جابهجایی صنایع محور غرب یکی از پروندههای قدیمی و از گرههای کور شهر مشهد است که تلاشهای زیادی برای حلوفصل آن انجام شد، اما ثمری نداشت. تقریبا از اواسط دهه شصت و زمانی که توسعه مشهد به سمت غرب آغاز شد و سرعت گرفت، ماجرای جابهجایی صنایعی که از سالها قبل در محور غرب مشهد یا همان «جاده سنتو» مستقر شده بودند آغاز و قرار شد تا در یک بازه سی ساله این صنایع ساماندهی و با انتقال به شهرکهای صنعتی همان اطراف، از بافت شهری که داشت کمکم آنها را محاصره میکرد خارج شوند.
این اتفاق، اما آنطور که پیشبینی شده بود پیش نرفت و ماجرای انتقال و ساماندهی صنایع محور غرب مشهد به گره کوری تبدیل شد که هیچ تمهید و قانون جدیدی نتوانست آن را باز کند. حالا آنطور که به نظر میرسد با مصوبه شورای شهر مشهد برای این ماجرا و گفتگوهایی که در شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی انجام شده است، دستکم در انتقال و ساماندهی صنایع محور غرب که در محدوده منطقه ۱۲ قرار گرفتهاند گشایشهایی ایجاد شده است که هم به نفع شهر است و هم به نفع صنایع.
شهردار منطقه ۱۲ مشهد در گفتگو با شهرآرا درباره امتیازات و تشویقهایی که برای جابهجایی و ساماندهی صنایع محور غرب در نظرگرفته شده است، گفت: درباره محور غرب، رویکرد شهرداری ساماندهی کل محور برای کاهش آلایندگیهایی است که این صنایع دارند. از آنجایی که پهنه پشت آنها را داریم در اختیار بافت مسکونی قرار میدهیم، نگاهمان به جابهجایی صنایع است. البته برای این ماجرا امتیازات و تشویقهای خوبی دیده شده است که مهمترین آن ایجاد پهنه بلندمرتبهسازی در این محور و قراردادن کاربری تجاری و مسکونی برای اراضی صنایع است که باعث ارزش افزوده کارخانهها خواهد شد.
مهدی خداشناس، دریافت پایانکار از شهرداری را یکی از مهمترین دغدغههای صاحبان صنایع در مسیر ساماندهی دانست و بیان کرد: کارخانهداران محور غرب دغدغه دریافت پایانکار دارند، زیرا بدون پایانکار نمیتوانند از تسهیلات دولتی استفاده کنند. ما با تعاملی که با استانداری، دستگاه قضا و شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی داشتیم قرار شد تا در محور غرب پایانکار صنعتی را بدون اخذ حقوقات عرصه صادر کنیم و هر زمانی که آنها خواستند وارد ماجرای ساختوساز و بلندمرتبهسازی شوند، این حق و حقوقات تعیین تکلیف شود.
وی با اشاره به تسهیل صدور پایانکار برای صنایع محور غرب توسط شهرداری مشهد ادامه داد: با این همه، اما فرایندهایی که برای دریافت پایانکار ویژه صنایع وجود داشت برای آنها سنگین بود؛ به عنوان نمونه این صنایع، چون قبلا مجوزی از شهرداری دریافت نکرده بودند، در فرایند صدور پایانکار به کمیسیون ماده ۱۰۰ معرفی میشدند تا جرایمی را پرداخت کنند که آن را ناعادلانه میدانستند. استدلال صنایع محور غرب این است که ما پیش از الحاق این محدوده به شهر در اینجا مستقر بودیم و نباید این مبالغ را پرداخت کنیم.
برای حل این مشکل هم با مدیرکل امور شهرسازی و دادسرای ناحیه ۷، جلسههای متعددی برگزار شد و دو فرایند مختلف برای آنهایی که مجوزهایی قبل از سال ۸۸ از صنایع و معادن دریافت کردند تعریف شد. با این اقدام صدور پایانکار تسهیل شد و فرایند طولانی این کار کاهش پیدا خواهد کرد. اکنون مشکلی برای صدور پایانکار نخواهیم داشت و این کار مورد اقبال صنایع قرار گرفته است.
خداشناس در ادامه و در پاسخ به این سؤال که با این تسهیلات شهرداری، تا امروز چه تعداد از صنایع محور غرب در محدوده منطقه ۱۲ وارد فرایند دریافت پایانکار شدهاند تصریح کرد: با همین روندی که آغاز شده است، تا الان ۱۰ واحد از صنایع که مجوز کمیسیون ماده ۵ را دارند وارد فرایند دریافت پایانکار شدهاند و تا امروز برای ۵ واحد پایانکار صادر شده است و ۳۵ واحد دیگر که در محدوده منطقه ۱۲ هستند، پای کار آمدهاند تا پایان کار دریافت کنند.
وی افزود: انتظار ما این است که در سال ۱۴۰۳ بتوانیم بسیاری از صنایع محور غرب را از حیث پایانکار تعیین تکلیف کنیم و آنهایی را هم که دنبال جابهجایی هستند یا به عنوان صنایع آلایندهتر شناخته میشوند، برای سرمایهگذاری در ساختوساز ترغیبشان کنیم تا امکان جابهجاییشان فراهم شود.
شهردار منطقه ۱۲ ادامه داد: البته صنایع غرب مشهد با توجه به سابقه طولانی که در این محدوده دارند مقاومتهایی برای جابهجایی و ورود به عرصه ساختوساز مسکن دارند؛ البته ما در حال گفتگو با صنایع هستیم که با افزایش تراکم و کاربری خوبی که به آنها دادهایم و از آنجایی که برای جابهجایی به سرمایه نیاز دارند، وارد ماجرای ساختوساز شوند تا با ارزش افزودهای که برای زمینشان به واسطه این کاربریها ایجاد شده است برای جابهجایی اقدام کنند.
این گفتگوها خوشبختانه تا امروز خوب جلو رفته است. هم در محدوده شهری و هم در حریم صنایع مختلفی داریم و ۸۸ قطعه صنعتی داریم که شناسایی شده است و درحال گفتگو هستیم تا چشمانداز خوبی برای جابهجایی و گرفتن امتیازات بلندمرتبهسازی ترسیم و آنها را به این مهم ترغیب کنیم.