عرض ارادت هنرمندان به سیدالشهدا (ع)

شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ سالن همایش‌های آستان قدس رضوی در سه روز گذشته میزبان جمعی از هنرمندان متعهد و انقلابی فعال در رشته‌های گرافیک، تصویرسازی، حروف نگاری، عکاسی، نقاشی، گرافیک متحرک، تولیدات ویدئویی و تولیدات تصویری از سراسر کشور بود که در قالب دومین رویداد ملی هنری «سفینةالنجاة» گردهم آمده بودند.

این هنرمندان در روز‌های ۲۴ تا ۲۶ خرداد در جوار مرقد مطهر علی بن موسی الرضا (ع) مشغول خلق آثار با محوریت اربعین بودند تا ارادتشان را به حضرت سیدالشهدا (ع) نشان دهند. آن‌ها این فرصت را هم در اختیار داشتند که از نظر و دانش استادان شناخته شده رشته‌های مختلف هنری استفاده کنند و کیفیت کارشان را بهبود ببخشند. در ادامه می‌توانید گفت وگوی ما با برخی استادان و هنرمندان حاضر در رویداد ملی «سفینةالنجاة» را بخوانید که از ویژگی‌های این رویداد و تجربه‌ای که به دست آورده اند، گفته اند.

خلق اثر درباره ۳ محور

علیرضا رحیمی، دبیر اجرایی رویداد ملی هنری «سفینة النجاة»، می‌گوید در این رویداد چهارصد نفر شرکت کرده اند؛ افرادی که براساس رزومه شان از میان ۱۰۱۱ ثبت نام کننده انتخاب شده اند.
به گفته او، هنرمندانی از همه استان‌های کشور به غیر از کردستان در این رویداد حضور پیدا کرده اند که حول سه موضوع «کدام محرم؟ کدام امام حسین (ع)؟ کدام روایت؟»، «کدام اربعین؟ کدام روایت؟» و «کدام فلسطین؟ کدام روایت؟» دست به خلق اثر زده اند.

رحیمی در ادامه صحبت هایش به همکاری نزدیک با بیست مجموعه برای برگزاری رویداد ملی «سفینة النجاة» اشاره می‌کند و می‌گوید: ما در ماه‌های گذشته یازده ر ویداد مجازی برگزار کردیم که پنج پیش رویداد محتوایی و شش پیش رویداد تخصصی بوده است. در خود رویداد اصلی هم از حضور سی هنرمند برجسته کشور به عنوان راهبر بهره گرفته ایم تا بر تولید آثار نظارت و به مسیر شرکت کنندگان خط دهی و جهت دهی کنند.

از او درباره خروجی رویداد می‌پرسیم که بیان می‌کند: شرکت کنندگان بخش تجسمی قرار است محصولات کاربردی در قالب کتیبه، بیلبورد و... تولید کنند. آثار هنرمندان دیگر رشته‌ها نیز در فضای مجازی منتشر می‌شود یا در اختیار مجموعه‌هایی که به این محتوا نیاز دارند، قرار می‌گیرد.

تبیین اهداف انقلاب اسلامی برای جوانان

رضا بدرالسما، نگارگر پیشکسوت اصفهانی و شناخته شده کشورمان که به عنوان راهبر بخش نقاشی در رویداد «سفینة النجاة» حضور دارد، می‌گوید با وجود آنکه سنش زیاد شده است، همچنان ترجیح می‌دهد با جوان‌تر‌ها کار کند. ازاین رو با این رویداد همراه شده است. او ادامه می‌دهد: من وقتی با جوانانی که اینجا حضور دارند هم کلام می‌شوم، متوجه ذات پاک آن‌ها می‌شوم و می‌بینم که علاقه بسیار زیادی دارند تا حقایق را به تصویر بکشند. 

آن‌ها در رویداد «سفینة النجاة» به دنبال خلق آثاری هستند که دشمن را به مخاطب معرفی کند و همچنین مسیر درست را به نمایش بگذارد. بدرالسما که از پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه هنر فعال بوده است، درباره اهمیت برگزاری رویداد‌هایی مانند «سفینة النجاة» تصریح می‌کند: جوان‌هایی که توفیق دیدن امام خمینی (ره) را نداشتند، از طریق برگزاری چنین همایش‌هایی می‌توانند به بهترین وجه با مسیری که انقلاب اسلامی دنبال می‌کند، آشنا شوند.

به گفته او بهترین راه برای تبیین اهداف جمهوری اسلامی انجام کار‌های فرهنگی و هنری است؛ چون زبان هنر، زبانی بین المللی است که همه مردم می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. این هنرمند همچنین بر لزوم حمایت از هنرمندان جوانی تأکید می‌کند که در راستای اهداف جمهوری اسلامی به خلق اثر دست می‌زنند.

بدرالسما در بخش دیگری از صحبت هایش درباره اهمیت حضور هنرمندان در گردهمایی‌ها و همایش‌های هنری می‌گوید: هنرمندان در درجه اول نیاز دارند که روحیه شان را خوب نگه دارند. حضور در این رویداد‌ها شرایط این اتفاق را فراهم می‌کند و به آن‌ها فرصت می‌دهد تا با افراد دیگری ارتباط بگیرند و کیفیت کارشان را بهبود ببخشند. او همچنین با تأکید بر ضرورت تداوم همایش «سفینةالنجاة» می‌گوید: امیدوارم همه کسانی که می‌توانند، به مسئولان برگزاری این رویداد کمک کنند تا در آینده شاهد رخ دادن اتفاقات مؤثرتر و خلق آثار باکیفیت تری باشیم.

فرصتی برای پویایی بیشتر

مصطفی معمی وند، طراح گرافیک، نیز که در حاشیه این رویداد سمیناری برای شرکت کنندگان برگزار کرده بود، درباره اهمیت دورهم جمع شدن هنرمندان در قالب رویداد‌هایی مانند «سفینة النجاة» بیان می‌کند: هنرمندان وقتی کنار هم قرار می‌گیرند، می‌توانند به یکدیگر کمک کنند، ایراداتشان را برطرف کنند و از هم ایده بگیرند. درواقع این هم افزایی و تبادل تجربه، پویایی و غنا را برایشان به همراه خواهد داشت.

او که باور دارد تعداد هم نشینی‌های این چنینی در فضای هنر بسیار کم است، تأکید می‌کند: هنرمندان در رویداد‌های گروهی می‌توانند با یکدیگر همکار شوند، حتی گروه‌هایی تشکیل دهند که شاید هسته‌های مرکزی مکاتب مختلفی در آینده باشند.

معمی وند برگزاری رویداد «سفینة النجاة» را فارغ از هر راهبرد و هدفی که دارد، ارزشمند می‌داند، اما بر این نکته هم تأکید می‌کند که این رویداد باید هرسال برگزار شود. به نظر این طراح گرافیک، در طول سال باید چند گردهمایی این چنینی برگزار شود تا هنرمندان آنچه را یاد گرفته اند و صحبت‌هایی را که باهم داشته اند، فراموش نکنند. او همچنین باور دارد که رویداد‌هایی مانند «سفینةالنجاة» اثرات مثبت زیادی در حوزه‌های اجتماعی دارند و می‌توانند برخی آسیب‌ها را کمتر کنند. یعنی کاری را که نهاد‌های خیلی بزرگ تلاش می‌کنند با بودجه کلان انجام دهند، با بودجه کمتر به نتیجه می‌رسانند. 

معمی وند درباره خروجی گردهمایی‌های هنرمندان نیز یادآور می‌شود: این رویداد‌ها بیشتر بر آموزش تمرکز دارند و ممکن است خروجی هم در پایان برگزاری نداشته باشند، اما به مرور و زمانی که متولیان فرهنگی به شرکت کنندگان رویداد سفارش کار می‌دهند، تأثیراتشان مشخص می‌شود. درواقع هنرمند دانشی را که اینجا به دست آورده است، خرج می‌کند و در نتیجه متولیان فرهنگی هم از خوراکی که این رویداد به هنرمند داده است، استفاده می‌کنند. 

او تأکید می‌کند: این کمال گرایی است که بگوییم رویدادی برگزار نشود، مگر اینکه بتواند اتفاقات بزرگی را رقم بزند و خروجی زیادی داشته باشد. هیچ رویدادی به تنهایی نمی‌تواند کار بزرگی انجام دهد، مگر اینکه به صورت مستمر انجام شود و بتواند با نقد خودش، در ادامه پیشرفت کند.

همراه کردن هنرمندان جوان

حسن علیپور، طراح گرافیک و راهبر بخش پوستر، یک مزیت مهم کارگاه «سفینة النجاة» را تعداد نفرات زیادی که پذیرش کرده است، می‌داند. او دراین باره می‌گوید: پذیرش تعداد زیادی از هنرمندان فرصت نقش آفرینی جوان تر‌ها را فراهم می‌کند و باعث می‌شود تا افرادی که فرصت حضور در جمع‌های حرفه‌ای و نخبگانی را ندارند، بتوانند از بودن در کنار دیگران بهره‌مند شوند. درواقع کنار افراد خبره قرارگرفتن، در‌های پیشرفت را روی آن‌ها باز می‌کند و مسیر را نیز به آن‌ها نشان می‌دهد.

علیپور دیگر مزیت رویداد «سفینة النجاة» را کاربردمحوربودنش می‌داند و بیان می‌کند: «سفینة النجاة» از روال برگزاری عادی کارگاه‌ها فاصله گرفته و به سمت کاربردمحوربودن حرکت کرده است؛ اتفاقی که باعث شده است هنرمندان بر قالب‌های متفاوتی که پیش از این با آن روبه رو نبوده اند، متمرکز شوند و مهارت هایشان بهبود پیدا کند.

این هنرمند درباره موضوعاتی که رویداد «سفینة النجاة» روی آن‌ها تأکید دارد نیز یادآور می‌شود: هنر و زیبایی‌های بصری باعث می‌شود تا هر اتفاقی که در اطراف ما رخ می‌دهد، برایمان خاص‌تر و جذاب‌تر شود. حال وقتی ما از این ابزار‌ها در فضای امور دینی خودمان استفاده می‌کنیم، می‌توانیم به بهترمنتقل شدن مفاهیم به مخاطب کمک کنیم و موضوعات را برای مخاطب جذاب‌تر کنیم تا راحت‌تر آن‌ها را بپذیرد.

به گفته او آثاری که مربوط به مسائل اعتقادی هستند، در رویداد‌هایی مانند «سفینة النجاة» می‌توانند با هدایت و کنترل استادان محتوایی و تخصصی به بهترین شکل تولید شوند.

کاربردی شدن تولیدات هنری

سیدمحمدعلی بلادی فر، راهبر بخش گرافیک، نیز با اشاره به جنبه‌های باارزش این دورهمی می‌گوید: در روز‌هایی که ارتباطات بیشتر مجازی شده است، هر رویدادی که بتواند گروهی از افراد را در واقعیت دورهم جمع کند، اتفاق خوبی محسوب می‌شود. این رویداد‌ها باعث می‌شوند تا هنرمندان انگیزه بیشتری بگیرند و با افراد دغدغه مندی مانند خودشان آشنا شوند. آن‌ها همچنین می‌توانند هنرشان را باهم به اشتراک بگذارند و به یکدیگر کمک کنند تا آثار بهتری خلق شود.

او می‌گوید برایش اهمیت چندانی ندارد که خروجی این رویداد‌ها چیست و در کجا منتشر می‌شود. به نظر این هنرمند آنچه ارزشمند است، جنبه دورهمی و گروهی بودن رویدادهاست؛ اتفاقی که به راحتی در عرصه هنر شکل نمی‌گیرد. بلادی فر درباره وجه تمایز کارگاه‌های «سفینة النجاة» با دیگر کارگاه‌هایی که با موضوع امام حسین (ع)، عاشورا و اربعین برگزار می‌شود نیز بیان می‌کند: تا امروز آثار زیادی با محوریت امام حسین (ع) کار شده و اتفاقات کمی و کیفی خوبی در این زمینه رخ داده است.

درواقع موضوع «سفینة النجاة» موضوعی نیست که در انزوا باشد و کسی به سراغش نرفته باشد؛ اما اتفاق مهمی که در این رویداد رخ داده، تمرکز بر کاربردی شدن محصولات است. یعنی ما به دنبال این نیستیم که فقط آثاری برای چاپ یا پخش در فضای مجازی تولید کنیم؛ ما تلاش می‌کنیم تا محصولاتی کاربردی خلق کنیم که در هیئت‌ها یا به شکل تزیینات استفاده شوند.

تمرکز بر فرم

صادق لطفی زاده، راهبر بخش گرافیک متحرک، درباره اهمیت برگزاری رویداد «سفینة النجاة» می‌گوید: بسیاری از کسانی که اینجا حضور دارند، تازه وارد عرصه هنر شده اند. ازاین رو، شاید نتوانند در سه روز کارشان را نهایی کنند، ولی به هرحال فرایند انجام کار را یاد می‌گیرند. همچنین در این رویداد اشتباهات شرکت کنندگان چه در زمینه انجام کار هنری چه در زمینه موشن گرافیک اصلاح می‌شود.

او ادامه می‌دهد: آثاری که در رویداد «سفینة النجاة» تولید می‌شوند، مضمونی دینی دارند. ازاین رو، خیلی اوقات بچه‌ها به فرم توجه نمی‌کنند و فقط بر محتوا تمرکز دارند؛ اما ما سعی می‌کنیم به آن‌ها بگوییم که پیام از دل فرم درست خارج می‌شود.

لطفی زاده این همایش را به ایستگاه صلواتی تشبیه می‌کند که شرکت کنندگان در مسیر حرکتشان به آن مراجعه کرده اند تا بهتر ایده پردازی کنند و قوی‌تر بتوانند راهشان را ادامه دهند. این هنرمند درباره تأثیرگذاری خلق آثار هنری با محوریت مضامین دینی نیز بیان می‌کند: هنرمند زمانی می‌تواند اثر خوبی خلق کند که موضوع برایش به امر درونی تبدیل شود و به آن به شکل یک سفارش نگاه نکند.

او ادامه می‌دهد: پرداختن به این موضوعات در رویداد‌های چندروزه برای رشته‌هایی مثل نقاشی بهتر جواب می‌دهد؛ اما در رشته موشن گرافیک هنرمندان کار سختی در پیش دارند و به جای یک قاب، بیست قاب را طراحی می‌کنند؛ بنابراین باید پیش از کارگاه به موضوع مدنظر رویداد فکر کنند و اندوخته تصویری برایش داشته باشند تا در کارگاه فقط روی اجرا زمان بگذارند. لطفی زاده که امیدوار است خروجی‌های رویداد «سفینة النجاة» به خوبی توزیع شود و به دست مخاطب برسد، تأکید می‌کند: زمانی که خروجی این کارگاه‌ها منتشر شود، به دیگر هنرمندان هم انگیزه و اعتمادبه نفس می‌دهد تا بیشتر در زمینه خلق آثاری با مضامین دینی فعالیت کنند.

فرصتی برای رشد

در ادامه این گزارش به سراغ برخی شرکت کنندگان حاضر در سالن همایش‌های آستان قدس رضوی رفتیم و با آن‌ها درباره تجربه حضورشان در مشهد و رویداد «سفینة النجاة» صحبت کردیم. نسیم زارع که از استان همدان در بخش نقاشی «سفینة النجاة» شرکت کرده، اثری با محوریت فلسطین و جنایت رخ داده در رفح خلق کرده است. 

او درباره حضورش در رویداد «سفینة النجاة» می‌گوید: در این رویداد هم گروه اجرایی بسیار حرفه‌ای بودند و هم شرکت کنندگانی که در بخش‌های مختلف حضور داشتند. به گفته زارع راهبر‌هایی که در رویداد حضور داشتند، بسیار در ایده پردازی و اجرا به شرکت کنندگان کمک کرده اند تا درنهایت کار‌ها از کیفیت مناسبی برخوردار باشند.

او با اشاره به تعاملات شکل گرفته میان شرکت کنندگان نیز می‌گوید: اینجا هنرمندانی از سراسر کشور با تجربه‌های متفاوت حضور دارند و این فرصت برای ما فراهم شده است تا با یکدیگر به تبادل تجربه بپردازیم و از هم یاد بگیریم، به طوری که من مطمئنم وقتی رویداد به پایان برسد، اثرات مثبتش را در کارم و مسیر هنری ام حس خواهم کرد.

زهرا قنبری از استان خوزستان در بخش نقاشی رویداد «سفینة النجاة» پذیرفته شده است. او که اثری با محوریت مظلومیت مردم غزه خلق کرده است، می‌گوید از دو سال پیش که این رویداد برگزار شده، منتظر برگزاری دوره دوم آن بوده است. قنبری نیز باور دارد این گردهمایی و کارکردن زیرنظر استادان برجسته می‌تواند در مسیر هنری اش بسیار به او کمک کند تا آثاری بهتر خلق کند و مفید باشد.

سیده فاطمه کاظمی از استان گیلان در رشته تصویرسازی شرکت کرده است. او دلیل حضورش در رویداد «سفینة النجاة» را این گونه توضیح می‌دهد: من خیلی دوست داشتم در این حرکت همگانی که برای امام حسین (ع) است، شریک باشم و از هنرم در راه امام حسین (ع) استفاده کنم. ازاین رو در رویداد ثبت نام کردم و خدا را شکر برای حضور در کارگاه‌ها پذیرفته شدم.

کاظمی که اثری با محوریت موکب کودکان خلق کرده است، با اشاره به آشنایی اش با استادان و هنرمندان حرفه‌ای در رویداد «سفینة النجاة»، می‌گوید: حضور در این رویداد هم به رشد خودم کمک می‌کند و هم باعث می‌شود که از کار هنرمندان الهام بگیرم و دید بهتری پیدا کنم.

در ادامه حتما بخوانید شوق و فراق در کنج حرم