کاشت ۱.۳‌ میلیون درخت در کمربند سبز مشهد

به گزارش شهرآرانیوز؛ زمانی که هنوز آلودگی هوا مثل امروز اوضاع کلان‌شهر‌ها را بحرانی نکرده بود و ساخت‌و‌ساز‌ها و تغییر کاربری‌های غیرمجاز در حریم شهر‌ها به این اندازه گسترده نشده بود، مجلس در برنامه پنجم توسعه و بعد از آن هم قانون هوای پاک، دولت و شهرداری‌ها را ملزم کرد در شهر‌های پرجمعیت و کلان‌شهر‌ها با هدف توسعه فضای سبز، مقابله با ریزگردها، کاهش آلاینده‌های محیطی و تلطیف هوای شهر، جلوگیری از توسعه افقی شهر و رشد حاشیه‌نشینی و جلوگیری از تصرفات بی‌رویه اراضی ملی کمربند سبز ایجاد کنند. براساس همان قوانین هم قرار شد دولت زمین و بخشی از هزینه‌های ایجاد این فضا‌های سبز را بپردازد و شهرداری هم آن را اجرا کند.

مشهد شاید جزو اولین شهر‌هایی بود که وارد گود این ماجرا شد تا کمربند سبز را در ۲۹‌هزار هکتاری که در طرح جامع شهر به‌عنوان کمربند سبز مشخص شده بود، اجرا کند. تقریبا نزدیک بیش از دو دهه از ایجاد کمربند سبز در مشهد گذشته است و تا امروز شهرداری بدون کمک دولتی و با منابع داخلی خودش در حدود ۳ هزار هکتار از کمربند سبز، بیش از یک‌میلیون اصله درخت کاشته و هزار‌میلیارد تومان برای اجرای آن هزینه کرده است.

سعید پاکسیما، مدیر پروژه کمربند سبز مشهد، در گفت‌و‌گو با شهرآرا به جزئیات بیشتری از اتفاقاتی که برای این کلان‌پروژه فضای سبز شهری در طول همه این سال‌ها افتاده است، اشاره می‎کند.

ایجاد کمربند سبز از ۳۰ سال پیش

مدیر پروژه کمربند سبز مشهد در‌این‌باره بیان کرد: در سال‌۱۳۷۴ و براساس برنامه پنجم توسعه کشور، کار ایجاد کمربند سبز در شهر‌های آلوده‌ای مثل مشهد و تهران، با مشارکت ۶۰‌درصدی شهرداری‌ها و مشارکت ۴۰‌درصدی محیط‌زیست در بودجه برای آن، آغاز شد. شهرداری در همان سال در اراضی موسوم به پوره، ویرانی، نجفی، لویزان و نُه‌دره درخت کاشت، اما از‌آنجا‌که تعهدات مالی دولت تأمین نشد و به دست شهرداری نرسید، از سال‌۱۳۸۴، مدیریت کمربندسبز در دل ساختار شهرداری مشهد ایجاد شد و خود مدیریت شهری کار را جلو برد.

کمربند سبز کجاست؟

اما پاکسیما این را که کمربند سبز مشهد دقیقا کجاست و چندهکتار مساحت دارد، این‌طور توضیح می‌دهد: کمربند سبز مشهد از شمال به کوه‌های بینالود، از جنوب به جاده مشهد‌نیشابور، از شرق به جاده مشهد‌قوچان و از غرب به جاده مشهدچناران محدود می‌شود و به زبان ساده‌تر، ارتفاعات وکیل‌آباد، خلج، کشف‌رود، آرامگاه فردوسی و جاده شاندیز و بخش‌هایی از جاده بهشت‌رضا (ع) همه جزو کمربند سبز شهر مشهدند و در‌واقع این کمربند که ۲۷‌کیلومتر طول و ۲۹‌هزار هکتار مساحت دارد، دورتا‌دور شهر کشیده شده است.

۳ هزار هکتار و یک‌میلیون اصله درخت

وی با اشاره به اقدامات شهرداری مشهد در این سه دهه برای کمربند سبز شهر گفت: طرح مصوب کمربند سبز جنوبی حدود ۲۹‌هزار هکتار است که شهرداری مشهد تا امروز در ۳ هزار‌و‌۹۲۱ هکتار از آن درخت‌کاری کرده است و تقریبا ۱۱‌درصد از برنامه مصوب را اجرا کرده‌ایم و در این ۳‌هزار هکتار بیش از یک‌میلیون‌و ۳۲۵‌هزار اصله نهال کاشته شده است.

وی با بیان اینکه گونه‌های کاشته‌شده در کمربند سبز مشهد، بومی مشهد و مقاوم به کم‌آبی هستند، تأکید کرد: اُرس، داغدغان، زبان‌گنجشک، سنجد، سرو نقره‌ای، پسته، زالزالک و... بخشی از گونه‌های درختی کاشته‌شده در کمربند سبز هستند و در کنار آنها شصت گونه درختچه‌ای بومی (مثل زرشک، ارغوان، نسترن، توری، شیر‌خشت، ویتکس، سماق و بادامشک) هم داریم و از گیاهانی مثل رزماری، اسطوخدوس، گل ماهور و... به‌عنوان گونه‌های مرتعی استفاده کرده‌ایم. ما ایستگاه تحقیقاتی هم احداث و گونه‌هایی را که با حداقل آب می‌توانند زنده بمانند شناسایی کرده‌ایم و درحال تکثیر آنها هستیم تا به‌تدریج در کمربند سبز کاشته شوند.

هدف، کاهش آلودگی هوا

پروژه کمربند سبز مشهد درباره چرایی ایجاد کمربند دور مرز‌های کلان‌شهرها، گفت: جلوگیری از توسعه افقی شهر که همواره هزینه زیادی روی دست شهرداری‌ها می‌گذارد، یکی از اهداف است، ضمن اینکه جلوی رشد بی‌رویه شهر و تغییر کاربری اراضی مرغوب در حریم شهر‌ها را می‌گیرد و ساخت‌وساز‌های غیرمجاز در این نقاط را محدود می‌کند. کاهش آلودگی هوا و کمک به کیفیت هوای شهر‌ها نیز یکی دیگر از اهداف بوده است، ضمن اینکه یک فضای سبز عمومی پایدار با کارکرد تفرجگاهی برای مردم ایجاد می‌کند.

کمک دولتی، فقط ۱۵‌میلیارد تومان

پرداختی‌های دولت به شهرداری برای کمربند سبز مشهد موضوع بعدی بود و پاکسیما در‌این‌باره بیان کرد: طبق قانون همه اراضی طرح کمربند سبز با حفظ مالکیت دولت باید به شهرداری داده شود و قرار بود دولت بخشی از اعتبارات کمربند جنوبی را هم تأمین و به شهرداری پرداخت کند. زمین‌ها به ما تحویل داده شد، اما تاکنون فقط ۱۵‌میلیارد تومان کمک دولتی، میزان دریافتی برای کمربند سبز بوده که همان هم برای ساخت تصفیه‌خانه سپتاژ بوده است. به‌عبارتی از روز اول ایجاد کمربند سبز تا امروز با منابع داخلی خودمان این پروژه را جلو برده‌ایم.

فقط امسال ۱۰۰‌میلیارد تومان برای اقدامات عمرانی در کمربند سبز هزینه کرده‌ایم و از ابتدای طرح تا امروز شهرداری ۶۰۰‌میلیارد تومان برای عمران و ۶۳۰ میلیارد تومان هم برای هزینه‌های جاری این پروژه خرج کرده است و در مجموع برای ایجاد و سرپا نگهداشتن کمربند سبز، مدیریت شهری بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان هزینه کرده است. البته ۲۰‌درصد از درخت‌هایی که در کمربند سبز کاشته شده هم از طریق منابع طبیعی در اختیار ما قرار داده شده است.

در ادامه حتما بخوانید کمربند سبز، ۲۵ درصد از کل حریم شهر مشهد است + فیلم

تفرجگاه جدید مشهد

پاکسیما درباره اینکه آیا ارتفاعات کمربند جنوبی و فضای سبز آن برای مردم قابل استفاده است، تأکید کرد: مردم می‌توانند از ارتفاعات و فضای کمربند سبز استفاده کنند، ولی از ورودی خودرو شخصی جلوگیری می‌کنیم، زیرا جاده‌ها ایجاد‌شده در کمربند جنوبی برای جلوگیری از تخریب طبیعت، کاملا حداقلی است و استاندارد لازم را ندارد؛ ضمن اینکه حضور خودرو‌ها فضای آرامش‌بخش ارتفاعات را به‌هم می‌زند؛ اما دوچرخه‌سواران، کوهنوردان و... از این فضای ایجاد‌شده استفاده می‌کنند و همین وارد نشدن خودرو به داخل عرصه‌ها، حضور مردم را تقویت کرده است.

البته طرح‌های گردشگری زیادی برای ارتفاعات تعریف کرده‌ایم که مشاور در حال کار بر روی آنهاست و به‌محض تأمین منابع مالی وارد فرایند اجرا می‌شود؛ از ساخت فضا‌های سنتی گرفته تا ایجاد سرگرمی‌های متنوع مثل سینمای روباز، دریاچه مصنوعی، ایستگاه بادبادک‌بازی و... که برای اجرای آنها نیاز به حمایت دستگاه‌های دیگر و تأمین منابع مالی داریم.

توسعه کار، منوط به وجود منابع آبی

«منابع مالی و منابع آبی محدود جلوی توسعه کمربند سبز را گرفته است.» این جمله را مدیر پروژه کمربند سبز مشهد درباره برنامه‌های شهرداری برای توسعه کمربند سبز مشهد گفت و ادامه داد: بارندگی‌ها خیلی کم شده است و منابع آبی آن‌چنانی هم نداریم. این فضای سبز از قدیم چهار منبع آبی داشته است و برای آینده هم دو پروژه خط ۱۴۰‌لیتر بر ثانیه دلاوران که از مخزن نمایشگاه آب به کمربند سبز می‌رساند و خط بند گلستان را که سی لیتر بر ثانیه آب دارد، اجرا می‌کنیم که بیش از یک‌میلیون اصله درختی را که در این سی سال کاشته شده است، نگه داریم.

پاکسیما افزود: توسعه کمربند سبز منوط به تأمین منابع آبی است و اگر پروژه پساب به‌صورت کامل اجرا شود، می‌شود دوباره کاشت را گسترده‌تر انجام داد. اگر نتوانیم آب تأمین کنیم و درخت‌ها خشک شوند، ضرر زیادی به مدیریت شهری وارد می‌شود. البته کاشت درخت در پلاک موسوم به باغ عنبر و کاشت ارغوان در ارتفاعات خلج را با پیشنهاد مردم انجام می‌دهیم.