اشتغال در ادبیات اقتصادی امروز به معنای انجام کاری مشخص در زمانی معین در ازای دریافت دستمزد توافق شده است. بهیقین در روزگار کنونی که بار مشکلات اقتصادی کمر بسیاری از خانوارها را خم کرده است، نمیتوان انتظار داشت یک نفر بهتنهایی بتواند هزینهها و نیازهای یک خانواده را تأمین کند.
از این رو موضوع اهمیت اشتغال زنان و همراهی آنان در تأمین معاش خانوارها بهعنوان ضرورتی انکارناپذیر مطرح میشود.
گرچه فعالیت اقتصادی زنان پیشینهای به بلندای عمر بشر دارد، به نظر میرسد رشد روزافزون حضور آنان در عرصههای اقتصادی و به دنبال آن فعالیتهای اجتماعی، با مفهومی که یاد شد، ناشی از تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی انسان کنونی و نتیجه تحولاتی است که در همه عرصههای زندگی بشر عصر حاضر مانند انقلاب صنعتی و توسعه شهرنشینی و تحولات و دگرگونیهای جنسیتی رخ داده است.
اندیشمندان مسلمان تاکنون درباره اشتغال زنان از سه دیدگاه سنتی، دیدگاه میانه و روشنفکران تندرو سخن گفتهاند، اما در مجموع، توجه به اصول حاکم بر شخصیت و همچنین تفاوتهای زیستی و رفتاری بانوان، خاستگاه و منشأ تمایز بین اشتغال زن و مرد است. از این رو، در اندیشه دینی با آنکه اشتغال یک حق برای زنان محسوب میشود، هرگز بهعنوان یک تکلیف اقتصادی بر آنان تحمیل نمیشود.
در عصر کنونی، زن جز خانواده در جامعه نیز نقش درخور توجهی دارد. بانوان در قالبهای شخصیتی متفاوت خود، در کنار خانهداری، همسرداری و تربیت فرزندان، بهعنوان نیمی از منابع انسانی کشور به بازار اشتغال راه مییابند و عامل پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی و اجتماعی هستند. با این حال، مشکلات بسیاری سر راه اشتغال زنان در کشور وجود دارد که میتوان گفت بیشتر این چالشها از دوران تحصیل در مدرسه آغاز شده است.
از آنجا که بهترین زمان برای انتخاب مسیر آینده افراد، سنین کودکی و نوجوانی است، باید بر نحوه گذران این دوران طلایی، نظارت و توجه جدی وجود داشته باشد تا در فصل بازدهی، با نیروی انسانی کارآزموده، حرفهای و متخصص روبهرو باشیم.
متأسفانه نقایص موجود در سیستم آموزش و پرورش کشور ما دانشآموزان را در بازه دوازدهساله تحصیل، نهتنها به این توانمندی و ورزیدگیهای مهارتی نمیرساند که در پایان، بخش بزرگی از این نیروی عظیم اجتماعی تنها به دنبال گذر از تنگراه کنکورند و بدون کمترین تخصصی، با سرگردانی محسوسی به سوی آیندهای نامعلوم گام برمیدارند.
رهبر معظم انقلاب نیز بهتازگی در بیانات خود به برخی مطالب بیاثر و بدون استفاده کتابهای درسی و لزوم حذف آنها اشاره کردند. این گسل اجتماعی همچنین به دنبال خود زلزلهای اقتصادی را در این سالها در پی داشته است که اکنون شاهد آثار آن هستیم.
البته این معضل با توجه به نگاه سنتی حاکم بر جامعه ما درباره بانوان نمود بیشتری دارد. نبود فضای مناسب و متناسب کاری برای زنان، علاوه بر آثار ویرانگر شخصیتی و روانی بر ایشان، فشار اقتصادی خانوادهها را نیز افزون میکند که بهیقین تأثیرات و آسیبهای اجتماعی آن همه جامعه را در بر میگیرد.
از این رو، تدوین طرح جامع تفصیلی اشتغال زنان در نظام جمهوری اسلامی و ارائه طرحی کلان، جامع و درخور دفاع در این زمینه، با توجه همزمان به شرایط کنونی و آینده جامعه و کشور ما و همچنین جامعه جهانی، ویژگیها و کارآمدیهای زنان، قابلیتهای بومی مناطق مختلف، برنامههای بلندمدت توسعه کشور و آموزههای دینی و ارزشهای انقلاب اسلامی، ضرورتی اجتنابناپذیر است که از سوی مسئولان و صاحبنظران باید مورد توجه جدی قرار گیرد.