ساخت و ساز‌های غیرمجاز ویلاها جلوتر از قانون

الهام مهدیزاده | شهرآرانیوز؛ ساخت وساز ویلا در حاشیه روستا‌های اطراف مشهد از کنترل خارج شده و به اذعان مسئول مربوط روند شتابانش بیش از توان و امکانات نهاد‌های ناظر و کنترلگر از جمله جهاد کشاورزی است. این گفته حسین خواجوی، مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی شهرستان مشهد، است. با او درباره ساخت ویلا‌های غیرمجاز در حاشیه روستا‌های مشهد و نقش و جایگاه نظارتی جهاد کشاورزی گفتگو کرده ایم. بسیار حرف دارد، البته با چاشنی انتقاد از کمبود‌ها و ناتوانی در برابر قدرت ساخت وساز‌ها و چرایی شکل گیری باغ ویلا‌های غیرمجازی که آمارش در استان ۲۷ هزار و در محدوده مشهد به ۲۳ هزار می‌رسد. بیشتر باغ ویلا‌های غیرمجاز در مناطق غرب مشهد، محدوده بولوار شاهنامه، طوس و ضلع شمالی کمربند باغچه ساخته شده اند.

اگر به حاشیه روستا‌های اطراف مشهد نگاه کنیم می‌بینیم که اغلب زمین هایش به شهرک‌های ویلایی تبدیل شده اند. تعداد این شهرک‌ها به حدی زیاد است که آدم از خودش می‌پرسد «جهاد کشاورزی شهرستان مشهد کجاست؟ و مگر نظارتی بر بافت زمین‌های کشاورزی حاشیه روستا‌ها ندارد؟»

جهاد کشاورزی وظیفه نظارت دارد و باتوجه به همین وظیفه، نظارت‌هایی را انجام می‌دهد، اما باید اذعان کنم که سرعت ساخت وساز باغ ویلا‌های غیرمجاز بیش از سرعت و توانی است که ما در اختیار داریم. در یک کلام ما از ساخت وساز‌ها عقب هستیم.

چرا عقب هستید؟

چون ما برای امور اراضی در شهرستان مشهد فقط یک دستگاه ماشین با سه نیرو داریم که یکی راننده است. با یک دستگاه ماشین و دو نیرو چطور می‌توان مقابل این حجم از ساخت وساز‌ها ایستاد؟ همین اکنون که با شما گفتگو می‌کنم حدود صد پرونده قلع داریم که اجرا نشده اند، چون توانش را نداریم.

این پرونده‌ها مربوط به چه دوره زمانی‌ای است؟

مربوط به دو سال اخیر. پرونده ماده ۳ هم فراوان داریم.  الان حدود چهارصد پرونده ماده ۳ داریم که حکم آن‌ها اجرا نشده است. برخی از این پرونده‌ها فقط به دلیل نبود لودر اجرایی نشده اند.

پیداکردن لودر برای جهاد مشکل است؟

بله، جهاد کشاورزی شهرستان مشهد خودش لودر ندارد و باید از بیرون لودر اجاره کند. از طرفی اعتبار مالی برای تأمین لودر از بیرون تعیین نشده است.

با این تفاصیل در ماه چند پرونده قلع اجرا می‌شود؟ چقدر زمان نیاز داریم تا همین آرای فعلی اجرا شوند؟

اگر هفته‌ای دو مورد قلع بنا را اجرا کنیم، فقط یک سال زمان می‌برد که به روز اول برگردیم؛ البته درصورتی که دو رأی اجرا شود. فعلا در ماه یک رأی قلع هم اجرا نمی‌شود.

نه لودر دارید و نه می‌توانید با همان سرعتی که غیرمجاز‌ها در حال ساخت هستند آرای قلع را اجرا کنید. این یعنی دست روی دست گذاشتن.

متأسفانه همین طور است و ما مانده ایم. از این طرف سرعت ساخت وساز‌ها بسیار زیاد است و از طرف دیگر نه ماشین و نیروی کافی نه لودر و امکانات و نه اعتباراتی که بشود با این حجم از ساخت و ساز مقابله کنیم. اگرچه دستور داریم که این ویلا‌های غیرمجاز را جمع کنیم، اما واقعا با شرایط، امکانات و ظرفیت‌های فعلی نمی‌شود.

برآورد شما از ویلا‌های غیرمجاز ساخته شده در روستا‌های اطراف شهر مشهد و شهرستانش چقدر است؟

بالای ۲۳ هزار ساخت وساز غیرمجاز در شهرستان مشهد داریم. ما به اندازه توانمان کار می‌کنیم، اما گفتم توان ما محدود است.

اجرا نشدن برخی از پرونده‌ها و آرا نیز به قدرت و نفوذ برخی افراد برمی گردد؟ چقدر از اجرا نشدن احکام به این دلیل است؟

شاید مشکل اصلی مان با مجتمع‌های ویلایی ارگان‌ها باشد. الان مجتمع‌های غیرمجاز زیادی داریم، مانند مجتمع ویلایی میزان که از گذشته مربوط به دادگستری و قضات بوده است یا مجتمع نیروی انتظامی یا شرکت آب و حتی مجتمعی که متعلق به نیرو‌های خود جهاد کشاورزی است. ما حتی امکان ورود به داخل بعضی از این مجتمع‌ها را نداریم. ویلا‌های برخی از این شهرک‌ها به افراد غیر فروخته شده است، اما آنچه که وجود دارد، پایه و بنیادی است که توسط ارگان‌های رسمی این شهر برای ساخت مجتمع‌های ویلایی غیرمجاز گذاشته شده است. این البته نظر شخصی من است.

اگر می‌خواهیم ویلا‌ها و ساخت وساز‌های غیرمجاز اطراف مشهد را سامان دهی کنیم، بهتر است اول از همین مجتمع‌های ویلایی شروع کنیم. مردم از همین ویلا‌ها الگو می‌گیرند و اقدام به ساخت وساز‌های غیرمجاز می‌کنند.
معتقدم اول باید مجتمع‌های ویلایی تعیین تکلیف شوند تا حرفی برای گفتن داشته باشیم. اگر این ویلا‌های سازمانی تعیین تکلیف شوند، می‌توان ویلا‌های شخصی را هم سامان دهی کرد. اما ما این مجتمع‌ها را رها کرده ایم و سراغ افراد و ویلا‌های خرد رفته ایم. قعطا مردم ناراحت می‌شوند که برای ویلای آنان دستور تخریب اجرا شود، اما برای این مجتمع‌ها هیچ تصمیم و اقدامی صورت نگیرد. این رفتار‌ها تنش اجتماعی و نارضایتی ایجاد می‌کند.

می توان برآورد کرد که چقدر از زمین کشاورزی شهرستان مشهد ویلا شده است؟ اصلا در اطراف مشهد چقدر زمین برای کشاورزی مانده است؟‌

نمی‌توان این سؤال را و زمین کشاورزی باقی مانده را با رقمی دقیق اعلام کرد. مهم‌ترین دلیل رسیدن زمین‌های کشاورزی مشهد به این وضع کم آبی‌ها و خشک سالی‌های مستمر در دهه‌های گذشته است. وقتی آبی برای کشت و کار نباشد، کشاورز می‌ماند که با زمینش چه کند. سال‌های قبل کشت و کار کشاورز با آبی که بود رونق داشت، اما الان با بی آبی چاه‌ها زمین‌ها هم بی ثمر مانده اند و کشاورز هم به ضعیف‌ترین قشر جامعه بدل شده است. کشاورز چاره‌ای ندارد که زمین و خاک مرغوب کشاورزی را بفروشد برای کار دیگری.

این رویه، اما در جا‌هایی هم که ما آب را از عمق چهارصد متری زمین برداشت می‌کنیم برقرار است و متأسفانه به پای درختان بی ثمر ویلا‌ها می‌رسد. اگر این آب داخل زمین می‌ماند بهتر بود. حداقل فرونشست نداشتیم.

چیزی که می‌گویید به یک برنامه قوی و مستمر نیاز دارد. متأسفانه کشاورز را در کم آبی به حال خود رها کرده ایم. اگر دولت ورود پیدا کند و زمین‌های کشاورزی را بخرد، هم از زمین‌ها مستعد و خاک مرغوب برای کشاورزی حمایت، هم آبی را که باقی مانده حفظ کرده است.

آخرین سؤالم درباره پلاک گذاری‌ها و تابلو‌های خارج از بافت روستا و محدوده‌های ویلایی است. این پلاک‌ها و تابلو‌ها توسط چه ارگانی ثبت شده است؟

اغلب این پلاک‌ها شخصی است. برای پلاک و تابلوی سر کوچه‌ها هیچ ارگانی مجوز صادر نکرده است. بماند که برخی از همین ارگان‌ها خود متخلف هستند و ممکن است برای مجتمع ویلایی منتسب به خود چنین کاری بکنند.