درباره سریال‌های نیمه تمام شبکه نمایش خانگی | ول شدگان

محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - با گذشت بیش از یک دهه از عمر شبکه نمایش خانگی در ایران، این رسانه همچنان با مشکلات و مسائل تکراری روبه روست؛ دردسر‌ها و کاستی‌هایی که تلاش کافی برای حل وفصل آن‌ها صورت نمی‌گیرد؛ از تغییرات پرتعداد در دیالوگ‌ها گرفته تا تنزل کیفی سریال‌های کمدی و شبیه شدن مضمونی مجموعه‌های ملودرام به یکدیگر. این رسانه همچنان از چالش‌های فرسایشی رنج می‌برد. در میان انبوه مسائل، مسئله بی تعهدی به مخاطب و نیمه تمام رهاکردن سریال‌هایی که بیننده کمتری دارند، یکی از مشکلات بزرگ شبکه خانگی ایران به شمار می‌رود.

رهاشدن سریال‌های شبکه نمایش خانگی تاریخچه‌ای به قدمت عمر این رسانه دارد و هنوز هم یکی از نمونه‌های ناامیدکننده آن ناتمام ماندن سریال «قهوه تلخ» مهران مدیری در اواخر دهه هشتاد است که در تاریخ ثبت شده است. این مجموعه پس از توزیع نزدیک به نود قسمت و درحالی که با استقبال مخاطبان همراه شده بود، نیمه تمام ماند. در همان دوران، سریال «قلب یخی» هم وضعیت مشابهی را تجربه کرد و بین فصل‌های دوم و فصل سوم آن ارتباط روشنی وجود نداشت.

در سال‌های گذشته، تعداد سریال‌های شبکه خانگی که بدون سرانجام مشخصی رها شده اند، رو به افزایش گذاشته و این موضوع نشان دهنده رویکرد درآمدمحور گردانندگان این رسانه است.

شبکه نمایش خانگی بیشتر سریال‌های کم مخاطبش را ناتمام می‌گذارد. چون احساس می‌کند که ادامه تولید چنین مجموعه‌هایی از لحاظ مالی توجیه ندارد. در چنین وضعی ماجرا بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای هم پیدا نمی‌کند. زیرا مخاطبان اندک سریال‌های متوسط یا دارای مخاطب خاص در شبکه خانگی نمی‌توانند به خوبی نارضایتی شان را در فضای مجازی یا رسانه‌های مکتوب منعکس کنند و تهیه کننده‌ها را زیرفشار بگذارند.

در همین روز‌ها و درحالی که توقف یک هفته‌ای یا تأخیر در توزیع سریالی مانند «پوست شیر» باعث نارضایتی بخش زیادی از مخاطبان می‌شود، «شبکه مخفی زنان» چندین بار با تأخیر چندساعته پخش می‌شود و وضعیت فصل بندی و ادامه آن نیز در ابهام قرار دارد. جالب اینکه کارگردان خوش ذوق این سریال در ابتدای قسمت سیزدهم با همان لحن گرم و بامزه اش در بخش «آنچه گذشت» به وضعیت ساخت و پخش سریالش هم کنایه زد. زیرا هفته گذشته قسمت دوازدهم
«شبکه مخفی زنان» را پایان فصل اول این سریال معرفی کرده بود. «جیران» نیز به واسطه اختلافات میان سازندگانش چند هفته توزیع نشد؛ درحالی که چنین اتفاقی درباره «شهرزاد» ممکن بود میان مخاطبان شبکه خانگی بلوا به راه بیندازد.

سریال‌های کم مخاطب بیشتر به حال خود رها می‌شوند و ذائقه فرهنگی اقلیت معمولا با بی احترامی همراه می‌شود. به همین دلیل است که در سال‌های گذشته، سریال‌هایی مانند «خواب زده ها» و «جزیره» در میانه کار رها شدند و «میدان سرخ» هم در جایی متوقف شد که بیننده فکر می‌کرد قرار است اوج درام را شاهد باشد. بدترین نمونه سال‌های گذشته از این منظر بی تردید سریال «قبله عالم» بود که پس از کش وقوس‌های فراوان، در همان ابتدای راه و فقط پس از توزیع هفت قسمت متوقف شد.

دود این رویکرد نمایش خانگی بیشتر از هر کسی به چشم مخاطبانی می‌رود که برای تماشای محصولات فرهنگی مستقیم هزینه می‌کنند و حق اشتراک می‌پردازند. چنین وضعیتی پیش از هر چیز ناشی از رویکرد مدیریتی در این رسانه است؛ جایی که سازندگان مجموعه‌های خانگی اجازه دارند بدون پشتوانه فنی لازم و دادن تعهد برای پخش منظم و به پایان رساندن کار در زمان مشخص، سریال هایشان را توزیع کنند.

به علت همین ضعف در برنامه ریزی است که تعداد قسمت‌های بیشتر سریال‌های خانگی، در زمان انتشار قسمت‌های اولیه آن ها، نامشخص است؛ درحالی که سازندگان جهانی سریال‌های روز، بیشتر در زمان پیش تولید، دقیقا مشخص می‌کنند که این مجموعه در چند قسمت ساخته و در کدام بازه زمانی منتشر خواهد شد.

تکلیف تمدید فصل‌های سریال‌های خارجی هم عموما پیش از پایان انتشار هر فصل روشن می‌شود. در میان پلت فرم‌های اصلی تولید سریال خانگی، فیلم نت که مدتی است فعالیتش را در تولید محصولات نمایشی از سر گرفته است، خوش قول‌ترین پلت فرم توزیع سریال به شمار می‌رود و اغلب مجموعه هایش را به موقع پخش می‌کند و به انتها می‌رساند.

این اتفاق حتی درباره سریال متفاوت «آن ها» هم رخ داد و این مجموعه، با نظمی قابل قبول، به ایستگاه پایان رسید. با این حال، نتیجه رهاشدن سریال‌ها و توزیع بی نظم آن ها، جز بی اعتمادشدن مخاطبان به این رسانه و مجموعه هایش نیست.