شیوع آنفلوانزای پرندگان در شمال کشور | ابتلای انسانی می‌تواند ۵۰ درصد مرگ‌ومیر داشته باشد

به گزارش شهرآرانیوز، دکتر آمیتیس رمضانی، می‌گوید: ویروس آنفلوانزای پرندگان، از نوع ویروس‌های آنفلوانزای A است که خود شامل چند زیرگونه می‌شود. یکی از مهم‌ترین زیرگونه‌هایش H ۵ N ۱ است که از نظر شدت علائم و سرایت بسیار جدی‌تر است و اخیراً در ایران هم در پرندگان گزارش شده است. این ویروس، پاتوژن مهمی است که قابلیت سرایت بالا، شدت بیماری‌زایی قابل توجه و کشندگی بالایی دارد. این ویروس در اصل بر پرندگان اثر می‌گذارد و عوارض جدی ایجاد می‌کند و در شرایط خاص ممکن است به انسان هم منتقل شود. شیوع آنفلوانزای پرندگان در شمال کشور | ابتلای انسانی می‌تواند ۵۰ درصد مرگ و میر داشته باشد

کابوس هرساله آنفلوانزای پرندگان یا همان «آنفلوانزای مرغی»، این‌بار با بازگشت ویروس مرگبار H۵N۱ به شمال ایران، چهره‌ای جدی‌تر پیدا کرده است. تأیید رسمی شیوع این ویروس از سوی سازمان جهانی بهداشت حیوانات، بار دیگر نگرانی‌ها درباره احتمال سرایت آن به انسان و تهدید سلامت عمومی را افزایش داده است. این ویروس با قدرت بیماری‌زایی بالا از خانواده آنفلوانزا‌های نوع A است که در اصل پرندگان را مبتلا می‌کند، اما در شرایط خاص می‌تواند مرز میان گونه‌ها را بشکند و انسان را نیز آلوده سازد.

یک ویروس با کُشندگی بسیار بالا

دکتر رمضانی می‌گوید: آنفلوانزای پرندگان، موضوعی بسیار مهم است؛ هم از منظر تهدید‌هایی که برای سیستم بهداشت عمومی ایجاد می‌کند، هم از نظر کشاورزی و هم امنیت غذایی. در دو دهه اخیر، اهمیت این موضوع بیشتر هم شده است. هم از نظر خسارت اقتصادی که در صنعت طیور ایجاد می‌کند و هم از لحاظ خطرات بهداشتی که برای انسان می‌تواند به دنبال داشته باشد.

پرنده‌های مهاجر؛ منبع اصلی ویروس

این متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به این که منبع اصلی این ویروس، پرندگان وحشی هستند، توضیح می‌دهد: پرندگان مهاجر مثل غازها، اردک‌ها و ... زمانی که به منطقه‌ای مهاجرت می‌کنند، در بدن خود علائم شدیدی ندارند و شدت بیماری در آنها که خودشان منبع آلودگی هستند، زیاد نیست. اما زمانی که وارد کشور جدید می‌شوند، می‌توانند پرندگان اهلی آن منطقه را آلوده کنند. وقتی هم پرندگان اهلی آلوده می‌شوند، دیگر بیماری یک بیماری جدی و بسیار مسری است. چون باعث آلوده شدن تعداد زیادی از پرندگان در محلی مانند مرغ و خروس و اردک که در یک محل نگهداری می‌شوند، می‌شود و می‌تواند کل گله را درگیر کند و با توجه به این که کشندگی بالایی دارد، خسارت اقتصادی شدیدی ایجاد می‌کند. چون تنها راه جلوگیری از انتشار بیماری بعد از ابتلا، معدوم کردن کل پرنده‌ها است. این ویروس از نظر بهداشتی اقدامات پیشگیرانه‌ای مثل واکسیناسیون دارد، اما وقتی بیماری گسترش پیدا کند، کنترل آن دیگر خیلی دشوار است.

در ادامه حتما بخوانید مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، سبب طولانی شدن دوران سرماخوردگی می‌شود

این ویروس فقط پرنده‌ها را تهدید می‌کند؟

دکتر رمضانی در پاسخ به این سوال که آیا این ویروس، تنها حیوانات را تهدید می‌کند یا انسان‌ها هم در معرض خطرند، توضیح می‌دهد: ویروس‌های آنفلوانزا به طور کلی میزبان اختصاصی دارند: یعنی آنفلوآنزای پرندگان فقط پرندگان را مبتلا می‌کند، آنفلوانزای انسان فقط انسان را و آنفلوانزای خوکی فقط خوک را مبتلا و بیمار می‌کند؛ بنابراین انتظار می‌رود هر ویروس آنفلوانزا میزبان خاص خود را مبتلا کند. اما همیشه این طور نیست. چون بعضی از زیرگونه‌ها مثل همین H ۵ N ۱ قادرند از سد گونه‌ای عبور کنند و سایر موجودات مثل گربه‌ها، دام‌ها و حتی در مواردی انسان‌ها را هم آلوده کنند. در صورت ابتلای انسان به این ویروس، کشندگی آن بسیار بالا است و حدود ۵۰ درصد موارد به مرگ و میر ختم می‌شود.

به گفته این متخصص بیماری‌های عفونی، این میزان مرگ و میر در انسان ناشی از توان ژنتیکی ویروس و جهش‌هایی است که در آن ایجاد می‌شود و باعث می‌شود ویروس بتواند گیرنده‌های اختصاصی موجود در انسان را – با آن که گیرنده اختصاصی آن در انسان وجود ندارد - فعال کند و ابتلا رخ دهد.

تاکنون مورد ابتلای انسانی نداشتیم

درباره راه‌های انتقال ویروس آنفلوانزای پرندگان به انسان، دکتر رمضانی می‌گوید: راه‌های انتقال به انسان شامل تماس مستقیم با ترشحات پرندگان آلوده یا فضولات آنها است. به خصوص برای افرادی که شغل‌شان با پرندگان در ارتباط است. مثل دامداران و کشاورزان. در برخی موارد هم ویروس می‌تواند از طریق پستانداری مثل گاو به انسان منتقل شود. یعنی ویروس پرنده، گاو را آلوده می‌کند و گاو هم موجب آلوده شدن انسان می‌شود. اما این موارد بسیار نادر هستند و انتقال انسان به انسان هنوز اتفاق نیفتاده است.

به گفته رئیس انجمن علمی متخصصین بیماری‌های عفونی کشور، تاکنون موارد بسیار محدود و نادری در این زمینه در دنیا گزارش شده است. اگر یک فرد از طریق خود پرنده یا از طریق یک حیوان واسطه مانند دام، به ویروس پرندگان مبتلا شده باشد، نمی‌تواند بیماری را به سایر انسان‌ها منتقل کند. چون ویروس آنفلوانزای پرندگان هنوز این توانایی را پیدا نکرده است. با این حال، همیشه این احتمال وجود دارد که این ویروس در بدن انسان تغییراتی ایجاد کند و اگر این تغییرات رخ دهد، انتقال انسان به انسان هم ممکن خواهد شد و در آن صورت جای نگرانی جدی خواهد بود. ولی در حال حاضر با وجود پایش‌ها و بررسی‌های مختلف و نظارت‌های جدی و دقیق مخصوصا در کشور‌هایی مثل آمریکا و اروپا و همچنین در کشور ما که این نظارت‌ها عمدتاً از طریق سازمان دامپزشکی اعمال می‌شود، انتقال انسانی گزارش نشده است. به هر حال، این موارد نیازمند رصد و پایش دقیق و دائمی است تا احتمال انتقال انسانی کاهش یابد. چون همان طور که گفتم، ویروس آنفلوانزا ذاتاً پتانسیل جهش و تغییر دارد و شرایط همیشه مهیا است تا بتواند طغیان‌هایی در جامعه ایجاد کند.

دکتر رمضانی درباره قدمت آنفلوانزای پرندگان می‌گوید: این ویروس همیشه وجود داشته و همیشه هم فقط طیور را درگیر می‌کند. الان هم به دلیل این که فصل مهاجرت پرندگان به کشور ما است، این موضوع پررنگ و موارد ابتلا بیشتر مشاهده می‌شود. البته تا حدی که من اطلاع دارم، موارد تأییدشده در کشور ما عمدتاً مربوط به پرندگان بوده است و تاکنون هیچ مورد انسانی ثبت نشده است. در سایر کشور‌ها هم موارد مشابهی گزارش شده و این پدیده موضوع تازه‌ای نیست که بگوییم الان برای اولین بار رخ داده است.

او ادامه می‌دهد: معمولاً پرندگان مهاجر در این فصل از سال از روسیه وارد مناطق شمالی کشورمان می‌شوند؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که افرادی که به صورت شغلی با پرندگان در تماس هستند، مانند دامداران، مرغداران و کارگران مزارع طیور، در معرض خطر بیشتری قرار گیرند.

به گفته این متخصص بیماری‌های عفونی، این ویروس ارتباطی با مناطق شهری ندارد و موارد تأییدشده‌ی آنفلوانزای پرندگان فعلی، همگی مربوط به پرندگان هستند و تاکنون هیچ مورد انسانی گزارش یا ثبت نشده است.

منبع: ایسنا