به همان اندازه که پیشرفت علمی کشور در مدارس رقم میخورد، سلامت و نشاط جسمی نسلهای آینده هم در مدارس پایهریزی میشود. توجه روزافزون آموزش و پرورش به ورزش دانشآموزی در تمام مقاطع تحصیلی، بهخصوص در مقطع ابتدایی، از طریق تشکیل کانونهای ورزشی درونمدرسهای و برونمدرسهای و همچنین برگزاری المپیادهای ورزشی میتواند روزنه امیدی به سلامت جسمی و روحی نسل آینده و درخشش ورزش ملی در رشتههای گوناگون ورزشی باشد. یکی از تصمیمات وزارتخانه برای توسعه ورزش و افزایش تحرک در بین دانشآموزان، تبدیل مدارس به باشگاههای ورزشی و اختصاص دادن بخشی از فضای مدرسه به فعالیتهای ورزشی است. برهمین مبنا افتتاح سالن ورزشی درون مدرسهای دبستان عاشورا بهانهای برای شروع این گزارش بود.
محمدرضا سلطانی، مدیر این دبستان، که از بابت به ثمر نشستن پیگیریهایش برای اختصاص فضای کنار مدرسه به سالن ورزشی خشنود است، در مورد وضعیت سابق این فضا و تلاشهای صورتگرفته، میگوید: مکانی که اکنون آن را به صورت یک سالن ورزشی مجهز مشاهده میکنید، زمینی به مساحت ۲۲۰ متر مربع و چسبیده به دیوار دبستان بود که در اختیار ستاد اسکان آموزش و پرورش خراسان رضوی قرار داشت و از آن به عنوان انباری استفاده میشد.
وی توضیح میدهد: بارها فکر اضافه کردن این مکان به فضای مدرسه و استفاده آموزشی و پرورشی از آن را در سر میپروراندیم تا اینکه دکتر سلطانی، معاون تربیت بدنی و سلامت سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی، بر حسب اتفاق و در هنگام سرکشی روزانه به مدارس شهر، از این دبستان بازدید کردند. در آن هنگام فرصت را مغتنم شمردم و موضوع انباری را با ایشان در میان گذاشتم و مشکلاتی که دانشآموزان این دبستان در زمان بازی و ورزش در حیاط با آن مواجه بودند، مانندکم بودن فاصله زمین فوتسال و والیبال با دیوار و احتمال مصدومیت آنان را گوشزد کردم که مورد توجه وی قرار گرفت و قول مساعدت دادند.
امکانات ورزشی با تناسب سنی
سلطانی این را هم اضافه میکند: دومین کسی که مشوق ما در این کار بود، رزا دُرسنی، رئیس اداره ناحیه ۳ آموزش و پرورش مشهد، بود که از محل بازدید و حمایت همهجانبه خود را از این طرح اعلام کرد. بعد از جلب موافقت مسئولان و با کمک گروهی از کارشناسان تربیت بدنی آموزش و پرروش، کار ساخت و تکمیل این سالن ورزشی را به اتمام رساندیم. خوشبختانه از محل مشارکتهای مردمی با استقبال مواجه شدیم و بخشی از هزینهها را از این طریق جبران کردیم. من معتقدم خانوادهها مشکلات آموزش و پرورش را در باب بودجه درک میکنند و برای کارهایی که برای فرزندان آنان مفید باشد، پیشقدم میشوند.
مدیر دبستان عاشورا درباره رشتههای ورزشی پیشبینی شده در این سالننیز میگوید: رشتههای ورزشی گوناگونی مانند دوومیدانی، ژیمناستیک، صخرهنوردی، کُشتی، آمادگی جسمانی و ورزشهای رزمی پیشبینی شده و امکانات مورد نیاز برای برگزاری این رشتهها متناسب با سن و سال دانشآموزان ابتدایی تدارک دیده شدهاست و هدف ما این است که نه تنها در ساعات مدرسه بلکه در دیگر ساعات و بهخصوص در تابستان بسیاری از کلاسهای اوقات فراغت را در این سالن برگزار کنیم. البته از این سالن میتوان با توجه به محیط جذاب و شادابی که دارد برای آموزش نیز استفاده کرد و دانشآموزان را از محیط خشک کلاس به اینجا آورد و به عنوان نمونه درس ریاضی را همراه با بازی به آنان آموزش داد.
هنوز منتظر مشارکتهای مردمی هستیم
محمدرضا سلطانی در ادامه به اعتبارات اختصاصیافته برای تکمیل و تجهیز این سالن اشاره میکند و میگوید: با وجود اعتبارات صرفشده -از جمله دیواره صخرهنوردی که به تنهایی ۲۰ میلیون تومان هزینه داشت- همچنان به امکاناتی نظیر سیستم گرمایش و سرمایش و تهویه مطبوع نیاز داریم که حمایت آموزش و پرورش و مشارکتهای مردمی را طلب میکند. البته ما از مشکلات و کمبودهای جاری کشور آگاه هستیم و از نهادی که ۹۹ درصد بودجه آن صرف حقوق پرسنل میشود، بیش از این نمیتوان انتظار داشت. اگر اولویت همه وزارتخانهها تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش باشد، مشکل بودجه این وزارتخانه و به دنبال آن مدارس رفع خواهد شد. قبل از آمدن شما از طرف شرکت گاز تهدید شدیم که اگر بدهی مدرسه پرداخت نشود، گاز مدرسه قطع
خواهد شد.
مدیر دبستان عاشورا در پایان با اشاره به جای خالی سالنهای ورزشی درونمدرسهای در مدارس فعلی، به ویژه مدارس دولتی بزرگی که میتوانند بخشی از فضای خود را به این کار اختصاص دهند، خاطرنشان میکند: سرانه ورزشی دانشآموزان استان بسیار پایین و غیر استاندارد است. به همین دلیل باید مشابه این کار را در دیگر مدارس، به ویژه در مدارسی که از حیاط بزرگی برخوردارند، انجام داد. بدون تردید تا این کار صورت نگیرد شاهد شادابی و نشاط نسل آینده و سلامت جسمانی آنان نخواهیم بود.
یک سالن ورزشی برای دختران دانشآموز
در ادامه به سالن ورزشی شهید حاتمی رفتیم تا با شهین صابری، مدیر آن، به گفتگو بنشینیم. سالن حاتمی واقع در فرامرز عباسی از سالنهای ورزشی آموزش و پرورش ناحیه ۴ مشهد است و در بیشتر موارد برای استفاده دانشآموزان دختر و برای همه مقاطع تحصیلی از آن بهرهبرداری میشود. مدیر سالن با اشاره به برگزاری طرح اوقات فراغت در سالهای قبل، در مورد کلاسهای ورزشی تابستان امسال توضیح میدهد: در طرح اوقات فراغت تابستان جاری در ۳ رشته بسکتبال، والیبال و هندبال فعال هستیم. البته همین رشتهها را در طول سال تحصیلی نیز داریم، به اضافه رشته فوتسال، کبدی و طنابزنی که به جمع آنها افزوده
میشود.
وی با اشاره به اینکه مخاطبان این سالن ورزشی در طرح اوقات فراغت، دانشآموزان دختری هستند که در تمام مقاطع تحصیلی و از تمام نواحی، به ویژه ناحیه ۴، در این کلاسها شرکت میکنند، میافزاید: امسال با استقبال خوبی از سوی آنان مواجه بودیم. در انتخاب مربی بسیار حساسیم و باوجود کمبودی که در تأمین نیروی متخصص و رسمی در آموزش و پرورش وجود دارد، سعی میکنیم بهترین مربیها را برای آموزش دانشآموزان به کار بگیریم.
یک سالن ورزشی برای همه ایام سال
صابری این را هم اضافه میکند که سالن در طول سال تحصیلی فعال است و برای مدارس این امکان وجود دارد که با هماهنگی اداره در شیفت صبح و عصر از آن برای تمرین و آمادگی تیم مدرسه استفاده کنند. علاوه بر استفاده دانشآموزان دختر از این سالن، گاهی تیمهای ورزشی پسران با هدف آمادگی برای حضور مسابقات، تمرینات خود را در اینجا، پس از پایان شیفت عصر و از ۸ شب به بعد انجام میدهند. یکی دیگر از فعالیتهای ما در طول سال برگزاری کارگاههای آموزشی برای معلمان تربیت بدنی با هدف روزآمد کردن آنان در رشتههای گوناگون ورزشی است، چنانکه در سال تحصیلی گذشته ۲ کارگاه کبدی و طنابزنی برای همکاران فرهنگی در این محل برگزار کردیم.
مدیر سالن شهید حاتمی در ادامه به برخی از مشکلات سالن مانند نبود سکوی تماشاگران اشاره میکند و میافزاید: سالن حاتمی برای برگزاری رشتههای توپی مثل بسکتبال، والیبال و هندبال، بهویژه برای مسابقات مینی و نونهالان، از قابلیت لازم برخوردار است، چنانکه در آخرین مسابقاتی که به میزبانی این سالن برگزار شد، شاهد رقابتهای مینیوالیبال در مدت ۱۲ الی ۱۳ روز در این سالن بودیم، قبل از این نیز مسابقات مینیهندبال و مینیبسکتبال را برگزار کرده بودیم. یکی از ضعفهای این سالن نداشتن سکو برای تماشاگران است و برای مسابقاتی که با حضور تماشاگران برگزار میشود، از دیگر سالنهای ورزشی ناحیه ۴
استفاده میکنیم.
صابری از نوسازی سیستم سرمایشی سالن حاتمی در اردیبهشت امسال خبر میدهد و درباره نوسازی صورتگرفته در دیگربخشهای سالن تأکید میکند: به عنوان نمونه میتوان به نوسازی سیستم سرمایشی و گرمایشی و تهویه سالن قبل از آغاز طرح اوقات فراغت در تابستان جاری اشاره کرد که با تلاشهای صورتگرفته تاکنون با مشکلی در این رابطه برخورد نکردهایم. از دیگر کارهای عمرانی اخیر تعویض سیمکشی و اتصالات الکتریکی، نقاشی دیوارها و تعویض تمام رختکنهای سالن بوده است. البته یکی از چیزهایی که به آن نیاز داریم، دوربین مداربسته است که به دلیل مجوزی که باید از سوی مراجع ذیصلاح صادر شود، به سرانجام
نرسیده است.
سالها اعتماد در سالن شهید کاظمیان
در ادامه و با هدف تهیه گزارش از سالنهای ورزشی متعلق به آموزش و پرورش به سراغ سالن شهید کاظمیان واقع در چهارراه دانشجو رفتیم. این سالن که بخشی از یک مجموعه بزرگ ورزشی شامل زمین چمن فوتبال، استخر سرپوشیده و سالن است، از سال ۱۳۷۱ برای بهرهبرداری دانشآموزان در اختیار ناحیه ۶ قرار گرفته است و به دلیل امکانات مناسب و خوابگاهی که در آن سوی خیابان قرار دارد، میزبان خوبی برای مسابقات استانی و کشوری به شمار میرود.
پس از ورود به این مجموعه ورزشی به سراغ مهدی علینژاد، مدیر آن، میرویم و با او در خصوص امکانات و فعالیتهای جاری گفتگو میکنیم. علینژاد از فعال بودن کلاسهای گوناگون ورزشی در قالب اجرای طرح اوقات فراغت خبر میدهد و در این رابطه میگوید: هرسال در آستانه شروع تعطیلات تابستان، کلاسهای ورزشی گوناگونی در قالب طرح اوقات فراغت در این مجموعه برگزار میشود که اطلاعرسانی لازم در این زمینه چند هفته قبل انجام میگیرد. البته یکی از مهمترین عوامل جذب و ثبتنام دانشآموزان در کلاسهای ورزشی مجموعه کاظمیان، اعتمادی است که خانوادهها در سالیان متمادی به این مکان پیدا کردهاند و کوشش ما این است که این اعتماد از بین نرود، به همین دلیل با تمام توان و با حضور حداکثری از ساعت ۷:۳۰ صبح تا ۶ بعدازظهر در این مجموعه ورزشی حضور داریم و درهای آن به روی دانشآموزان و پدرومادرها در تمام این ساعات
گشوده است.
کارشناس مسئول تربیت بدنی اداره آموزش و پرورش ناحیه ۶ مشهد در ادامه میافزاید: اکنون در رشتههای ورزشی فوتبال، فوتسال، هندبال، والیبال، بسکتبال، تنیسرویمیز، بدمینتون، تکواندو، کاراته، ژیمناستیک و دفاع شخصی فعال هستیم. این رشتهها بر اساس دستورالعمل وزارتخانه و متناسب با کانونهای درونمدرسه و برونمدرسه تعیین شده است.
وی با اشاره به هدف این برنامهها میگوید: هدف استمرار فعالیت ورزشی دانشآموزان، در طول سال تحصیلی و در محل کانونهایی است که در محیط آموزشگاه و همچنین خارج از آن پیشبینی شده است. تشکیل کانونهای ورزشی درونمدرسهای و برونمدرسهای که از مصوبات اخیر وزارت آموزش و پرورش است، با هدف ایجاد تحویل بنیادین در ورزش ملی صورت گرفته است، زیرا این کانونها میتوانند محیط مناسبی برای پرورش استعدادهای ورزشی در محل آموزشگاه و در خارج از آن شمرده شوند. از استقبال روزافزونی که خانوادهها از فعالیت ورزشی فرزندانشان میکنند میتوان نتیجه گرفت که اهداف پیشبینی شده وزارتخانه برای تقویت و توسعه ورزش دانشآموزی به بار نشسته است.
مدیر مجموعه ورزشی شهید کاظمیان در ادامه با اشاره به اینکه مربیان بهکارگرفتهشده در این کلاسها، همگی از معلمان شاغل در آموزش و پرورش هستند و طیف گستردهای از دانشآموزان برای ثبتنام به این ورزشگاه مراجعه میکنند، میافزاید: شاهد حضور دانشآموزان از تمام نواحی آموزش و پرورش هستیم، ولی به طور طبیعی به دلیل نزدیک بودن محل زندگی، تعداد دانشآموزان ناحیه ۶ آموزش و پرورش بیشتر از دیگر نواحی است. از لحاظ گروه سنی نیز دانشآموزان در تمام مقاطع حضور دارند، ولی در گروه سنی ابتدایی با استقبال بیشتری مواجه هستیم.
سؤال متداول دیگری که ممکن است پرسیده شود، مبلغ شهریههاست. علینژاد دراینباره اضافه میکند: مبلغ و مقدار آن توسط شورای اوقات فراغت و با نظر آنان تعیین میشود که پس از تصویب در جلسه ازسوی کارشناسان تربیت بدنی اداره، به مدراس به صورت بخشنامه ابلاغ میشود. به عنوان نمونه در رشته فوتسال برای ۱۷ جلسه مبلغ ۱۵۰ هزار تومان دریافت میشود، البته همکاران فرهنگی و ایثارگران از ۲۰ درصد تخفیف برخوردارند که پس از اعمال آن این مبلغ به ۱۲۰ هزار تومان کاهش پیدا میکند. تهیه لباس به عهده دانشآموزان است و آنها میتوانند با مراجعه به مراکزی که معرفی میکنیم لباس و لوازم مورد نیاز خود را تهیه کنند. به عنوان مثال در رشته فوتسال هزینه تهیه لباس معادل ۳۰ هزار تومان است.
علینژاد در ادامه با اشاره به تفاوت هزینهای که از دانشآموزان در این ورزشگاه دریافت میشود، میگوید: این مبلغ در مقایسه با مراکز خصوصی به مراتب کمتر است و دلیل آن جذب حداکثری دانشآموزان به مراکز تحت پوشش آموزش و پرورش برای شناسایی و پرورش استعدادهای آنهاست.
هدفی به جز کسب درآمد داریم
وی تأکید میکند: هدف مسئولان تربیت بدنی از برگزاری دورههای اوقات فراغت نه کسب درآمد، بلکه جذب حداکثری دانشآموزان با هدف شناسایی و پرورش استعدادهای آنان و در ادامه معرفی آنان به کانونهای ورزشی پیشبینی شده در داخل و خارج از محیط مدرسه است تا شاهد پیشرفت بیشتر دانشآموزان در رشتهای باشیم که در آن استعداد دارند.
به همین دلیل در پایان هر دوره مربیان ما استعدادیابی میکنند تا پس از شناسایی دانشآموزان به تفکیک رشته آنان را به کانونها معرفی کنیم. این روند در کانونها متوقف نمیشود و کار استعدادیابی از میان دانشآموزان تا رسیدن به استعدادهای برتر و تشکیل یک تیم ورزیده برای شرکت در مسابقات ادامه پیدا
میکند.
علینژاد در پایان با برشمردن امکانات سالن ورزشی شهید کاظمیان از آمادگی این مجموعه ورزشی برای استفاده رایگان مدارس در طول سال تحصیلی خبر میدهد و میافزاید: سالن ورزشی این مجموعه از ۲ رختکن مجزا برخوردار است که به تازگی کار نوسازی آن به پایان رسیده است.
همچنین بهسازی کفپوش سالن که از اقدامات اخیر برای برگزاری مناسب طرح اوقات فراغت بوده است. البته امکاناتی که در این مجموعه ورزشی برای استفاده دانشآموزان تدارک دیده شده است، اختصاص به تابستان ندارد و در طول سال تحصیلی این آمادگی وجود دارد که به صورت رایگان میزبان تیمهای ورزشی مدارسی باشیم که برای شرکت در مسابقات استانی یا کشوری به یک فضای مناسب برای تمرین نیاز دارند.
علی غفار پور