درباره معضلات اجتماعی پرتاب آب دهان در معابر شهری

به گزارش شهرآرانیوز، ناهنجاری‌های اجتماعی شکل‌های مختلفی دارد یکی از این ناهنجاری‌ها ریختن آب دهان روی زمین در خیابان‌ها و معابر است. بررسی‌های پژوهشگران نشان می‌دهد آب دهان پرتاب‌شده تا زمانی که کامل خشک شود، به‌ویژه در صورت ابتلای فرد به بیماری، می‌تواند میزبان ویروس‌های زنده باشد و به‌سادگی افراد را در آن محدوده آلوده کند. حال در این شرایط شیوع بالا آنفولانزا درجامعه مسلما همین حرکت ناشایست و مشمئز‌کننده زمینه را برای انتقال بیماری هم فراهم میک‌ند. در دو سال شیوع کرونا که مردم بیشتر از ماسک استفاده می‌کردند این حرکت تا حدودی کمتر شده بود، اما اگرچه شیوع آنفولانزا اکنون بیش از‌ تراز قبل شده، اما استفاده از ماسک کمتر از قبل است و همین امر باعث شده پرتاب آب دهن بر کف خیابان دوباره بیشتر از قبل شود.

در قوانین راهنمایی‌ورانندگی، ذیل کد ۲۰۷۳ با شرح پرتاب‌کردن یا ریختن ضایعات، زباله، اشیا، آب دهان و بینی و امثال آن از داخل خودرو به معابر، ۳۰ هزار تومان جریمه در نظر گرفته شده است. البته جرم‌انگاری و تلاش برای کاهش زمینه بروز و ظهور این رفتار ناهنجار در اجتماع انجام شده است، اما هنوز میان جرم و مجازات آن تناسب چندانی وجود ندارد. از طرف دیگر، به‌دلیل دشواری اثبات وقوع این جرم در مراجع قضایی، شاید بتوان گفت در عمل پیگیری و بازخواست مرتکبان چندان ساده نیست و نتیجه آن را می‌توانیم هر روز در شهر مشاهده کنیم.

جریمه انداختن آب دهان در کشور‌های مختلف

جریمه انداختن آب دهان از خودرو به معابر در ایران ۳۰ هزار تومان بوده در حالی که در کانادا جریمه این کار بین هزار تا دو هزار دلار (حدود سه میلیون ۲۰۰ هزار تومان تا ۶ میلیون ۴۰۰ هزار تومان) تعیین شده است.
همچنین در سنگاپور این جریمه حداکثر ۵۰ دلار (حدود ۱۶۰ هزار تومان) برای نخستین بار و ۱۰۰ دلار (حدود ۳۲۰ هزار تومان) برای دومین مرتبه است.
در انگلستان نیز جریمه انداختن آب دهان در خیابان‌ها تا ۸۰ پوند (حدود ۳۲۰ هزار تومان) جریمه دارد.

فرهنگ‌سازی مؤثرتر از اعمال جریمه 

مرتضی پدریان، آسیب‌شناس اجتماعی، در همین ارتباط می‌گوید: این رفتار شاید چندان شایع نباشد، اما چهره خوبی از شهر نشان نخواهد داد البته بروز و تکرار این موضوع از سوی برخی از افراد به دلیل این است که نسبت به اثرات منفی آن در جامعه آگاهی ندارند.

این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد: این رفتار ناهنجار بیشتر در فصول سرد سال که افراد بیشتر بیمار می‌شوند، اتفاق می‌افتد که البته انجام آن علاوه بر ناپسند‌بودن خود رفتار، باعث گسترش بیماری‌های واگیردار نظیر سل می‌شود.

این استاد دانشگاه، فرهنگ‌سازی را راهکاری بسیار مؤثرتر از جریمه‌کردن افراد به منظور حذف این ناهنجاری اجتماعی از جامعه می‌داند و تأکید می‌کند: باید این تفکر که تا چوب بالای سر افراد نباشد، درست رفتار نمی‌کنند از ساختار ذهنی و تصمیم‌گیری مسئولان حذف شود و با تولیدات فرهنگی و هنری مانند انیمیشن، فیلم و تیزر‌های تبلیغاتی به‌تدریج، مردم را از پیامد‌های ناگوار این عمل آگاه کنند تا دیگر شاهد چنین صحنه‌هایی در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر نباشیم.

وی می‌افزاید: اصفهان همواره در حوزه نظافت شهری در بین شهر‌های کشور زبانزد خاص و عام بوده است و مردم به این آگاهی رسیده‌اند که در گشت‌وگذار‌های خود، طبیعت را آلوده نکنند، در مطالعه‌ای که من  بر روی ۱۵۰ خانوار اصفهانی انجام دادم، مشاهده شد که ۹۵ درصد آن‌ها پس از طبیعت‌گردی، حتی زباله‌هایی که دیگران ریخته‌اند را نیز جمع‌آوری می‌کنند و این امر نشان می‌دهد که حفظ نظافت در اصفهان به‌عنوان یک رفتار اجتماعی نهادینه شده است.