دایه‌هایی به مهربانی مادر | گزارشی از مرکز بانک شیر مشهد

به گزارش شهرآرانیوز، در گذشته، برای نوزادانی که به هر دلیل از شیر مادر محروم می‌شدند، دایه می‌گرفتند، اما رفته‌رفته این رسم کم‌رنگ شد. از سوی دیگر، شیوع بیماری‌های عفونی، کاهش میزان استفاده از شیر دایه و تبلیغات وسیع شیرخشک در دهه ۷۰ میلادی تبدیل به چالش‌های جدی در استفاده از شیر مادر شدند؛ اما با شروع قرن ۲۱ تغذیه با شیر مادر بار دیگر مورد توجه قرار گرفت و محققان و پزشکان بر تغذیه انحصاری از شیر مادر در ۶ ماه نخست زندگی نوزاد تأکید کردند.

اگر شیرخواران نارس یا پرخطر، به شیر مادر دسترسی نداشته باشند یا میزان شیر مادرانشان کافی نباشد، شیر پاستوریزه مادران اهداکننده بهترین جایگزین است و بر همین اساس، آکادمی اطفال آمریکا، سازمان بهداشت جهانی و دیگر مجامع علمی معتبر دنیا استفاده از شیرمادر اهدایی را بهترین جایگزین برای نوزاد محروم از شیر مادر می‌دانند.

تاریخچه بانک شیر در جهان

نخستین بانک شیر دنیا در سال ۱۹۰۰ در وین افتتاح و ۱۰ سال پس از آن، بانک شیر در آمریکا راه‌اندازی شد؛ در اروپا نیز در سال ۱۹۱۹ نخستین دستورالعمل استفاده از شیر اهدایی سایر مادران به بانک شیر تدوین شد.

تا سال ۲۰۱۶، تعداد بانک‌های شیر در اروپا به ۲۰۶ مورد رسید و ۲۶ بانک شیر در کانادا و آمریکا و یک بانک شیر نیز در روسیه و کویت راه‌اندازی شد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بیشترین تعداد بانک شیر در برزیل با ۲۱۷ بانک و ۱۲۶ مکان جمع‌آوری شیر وجود دارد و طبق آمار‌های ارائه‌شده، تأسیس و توسعه بانک شیر در برزیل، باعث کاهش ۷۳ درصدی مرگ‌ومیر شیرخواران شده است.

حمایت بانک شیر مشهد از نوزادان نیازمند شیر مادر

در ایران هم نخستین بانک شیر مادر، تیر سال ۱۳۹۵ در بیمارستان الزهرا(س) دانشگاه علوم پزشکی تبریز راه‌اندازی شد و هم‌اکنون ۱۴ بانک شیر در کشور وجود دارد که سه تای آن در بیمارستان های امام خمینی، اکبر آبادی و کودکان مفید تهران و ۱۱ بانک دیگر در بیمارستانهای الزهرا تبریز، ام البنین مشهد، حکیم  نیشابور، شهید صدوقی یزد، امام رضا کرمانشاه، افضلی پور کرمان، امام خمینی اهواز، حضرت زینب شیراز، الزهرا اصفهان، کمالی کرج، علی بن ابی طالب زاهدان قرار دارد.

بانک شیر مشهد، مرداد ۱۳۹۸ در بیمارستان‌ام‌البنین(س) افتتاح شد تا شیر مادر را به نوزادان نارس و محروم از شیر مادر برساند.

برای نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند و سیستم‌های گوارش، کبدی، عصبی، کلیوی، عروقی و ایمنی آن‌ها هنوز تکامل پیدا نکرده، بهترین غذا شیر مادر است؛ چراکه شیر مادر غذایی با کیفیت بالا و دارای بیش از ۱۰۰ ترکیب مغذی است که هنوز در هیچ آزمایشگاهی به روش مصنوعی تولید نشده است و تاکنون هیچ شرکتی نتوانسته شیرخشکی تولید کند که مانند شیر مادر، کامل باشد و به ویژه ماده ایمنی یا ایمنوگلوبولین را که برای ایمنی نوزاد ضروری است، داشته باشد.

فاطمه شاعرمقدم، مسئول اجرایی بانک شیرمادر مشهد، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: در شش‌ماهه اول ۱۴۰۳، تعداد ۴۴۷ نوزاد محروم از شیر مادر از شیر بانک استفاده کردند و طی این مدت، ۳۵ مادر اهداکننده با ما همکاری داشتند و درمجموع ۵۴۷ لیتر شیرمادر پاستوریزه به نوزادان نیازمند اهدا شده است.

وی ادامه می‌دهد: از ابتدای تأسیس این بانک، میزان چهار هزار و ۵۰ لیتر شیر پاستوریزه‌ با همکاری ۳۸۸ مادر اهداکننده در اختیار دو هزار و ۷۴۷ نوزاد نارس و محروم از شیر مادر قرار گرفته و ۳۴۴ لیتر شیر پاستوریزه مادر هم به زاهدان ارسال شده است.

در ادامه حتما بخوانید تغذیه نوزاد با شیرمادر به کاهش خطر آسم کمک می‌کند

دو روایت از مادران اهداکننده شیر

زهرا نجف‌زاده زن ۳۲ ساله‌ای‌ است که دو فرزند چهارساله و یک‌ساله دارد و یکی از همان ۳۸۸ مادری است که با اهدای شیر به نوزادان نیازمند به شیر مادر، مادری‌اش را کامل کرده است.

او در هر دو دوره شیردهی، با بانک شیر همکاری کرده و شیر اضافی خود را برای نوزادان نیازمند به شیر مادر فرستاده است.

وقتی از او درباره نحوه آشنایی‌اش با بانک شیر می‌پرسم، پاسخ می‌دهد: دوران بارداری برای آزمایش‌ها و سونوگرافی به بیمارستان‌ ام‌البنین(س) رفت‌وآمد داشتم و بنر‌های مربوط به بانک شیر را دیدم و متوجه شدم از طریق بانک شیر، مادران می‌توانند شیر اضافه خود را برای نوزادان نارس یا بچه‌هایی که به هر دلیل نیاز به شیر مادر دارند، برسانند.

خانم نجف‌زاده در ادامه عنوان می‌کند: بعد از اینکه زایمان کردم، متوجه شدم شیرم از نیاز فرزندم بیشتر است؛ بنابراین با بانک شیر هماهنگ کردم و آن‌ها با حمایت و همراهی که داشتند، سرویس می‌فرستادند و شیری را که در شرایط بهداشتی در ظرف مخصوص جمع‌آوری می‌شد، تحویل می‌گرفتند.

او می‌گوید که این کارش باعث تشویق مادران دیگر هم شده است و همسر برادرش هم که به‌تازگی زایمان کرده، شیر اضافی خود را به بانک شیر می‌دهد.

خانم نجف‌زاده بر نظافت و بهداشت جمع‌آوری شیر تأکید زیادی دارد و از این بابت که می‌تواند در تغذیه نوزادان دیگری هم شریک باشد، ابراز خوشحالی می‌کند.

اعظم صحرانورد هم مادر ۳۰ ساله‌ای است که چهارماه قبل برای اولین بار طعم شیرین مادرشدن را چشیده است.

او در مورد آشنایی خودش با بانک شیر می‌گوید: شیر من از نیاز فرزندم خیلی بیشتر بود و خیلی دلم می‌خواست این شیر را در اختیار نوزادانی که به هر دلیل از شیر مادر محروم هستند، بگذارم؛ اما از وجود بانک شیر اطلاع نداشتم؛ بنابراین مجبور بودم اضافه شیر را بیرون بریزم و این موضوع را نوعی اسراف می‌دانستم و خیلی ناراحت بودم.

او ادامه می‌دهد: من از زمان بارداری تحت نظر مرکز بهداشت بودم و این ارتباط بعد از زایمان هم ادامه پیدا کرد. یک روز موضوع زیادی شیر و دغدغه‌ای را که برای نوزادان دیگر داشتم، با کارشناس مرکز مطرح کردم و ایشان با روی خوش از موضوع استقبال کرد و آدرس بانک شیر را به من داد و گفت که در این مرکز شیر شما را پاستوریزه و ذخیره می‌کنند و در اختیار نوزادان محروم از شیر مادر قرار می‌دهند.

خانم صحرانورد ضمن بیان رضایت کامل و همراهی همسرش درباره این موضوع، می‌گوید: از اینکه روزی پسرم «ارشک» آن‌قدر هست که می‌توانم به نوزادان دیگر هم شیر بدهم، خیلی خدا را شاکرم و زمانی که این موضوع را با مادران دیگر هم در میان می‌گذارم، خیلی مشتاق می‌شوند که آن‌ها هم بتوانند در این کار خیر شریک شوند؛ البته باید شیر آن‌قدر زیاد باشد که در وهله اول، نیاز نوزاد خودشان تأمین شود؛ مسئول بانک شیر بر این موضوع خیلی تأکید دارد.

در دین اسلام هم روایات فراوانی در ثواب شیردادن بیان شده است؛ از آن جمله می‌توان به روایت امام صادق (ع) اشاره کرد که در آن، مادر شیرده را به «مجاهد فی سبیل الله» تشبیه فرمودند و اجر او را در صورت فوت مشابه «شهید» می‌دانند.

اهدای شیر به اندازه اهدای خون مقدس است و نجات دهنده جان یک انسان است؛ انسانی ضعیف و ناتوان در مقیاس یک نوزاد.

در ادامه حتما بخوانید شیر مادر، نوزادان را در برابر ابتلا به بیماری‌های گوارشی ایمن می‌کند