هنر استخراج مفاهیم عاشورایی

هنر، زبان و ابزاری قوی است که در طول تاریخ، جایگاه رفیعی داشته و بشر از آن به عنوان مجرایی برای مطرح کردن مفاهیم استفاده کرده است. از دوران‌های بسیار قدیم، آحاد مردم، هنر را در خدمت مباحث اجتماعی و شخصی به کار می‌گرفتند و در طول تاریخ در تمام مقاطع، هنر به عنوان یک زبان، به عنوان یک ابزار و یک رسانه همیشه مطرح بوده و همیشه بشر از آن استفاده کرده و بهره برده است؛ البته گاهی از این ابزار قوی در جهت منفی و گاهی در جهت مثبت استفاده شده است؛ بنابراین هنر صرفا ابزاری است در خدمت بشر.

اینکه چه جناحی یا مفهومی یا تفکری از این قابلیت بشری استفاده می‌کند، بحث دیگری است؛ یعنی هر تفکر و نگاهی می‌تواند از هنر استفاده کند یا نکند؛ بنابراین برای هنر نه ارزش است و نه ضد ارزش، بلکه یک ابزار است که برای انتقال مفاهیم می‌توان به خدمت گرفت و توسط آن می‌توان روی مخاطبان تأثیر گذاشت.

از این روست که می‌بینیم از وقتی سینما اختراع شد، یهودیان صهیونیسم بر آن مسلط شدند و با جهت دهی آنان، سینماگران روی تولیدات هنری متمرکز شدند و تفکرات شیطانی و انحرافی خودشان را در جریان ساخت آثار هنری در قالب سینما به جهانیان عرضه و تقریبا همه جهان را درگیر مفاهیم انحرافی خودشان کردند که ابزار اصلی این قدرت نمایی همان ابزار هنر بود؛ بنابراین شیعیان هم به نوبه خود تلاش کردند از این ابزار قوی برای توصیف واقعه عاشورا بهره ببرند. بعضی وقت‌ها به صورت فردی و فطری و بعضی وقت‌ها به صورت سازمان دهی شده در مقاطع مختلف تاریخی، هنرمند ان، متفکران، علما و حتی حاکمان از ابزار هنر استفاده کردند تا روی توصیف عاشورا کار کنند.

برای همین در طول تاریخ شاهد تولید آثار هنرمندانه با موضوع عاشورا هستیم؛ چه در قالب خط و شعر و چه در قالب نقاشی و نقش برجسته و انواع دیگر قالب‌های هنری؛ ولی باید مراقب بود تا به دلیل ضعف نداشتن معارف قرآنی نسبت به عاشورا و کلا مفاهیم دینی، حکام و کسانی که مغرض و منحرف اند، نتوانند از این ناآگاهی ما استفاده و سطح و جایگاه وقایع عاشورا و مفاهیم دینی را نازل کنند.

توجه داشته باشیم که ما به سمت تمدن نوین اسلامی در حال حرکت هستیم و دورنمایی که رهبر معظم انقلاب ترسیم کردند، یک دورنمای عظیم و جهانی است و ان شاء ا... این تمدن جهانی به ظهور حضرت حجت (عج) وصل شود؛ بنابراین اگر بخواهیم از هنر، درست استفاده کنیم، باید بتوانیم مفاهیم و معارف عاشورایی را از قرآن استخراج کنیم؛ چرا که قرآن یک سرزمین محکم و قدرتمند است که اگر در فضای قرآنی مفاهیم خودمان را تولید کنیم، مطمئنا منطبق‌ترین مفاهیم از جایگاه اصلی عاشورا در نظام خلقت به تصویر کشیده خواهد شد.

تصور من این است که اگر بخواهیم بدون خطا و در فضایی امن پیش برویم و در جهت اهدافی که تعیین شده است، حرکت کنیم، باید بتوانیم از ذخایر فکری و ایدئولوژیکی وایمانی مان به نحو احسن استفاده کنیم و در استفاده کردن از این ذخایر نیاز به یک ارتقای معرفتی داریم که اکنون نگاه معرفتی مان نسبت به دورنمای عظیمی که پیش رو داریم، بسیار کم و پایین است؛ بنابراین همه ما به عنوان مطالبه گر باید از اهل علم بخواهیم که دست ما را بگیرند و تولید معارف قرآنی کنند و سطح بینش جامعه به ویژه جامعه هنری را وسعت و ارتفاع دهند تا شاهد تولید آثار تأثیرگذار، عمیق و نورانی باشیم.