واقعیت‌های دیدنی قهرمانان | مروری بر برخی مستند‌های ورزشی ایران
مستند‌های ورزشی که زندگی ستاره‌های مشهور یا رویداد‌های مهم این عرصه را به تصویر می‌کشند، به دلیل جذابیت در سوژه و پرداخت، همواره در دنیا با استقبال خیلی خوبی روبه رو می‌شوند.
نگار راد | شهرآرانیوز؛ این آثار معمولا امیدبخش هستند و می‌توانند در جهت الگوسازی برای جوانان گامی مؤثر بردارند. با وجود این، در ایران پرداختن به آن‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است، به طوری که بیشتر آثار ساخته شده در این عرصه به ویژه مستند‌های تلویزیونی شبیه گزارش‌های خبری هستند که جذابیتی برای مخاطب ندارند.
البته در طول سال‌های گذشته مستند‌های اندکی هم تولید شده که از استاندارد‌های لازم برخوردار بوده اند و تا حدی مخاطبان را راضی کرده اند؛ ولی قطعا این تعداد باید افزایش پیدا کند به ویژه اگر می‌خواهیم ورزشکاران و اتفاقات ورزشی مهم کشورمان بیشتر به دنیا معرفی شوند. ما هم زمان با برگزاری مسابقات المپیک ۲۰۲۴ در پاریس، برخی مستند‌های ورزشی مهم ایران را که می‌توانند راه را برای تولید آثار بیشتری در این عرصه هموار کنند، مرور کرده ایم.
روایتی از زندگی بسکتبالیست فقید
مستند «آیدین» به کارگردانی اشکان مهریار که سال ۱۴۰۰ عنوان پرفروش‌ترین مستند سینمایی ایران را از آن خود کرد، به زندگی آیدین نیکخواه بهرامی، کاپیتان فقید تیم ملی بسکتبال، می‌پردازد. این ورزشکار پله‌های رشد و ترقی را به سرعت طی کرد و توانست به نامی آشنا برای مردم ایران تبدیل شود، اما فقط چندماه مانده به حضورش همراه با تیم ملی بسکتبال در المپیک پکن، در جاده چالوس در یک سانحه رانندگی درگذشت.
اشکان مهریار در مستند «آیدین» زندگی این قهرمان را در یک ساعت با تکیه بر نقاط اوج متعدد زندگی حرفه‌ای کوتاه، اما پربارش پی می‌گیرد و درنهایت اثرش را با مستندات حادثه فوت او در ۷دی۱۳۸۶ و همچنین حضور تیم بسکتبال ایران در المپیک ۲۰۰۸ به پایان می‌رساند؛ جایی که غیبت آیدین نیکخواه بهرامی به عنوان یکی از زمینه سازان این صعود، به شدت حس می‌شد. در مستند «آیدین» که با صدای پرویز پرستویی روایت می‌شود، از تصاویر آرشیوی، عکس‌های شخصی و فیلم‌های دوربین خصوصی در کنار مصاحبه با چهره‌هایی که شناخت خوبی از آیدین داشته اند، استفاده شده که به ثبت پرتره‌ای دیدنی از این قهرمان کمک کرده است.
اثری درباره ستاره فوتبال ایران در دهه ۶۰
مستند «سمفونی حمید» به کارگردانی و نویسندگی جعفر صادقی اثری است درباره زندگی شخصی و ورزشی حمید علیدوستی، ستاره فوتبال ایران در دهه شصت که هیچ گاه به تیم‌های پرطرف دار نرفت. اثری که با نگاهی شاعرانه و با اتکا بر آرشیو غنی در سه سال ساخته شده است. در این مستند افرادی همچون ترانه علیدوستی، پیمان معادی، عادل فردوسی پور، پژمان جمشیدی، علی پروین و چندین چهره سرشناس دیگر حضور دارند.
ازاین رو می‌توانیم این مستند را یکی از مستند‌های پرستاره تاریخ سینمای ایران بدانیم. «سمفونی حمید» برای اولین بار در جشنواره حقیقت ۱۴۰۰ به نمایش درآمد و پس از آن در سینما‌های گروه هنر و تجربه ایران از بهمن۱۴۰۰ تا خرداد۱۴۰۱ روی پرده رفت و توانست بازخورد‌های خوبی از منتقدان دریافت کند. این مستند به چندین جشنواره خارجی هم راه پیدا کرد و توانست جوایزی را از آن خود کند که از میان آن‌ها می‌توان به کسب جایزه بهترین مستند از جشنواره میلان ایتالیا اشاره کرد.
مستندی از زندگی خواهران منصوریان
«صفر تا سکو» ازجمله مستند‌های ورزشی ایرانی است که در سال‌های گذشته بسیار دیده شد و موردتوجه اقشار مختلف جامعه قرار گرفت. این مستند به تلاش خواهران منصوریان، ووشوکاران اهل سمیرم، در دنیای ورزش و زندگی واقعی آن‌ها می‌پردازد. «صفر تا سکو» را سحر مصیبی کارگردانی کرده و تهیه کننده اش مهتاب کرامتی است.
ازاین رو این اثر را می‌توانیم اثری کاملا زنانه بدانیم. سحر مصیبی در این مستند به بخش‌های مهمی از زندگی ورزشی و شخصی شهربانو، الهه و سهیلا منصوریان پرداخته است و تمرینات آن‌ها با امکانات کم و مشکلاتی را که در طی این مسیر داشته اند، به تصویر کشیده است. همچنین یکی از نکات قابل توجه مستند «صفر تا سکو» راحتی خواهران منصوریان مقابل دوربین در همه جریانات و اتفاقات تلخ و شیرین زندگی ورزشی شان است.
این درحالی است که هیچ کدام از صحنه‌ها در این فیلم بازسازی نشده اند و همه اتفاقات به صورت واقعی فیلم برداری شده است. مستند «صفر تا سکو» با نمایش در جشنواره فجر سی وپنجم در چهار رشته بهترین فیلم، کارگردانی، تدوین و صداگذاری نامزد کسب جایزه شد و در جشنواره حقیقت سال۱۳۹۵ با شش عنوان نامزدی، جایزه بهترین فیلم را از آن خود کرد.
پشت پرده موفقیت تیم ملی هاکی دختران
«جایی برای فرشته‌ها نیست» به کارگردانی سام کلانتری، مستندی درباره تیم ملی دختران «اسکیت هاکی» ایران و مشکلات پیچیده آنان در راه مسابقات آسیایی کره جنوبی است. این مستند با بازی ایران در کره جنوبی شروع می‌شود و بعد فلش بک می‌خورد به ایران و روز‌های پیش از این بازی؛ به فردی که تصمیم می‌گیرد به این تیم سروسامان دهد و برایش حامی مالی پیدا کند.
درواقع در اولین فلش بک پس از پیروزی مقابل کره جنوبی، به پشت صحنه موفقیت می‌رویم؛ جایی که با درد‌ها و رنج ها، استرس‌ها و اوضاع نابسامان روحی دختران ورزشکاری روبه رو می‌شویم که به دلیل تأمین نشدن هزینه هایشان توسط فدراسیون، به بن بست رسیده اند. همچنین کلانتری ورزش را بهانه‌ای کرده است تا به زندگی دختران تیم ملی «اسکیت هاکی» وارد شود.
ازاین رو، در جریان فیلم با چند تن از اعضای تیم آشنا می‌شویم و و روابط آن‌ها با خانواده هایشان را مشاهده می‌کنیم. «جایی برای فرشته‌ها نیست»، پرجایزه‌ترین مستند سینمایی سال۱۳۹۸ محسوب می‌شود که سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر و چهار جایزه از جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» ازجمله جایزه ویژه تماشاگران این جشنواره را از آن خود کرده است.
تصویری از فرازوفرود‌های تیم ملی والیبال
مستند «رؤیای بزرگ» روایتی از صعود تیم ملی والیبال ایران به المپیک بعد از ۵۲ سال توسط نسل طلایی والیبال ایران است و تلاش می‌کند فرازوفرود‌های تیم ملی را در این ورزش روایت کند. در این مستند به مدیریت مرحوم محمدرضا یزدانی خرم که سال‌ها برای موفقیت والیبال ایران در عرصه جهانی تلاش کرد نیز پرداخته شده است.
کارگردانی مستند «رؤیای بزرگ» را که اولین بار در مسابقه ملی هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به نمایش درآمد و بعد از آن چندین بار روی آنتن تلویزیون رفت، احسان مشکور برعهده داشته است. او زمانی تصمیم به ساخت این مستند گرفت که نام تیم ملی والیبال ایران به دلیل موفقیت‌های پی در پی اش بر سر زبا ن‌ها افتاده بود.
مشکور در مستند «رؤیای بزرگ» نشان می‌دهد که فدراسیون والیبال چگونه کارش را با یک مدیر ایرانی از دو اتاق کلنگی در امجدیه شروع کرد و درنهایت توانست با برنامه ریزی مدون و منظم از میان نوجوانان کشور استعداد‌هایی مثل محمد موسوی را کشف کند و در جایگاه‌های برتر جهانی قرار بگیرد. درواقع مخاطب در این مستند می‌بیند اینکه محمد موسوی «هیرو» لقب می‌گیرد و امیر غفور «امپراتور»، از یک مدیریت درست و کارآمد به وجود آمده است.
درباره گل‌های پرشمار فرشاد پیوس
مستند «فرشاد آقای گل» به زندگی حرفه‌ای فرشاد پیوس، مهاجم مطرح تیم پرسپولیس و تیم ملی فوتبال ایران، می‌پردازد؛ بازیکنی که در دوران فوتبالش چندین بار مقام آقای گلی را کسب کرد و دوران درخشانی را پشت سر گذاشت. مخاطب در این مستند از دریچه نگاه عکاسی علاقه‌مند به فوتبال که به مرور شیفته هنرنمایی فرشاد پیوس می‌شود، سفری به دل تاریخ خواهد داشت و زندگی بهترین گل زن تاریخ فوتبال باشگاهی ایران را مرور می‌کند.
همچنین در این مستند با چهره‌هایی شناخته شده ازجمله زنده یاد حمیدرضا صدر، عادل فردوسی پور، علی دایی، امیر قلعه نویی، علی پروین و محمد مایلی کهن درباره پیوس صحبت شده است. مستند «فرشاد آقای گل» به کارگردانی جعفر صادقی، سال۱۳۹۶ ساخته و در گروه هنر و تجربه سینما اکران شد.
این فیلم جایزه ویژه هیئت داوران را از جشنواره مستند سال۱۳۹۸ نیز از آن خود کرده است. از دیگر مستند‌های فوتبالی که تا امروز ساخته شده است، می‌توانیم به «پرویزخان»، «من ناصر حجازی هستم»، «شیوه شاغلام»، «آخرین آرزوی سیروس» و «آبی روشن» اشاره کنیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
