به گزارش شهرآرانیوز، حسن گیاهی افزود: «باغ تاریخی آسیاب قدیمی بند فریمان که از جمله باغهای است که با طرح باغهای کهن ایرانی همزمان با دیگر باغ ایرانی فریمان (باغ ملی) در دوره پهلوی اول بنیان گذاشته شده است.»
او ادامه داد: «این باغ تاریخی با دو راه متقاطع (چهار راه) به چهار بخش تقسیم میشود که درختان سربه فلک کشیده کاج در اطراف هر مسیر منظره زیبایی را ایجاد کرده است.»
گیاهی تصریح کرد: «از چهار مسیر اصلی باغ، یک راه با پلکان سنگی به در ورودی اصلی، یک راه با پل سنگی به کوه، یک راه به باغات و راه دیگر با پلکان به حوضچه سنگی تصفیه آب آسیاب ختم میشود.»
او گفت: «این باغ تاریخی که در دامنه کوههای بند ساخته شده، در ابتدای ورودی، آسیاب قدیمی را میزبانی میکند که همزمان با باغ ساخته شده و با اتکا به نیروی آب بند کار میکرده است.»
گیاهی یادآورشد: «آب ورودی به آسیاب قبل از ورود به آن در حوضچه سنگی زیبایی که برایش تعبیه شده، تصفیه میشده است.»
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فریمان افزود: «سنگهای تراشیده بزرگ و یکدست به کار رفته در ساخت پلکان ها، حوضچه تصفیه آب، جویهای آب و پل به سبک سنگهای بکار رفته در تخت جمشید درست شده اند.»
او ادامه داد: «این آسیاب قدیمی در زمان حیات خود در دهه ۲۰ شمسی انواع مختلف آرد تولید میکرده که قسمتی از آن صادر میشده است.»
گیاهی اظهار کرد: «کشیده شدن شعلههای جنگ جهانی دوم به ایران در شهریور ۱۳۲۰ و پیروزی متفقین (انگلستان، شوروی وآمریکا) بر نیروهای آلمان نازی که در آن زمان کار ساخت زیرساختهای عمرانی کشور به عهده آنها بود و خروج آنها از ایران و هرج و مرج اوضاع کشور، شرایط این باغ را نیز دچار آسیب کرد و آسیاب آن آتش گرفت.»
او گفت: «این باغ تاریخی که از هویت و شخصیت فرهنگی- طبیعی برخوردار است خوشبختانه تاحد زیادی فضای سبز باغ و آسیاب آن باقی مانده است که میطلبد از سوی مالک (کارخانه قند) مورد رسیدگی قرار گیرد البته ما نیز برای ثبت ملی این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران در حال پیگیری هستیم.»