قرار نبود پای دولت به همه جا باز شود به همین سبب نامشان را «تشکل‌های غیردولتی» گذاشتند تا مردم را به اجتماع بیاورند و از خودشان برای خودشان جامعه شهروندمدار بسازند. تشکل‌های غیردولتی در حوزه فعالیت‌های خیرخواهانه و انسان‌دوستانه، سال‌هاست که در حیات اجتماعی ایران حضور داشته‌اند. قدیمی‌ترین این گروه‌ها، تشکل‌های مذهبی و مهم‌ترین آن‌ها تشکل‌هایی هستند که در دانشگاه‌ها شکل گرفتند و تاثیرات مهمی در مناسبات سیاسی ایران به جای گذاشتند.
برخی نظریات جامعه‌شناسی، سابقه شکل‌گیری و ایجاد نهاد‌های مدنی و تشکل‌های غیردولتی به شش هزار سال پیش ربط داده‌اند. زمانی که افراد برای حل مسائل و مشکلات خود در زمینه آبیاری، کشاورزی و دامپروری به صورت گروهی و غیررسمی، تعدادی را کنار هم جمع می‌کرده‌اند. امروز، اما تشکل‌های مردمی یک پایه مهم در همه دولت‌هاست که بدون آن‌ها بسیاری از برنامه‌ها پیش نخواهدرفت.
سازمان‌های مردم‌نهاد، سازمان عمومی غیردولتی، سَمَن یا NGO:
(Non governmental Organization) به طور کلی به سازمانی اشاره می‌کند که به طور مستقیم بخشی از ساختار دولت محسوب نمی‌شود، اما نقش بسیار مهمی به‌عنوان واسطه بین هرفرد و حاکمیت ایفا می‌کند. بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد، غیرانتفاعی و مستقل از دولت هستند و بودجه این سازمان‌ها از راه کمک‌های مردمی و در مواردی نیز با کمکِ سازمان‌های دولتی، دولت یا ترکیبی از این روش‌ها و در قالب پروژه‌های مشترک تأمین می‌شود.
تشکل‌های غیردولتی در راستای همان مسئولیت ما در قبال جامعه است. همه ما موظفیم برای بهترشدن جامعه پیرامونی خود کاری کنیم. به کمک این گروه‌ها افراد از نظر اجتماعی مسئولیت‌پذیرتر می‌شوند و می‌توان به همه امور کوچک و بزرگ پرداخت.
نکته قوت اینجاست که به دلیل استقبال عمومی از شیوه کنونی مشارکت‌های اجتماعی، تشکل‌های غیردولتی دیگر مانند مؤسسات خیریه سنتی تنها در موضوعات محدودی از قبیل رسیدگی به محرومان و نیازمندان، قرض‌الحسنه و... خلاصه نمی‌شود و به مواردی همچون آموزش، بهداشت، محیطزیست، اشتغال، توسعه، فرهنگ، هنر، جوانان، کودکان، زنان، سالمندان، موضوعات تخصصی و عملی هم گسترش یافته‌است.
امروز ۲۲ مردادماه و روز ملی تشکلها و مشارکت‌های اجتماعی است. نامگذاری این روز به سال ۱۳۹۳ بازمی‌گردد و مناسبت آن هم نشست سه هزار سازمان مردم نهاد کشور با دکترروحانی، رئیس دولت تدبیر و امید بود و از همان زمان در تقویم ثبت شد.
هرچند که نامگذاری یک روز نمی‌تواند به تنهایی مشکلات و مسایل پیش‌روی متولیان این حوزه را مرتفع کند، اما به این جهت که برای یادآوری اهمیت این گروه‌ها و بهادادن به فعالیت آنان شکل‌گرفته، می‌تواند نقطه قوتی برای بهبود کاستی‌های آنان به مرور زمان باشد.