به گزارش شهرآرانیوز، محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم، امروز (۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴) در مراسم رونمایی از کتاب «خورشید از نزدیک» در مدرسه دودرب در حرم مطهر رضوی این اثر را تلاشی ارزشمند در استخراج و بازنمایی بخشی از گنجینههای مغفول فرهنگ و معنویت پیرامون امام هشتم (ع) دانست.
وی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: این کتاب تلاش کرده است از منظر دیگران به امام رضا (ع) بنگرد و نگاه آنان را بازنمایی کند. البته این نگاهها در مواردی ممکن است ناقص باشد؛ چراکه شناخت و آشنایی کامل با آداب و رسوم مرتبط با حرم مطهر در میان نویسندگان خارجی کمتر دیده میشود.
وی ادامه داد: با این حال، مجموعه این روایتها نشان میدهد چقدر فاصله وجود دارد بین آنچه در نگاه بیرونی دیده میشود و اوجی که در مفاهیم تمدنی خودمان داریم.
رییس فرهنگستان علوم به تحقیقات پیشین شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره «خلقیات ایرانیان» اشاره کرد و گفت: در تحقیقی که پیشتر انجام دادیم، به بررسی قضاوتهایی پرداختیم که در سفرنامههای خارجیان درباره ایرانیان نوشته شده بود. این قضاوتها اغلب سطحی و در مواردی هدفمند بودند؛ چراکه از دیرباز ثروتهای این سرزمین مورد طمع دشمنان بوده است. بهویژه از سده هفدهم میلادی به بعد، سفرنامهها اغلب جهتدار و مأموریتمحور نوشته شدهاند.
وی با اشاره به محتوای کتاب «خورشید از نزدیک» تصریح کرد: اگرچه فرصت مطالعه کامل کتاب را نداشتم، اما میدانم که این کتاب در همان مسیر بازنمایی نگاه دیگران به امام رضا (ع) حرکت میکند. یکی از نکاتی که در سفرنامههای خارجی مشترک است، این است که هر جا نویسندگان خارجی به زیارت حرم مطهر رسیدهاند حتی اگر آن را به نام زیارت نخوانده باشند اذعان کردهاند که دلشان لرزیده و احساسی را تجربه کردهاند که در غرب نظیری برایش ندیدهاند.
وی ابراز کرد: آنان فضای حرم را فضایی غیرعادی و غیرمادی توصیف کردهاند، فضایی که در غرب تجربه نشده است. گاه آن را یک اجتماع سیاسی، گاه یک اجتماع دینی، و گاه محیطی فارغ از تفاوتهای طبقاتی معرفی کردهاند.
مخبر دزفولی افزود: اگرچه قضاوتهای آنان در بسیاری از موارد نابجا و غیرواقعی است و از منظر خودشان نوشته شده است، اما همین نگاهها میتواند گواهی بر تأثیرگذاری این مکان مقدس نهتنها برای شیعیان و ایرانیان، بلکه برای همه بشریت باشد. این کتاب گامی مهم در بازخوانی این نگاههاست. ما همچنان نیازمند پژوهشهای عمیقتر در این زمینه هستیم.
وی با اشاره به جایگاه تمدنی ایران در پیشرفت اسلام، یادآور شد: شهید مطهری در کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» به زیبایی نشان داده است که چگونه ایران به رشد اسلام کمک کرده و چگونه اسلام، ایران را به اوج رسانده است. این کتاب و فعالیتهایی از این دست، بخشی از همان جریان تمدنی است. لازم است این اقدامات ادامه یابد و نگاهها و قضاوتهایی که درباره ما وجود دارد، از منظر خودمان بازنویسی و تحلیل شود.»
رئیس فرهنگستان علوم در پایان ضمن تبریک به نویسندگان، محققان و مدیران آستان قدس رضوی، تأکید کرد: این اقدام ارزشمند، کاری برجسته و قابل تقدیر است. امیدوارم با استمرار این مسیر، بتوانیم بیش از پیش به معرفی و تبیین این معارف نورانی بپردازیم.