فیلمی که ویروس کرونا بر سر مراکز آموزش سینمایی درآورده است

مریم قاسمی-به گزارش شهرآرانیوز، خالی شدن یک‌باره کلاس‌ها همه حساب‌وکتاب آموزشگاه‌ها را به هم ریخته است. برخی آموزشگاه‌ها که به‌تازگی و با هزینه بالایی تأسیس شده بودند، هنوز در شوک این هستند که چطور جلو ورشکستگی بزرگ را بگیرند. مسئولان آن دسته از آموزشگاه‌ها نیز که از اصالت و قدمت بالاتری برخوردارند، از غم از دست دادن اعتماد و فروریختن دیوار‌های اعتبار خود غمباد گرفته‌اند. همه این‌ها را بگذارید کنار آسیب‌هایی که ممکن است به‌دلیل کم‌شدن تعداد هنرجویان، بیکاری استادان، ورشگستگی آموزشگاه‌های اصیل و درنتیجه پیداشدن سروکله آموزشگاه‌های بدون مجوز و سوءاستفاده‌گران، به شیوه‌های آموزشی وارد شود. وقتی با تعدادی از متولیان آموزشگاه‌های سینمایی گفتگو می‌کنیم، از ابتدایی‌ترین مسائل خود سخن می‌گویند که هنوز حل نشده و وضعیت آموزش سینمایی را در شهر دچار مشکلات اساسی کرده است.

 

 

 

برخی مؤسسات آموزشی یا آموزشگاه‌ها که بخشی از ظرفیتشان را به آموزش سینمایی اختصاص داده‌اند، بیشتر از بخش‌های آموزش تئاتر و سینما متضرر شده‌اند. تماشاخانه خورشید که این روز‌ها به‌دلیل برگزارنشدن کلاس‌های بازیگری و فیلم‌سازی‌اش درحال تعطیلی است، یکی از مثال‌های مشخص در این زمینه است. وقتی سراغ مدیر این تماشاخانه می‌رویم، حسام حصاری از خاموشی تدریجی تماشاخانه خورشید سخن می‌گوید و اینکه به‌دلیل وضعیت موجود، نفس‌های این مجموعه به شماره افتاده است.
حصاری در ابتدا از هزینه‌های بالای یک مکان استیجاری برایمان سخن می‌گوید تا روشن کند در وضع موجود پرداخت ۷ میلیون تومان اجاره مکان، چقدر می‌تواند یک مؤسسه را دچار زیان مالی کند. می‌گوید: در ۵ ماه گذشته هیچ درآمدی نداشتیم، اما هزینه‌ها باقی هستند. همه‌چیز رسما تعطیل شده است. مشکل اینجاست که دولت هیچ کاری برای ما نمی‌کند. من در این ۵ ماه سعی کرده‌ام دوام بیاورم و روی پا بمانم، اما بیش از این دیگر نمی‌شود. او ادامه می‌دهد: همان ماه اول که اعلام کردند خسارت‌ها را فهرست کنیم و برای دولت بفرستیم، این کار را انجام دادیم، اما دریغ از یک ریال حمایت مالی.
او دوست ندارد درباره کلاس‌های آنلاین صحبت کند و فقط می‌گوید: مگر می‌شود بازیگری را در فضای مجازی آموزش داد؟! نه اینکه این کار را امتحان نکرده باشیم، امتحان کردیم و بازخوردی نگرفتیم. هر سال این موقع‌ها که مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل می‌شد، با موجی برای ثبت‌نام در کلاس‌ها روبه‌رو بودیم، اما امسال با این وضعیت اصلا نمی‌دانیم چه باید بکنیم.
حصاری می‌گوید در این چند ماه دست‌کم ۱۰ میلیون تومان زیان مالی دیده است. او از دولت می‌خواهد به وعده‌هایش عمل و از آموزشگاه‌ها و مؤسسات هنری حمایت کند.

 

مدیر آموزشگاه سینمایی موج نو در ابتدای سخنانش از بدعهدی دولت و به‌ویژه بانک‌ها گله می‌کند. مقدسی می‌گوید: در ۸ اسفند ۹۸ بعد از اطلاعیه ستاد مبارزه با کرونا آموزشگاه‌ها تعطیل شد و تا ۶ اردیبهشت ۹۹ طول کشید. ۲ ماه تعطیلی برای مراکزی که درآمدشان فقط از طریق فعالیت به دست می‌آید، زمان زیادی است. اینکه ما بتوانیم ضرر‌های مالی آن ۲ ماه را جبران کنیم یک موضوع است، کم‌شدن استقبال هنرجویان و پایین آمدن مشهود درآمد در زمان فعالیت، مسئله دیگری است. از همان ابتدا دولت وعده‌ووعید‌هایی داد، اما به هیچ‌کدام عمل نکرد. مقدسی از طرح ۳ ماه تنفس که بانک‌ها وعده آن را برای پرداخت اقساط وام‌ها داده بودند گله می‌کند و اینکه هیچ بانکی چنین وعده‌ای را عملی نکرد. می‌گوید: هیچ بانکی این مسئله را رعایت نمی‌کند. وقتی به بانک‌ها مراجعه می‌کردیم، می‌گفتند دستورالعملی در این زمینه نرسیده است. درحالی‌که صدور بخش‌نامه‌ها آن هم در شرایط بحرانی نباید این‌قدر زمان ببرد. با وجود همه مشکلاتی که برای ما پیش آمد، بانک‌ها اقساط و جریمه‌هایشان را مطالبه کردند. این برای من جالب است. یا اینکه بانک‌ها برای بانک مرکزی تره هم خورد نمی‌کنند و به دستورالعمل‌ها توجهی ندارند یا اینکه این وعده‌ها از ابتدا دروغی بزرگ بوده است. وعده‌های دیگری هم از جمله وام‌دادن به مشاغل متضرر بوده، اما هیچ کدام برای ما عملی نشده است. این‌ها سبب می‌شود اعتماد مردم به دولت از بین برود.
مقدسی ادامه می‌دهد: از ۱۵ اردیبهشت کلاس‌ها را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی آغاز کردیم. کلاس‌ها ضدعفونی شدند و هر کلاس با نهایت ۸ نفر برگزار می‌شود و از تک‌تک هنرجویان خوسته‌ایم حتی اگر علائم سرماخوردگی دارند به آموزشگاه مراجعه نکنند.
او در ادامه باتوجه‌به تأثیر حمایت‌نشدن در زمان‌های بحرانی بر روی آموزش می‌افزاید: ما جزو مراکزی هستیم که به فرهنگ شهر کمک می‌کنیم، اما دولت همیشه به‌جای حمایت چوب‌لای‌چرخمان می‌گذارد. سال‌هاست کلاس‌های آموزش سینمایی در برخی مراکز به‌صورت غیرمجاز برگزار می‌شود و متولیان با آگاهی از این مسئله، نخواسته‌اند جلو فعالیتشان را بگیرند. همین‌که هر سال با آغاز تابستان همه ارگان‌ها شروع می‌کنند به برگزاری کلاس‌های متعدد با آموزش‌های ناصحیح، خودش مسئله بزرگی است که در نهایت به آموزش ضربه می‌زند. در شرایط کرونا که این مسئله با برگزاری کلاس‌های مجازی پررنگ‌تر هم شده است.

شرایط بحرانی پیش‌بینی‌پذیر نیست. در چنین شرایطی است که اگر مجموعه‌ای زیرساخت‌های لازم را دارا باشد، می‌تواند سرپا بماند. برایمان جالب است وقتی در شرایط بحران کرونا که اوضاع و احوال همه مراکز فرهنگی و هنری به هم ریخته است، آموزشگاهی سینمایی طبق روال قبل به کارش ادامه می‌دهد. مدیر آموزشگاه سینمایی آپادانا می‌گوید رویکرد این آموزشگاه تفاوت پایه‌ای با روال عادی برگزاری دیگر مراکز دارد. اسرافیل شیرازی دراین‌باره توضیح می‌دهد: کلاس‌ها‌یمان را در فضای باز برگزار می‌کنیم. مدتی پیش کلاس‌هایی داشتیم با حضور دکتر محمد صادقی و پوران درخشنده که در فضای باز برگزار کردیم. کاروان‌سراها، فضا‌های سبز و فضا‌های تاریخی زیادی در شهر داریم که می‌توانیم هنرجویان را به آنجا ببریم؛ بنابراین پیش از کرونا هم کلاس‌های ما به‌نحوی برگزار می‌شد که هنرجویان از هم فاصله داشتند. از این رو اکنون مشکلی دراین‌باره نداریم. به عقیده شیرازی، برگزاری کلاس در فضای باز نوعی حس رهایی بیشتری به هنرجو می‌دهد و این در حالی است که هیچ یک از مراکز مهم سینمایی کشور حتی دانشگاه سوره تهران، آن معماری را ندارند که مناسب برگزاری کلاس عملی باشد. شیرازی می‌گوید: این‌گونه کلاس برگزارکردن از این جهت برای من اهمیت دارد که معتقدم وقتی قرار است شخصیتی را به منصه ظهور برسانی، باید بتوانی پیشینه آن شخصیت را کشف کنی. این‌ها مستلزم مطالعه در زمینه‌های مختلف از جمله تاریخی و ادبی است. اینکه هنرجوی خود را در محیطی تاریخی قرار دهم تا آموزش ببیند، خودش در همین راستاست و اثر بالایی در برقراری ارتباط معنایی او با پیشینه تاریخی خود دارد.
او ادامه می‌دهد: به نظر من نیاز نیست آموزشگاهی برای برگزاری کلاس‌های خلاقانه ۸۰۰ یا ۱۰۰۰ متر فضا در اختیار داشته باشد، بلکه باید نگاه بازی داشته باشد و بتواند از فضا‌های موجود استفاده کند. این رویکرد ما سبب شده است کرونا در این زمینه به ما آسیبی نزد، گرچه که به هر حال به‌دلیل اولویت سلامتی، استقبال مردم کمتر از قبل شده است.
او درباره لزوم حمایت دولت که برخی هنرمندان و مدیران آموزشگاه‌های سینمایی بر روی آن تأکید می‌کنند نیز می‌گوید: تنها کاری که دولت در این زمینه می‌تواند بکند این است که دخالت بیجا نکند. دولت می‌تواند نگاه نظارتی داشته باشد و این در همه دنیا خوب است. به نظر من در وضعیت کرونا دولت از همه مستأصل‌تر است و سیستم خصوصی، چابک‌تر از سیستم دولتی می‌تواند عمل کند. این چابکی در عمل، اگر در سازمانی درک شود مزیت است. این طبیعی است که شرایط کرونا روی ساختار تصمیم‌سازی خانواده‌ها برای خرید خدمات تأثیر گذاشته است. برای شما اگر سلامتی اولویت باشد، فعلا دست نگه می‌دارید و این علت اقبال کمتر این روزهاست. ما هم با درک شرایط بر اساس قوانینی که دولت تعریف می‌کند پیش می‌رویم؛ بنابراین باتوجه‌به تجربه خودم، معتقدم مجموعه‌ای می‌تواند در یک ساختار اقتصادی دوام بیاورد که انعطاف‌پذیر باشد. خود من از اول اسفند تا اردیبهشت‌ماه قرنطینه بودم و حتی به نزدیکانم سر نمی‌زدم. اما در همین بازه زمانی کتاب «بازیگری و دگر هیچ» را نوشتم. در واقع از فرصت استفاده کردم که هم برای مجموعه آموزشی من آورده مالی داشت و هم افقی برایم ایجاد کرد؛ بنابراین به نظر من همکاران من که همگی خیلی خوب عمل می‌کنند، طوری باید رفتار کنند که در شرایط بحرانی هم کاری برای انجام‌دادن داشته باشند، زیرا به‌نظر من شرایط هیچ‌گاه به نفع ما تغییر نمی‌کند، بلکه این نگاه و نگرش ماست که می‌تواند شرایط را تغییر دهد.
به عقیده شیرازی خدماتی که هرکس به مردم می‌فروشد، اگر عمق داشته باشد، مردم تمایل پیدا می‌کنند در هر شرایطی از آن خدمات استفاده کنند، وگرنه در شرایط بحرانی چیزی مثل فضای مجازی دست آدم را رو می‌کند و شاگرد حاضر نمی‌شود در کلاس‌های آنلاین آن شخص حاضر شود.