‌های سرسبز اروپا نمایان خواهد شد. هدف TWAN یادآوری زیبایی ‎های طبیعت زمین و آسمان شب است به انسان‎هایی که همه از یک خانواده‎ اند و در سیاره‎‌ای بدون مرز در کنار هم زندگی می‎کنند.

وبگاه این پروژه به نشانی twanight.org این پروژه اکنون از مهم‎ترین منابع و گالری‎‌های در حوزه عکاسی نجومی است. آنچه عکس‎های این پروژه جهانی را از دیگر عکس‎های تهیه شده از آسمان شب متمایز می‎کند رعایت اصول عکاسی مستند و واقعی‌بودن عکس‏هاست.

به عبارت بهتر تمام عکس‏های واقعی از مناظر واقعی و سوژه‌های زمینی زیر آسمان شب هستند و هیچ تصویر غیر واقعی یا ترکیب‌های دیجیتالی در آن وجود ندارد. هیچ قرص ماه اضافه یا با ابعاد غیر واقعی یا آسمان دستکاری شده در عکس‎ها دیده نمی‌شود، همه چیز واقعی است و با تکنیک‌های حرفه‌ای عکاسی نجومی ثبت شده است. عکس‎هایی هم که ترکیبی از چند عکس هستند باز هم اصول مستند را رعایت کرده ‎اند و در شرح‌شان روش‎ها و تکنیک آن ذکر شده است.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان