چند نکته مهم درباره مصرف استامینوفن در دوران بارداری

به گزارش شهرآرانیوز، استامینوفن در صد‌ها داروی بدون نسخه که به طور گسترده در دسترس هستند از جمله دارو‌های ضد سرماخوردگی و سرفه وجود دارد و از آنجایی که سایر دارو‌های تب‌بُر و مسکن در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند، جای تعجب نیست که بسیاری از زنان در دوران بارداری‌شان ممکن است استامینوفن مصرف کنند.

گروهی از پزشکان و دانشمندان در سال ۲۰۲۱ بیانیه‌ای اجماعی در مورد مصرف استامینوفن در دوران بارداری منتشر کردند. آنها شواهدی از امکان بالقوه تداخل استامینوفن با رشد جنین، احتمالاً ایجاد اثرات ماندگار بر مغز، دستگاه‌های تولید مثل و ادراری و رشد دستگاه تناسلی را ذکر کردند.

اگرچه موضوعی که این دانشمندان مطرح می‌کنند مهم است، اما نگرانی‌های ابرازشده بوسیله آنها بر اساس بررسی‌ها انجام‌شده در حیوانات و بررسی‌های انسانی از نوع مشاهده‌ای است. این نوع بررسی‌ها نمی‌توانند ثابت کنند که استامینوفن علت واقعی هر کدام از این مشکلات است و فقط یک همراهی را نشان می‌دهد.

چرا مصرف استامینوفن در دوران بارداری ممکن است مشکل‌ساز باشد؟

یک دلیل ممکن است این باشد که این دارو یک عامل مختل‌کننده غدد درون‌ریز شناخته شده است، به این معنا که می‌تواند با مواد شیمیایی و هورمون‌های دخیل در رشد سالم تداخل و احتمالاً آن را از مسیر درست خارج کند.

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که قرار گرفتن جنین در معرض استامینوفن در دوران بارداری - به ویژه هنگام مصرف مکرر یا با مقادیر بالا بوسیله مادر- به طور بالقوه خطر بلوغ زودرس در دختران یا مشکلات باروری مردان مانند تعداد کم اسپرم را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف استامینوفن با موارد دیگری مانند بیضه‌های نزول نکرده یا نقص مادرزادی به نام هیپوسپادیاس که در آن دهانه نوک آلت تناسلی پسرانه در جای مناسب نیست، مرتبط باشد. همچنین مصرف استامینوفن بوسیله مادر باردار ممکن است با اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه در کودکان ارتباط داشته باشد و بر ضریب هوشی آنها تأثیر منفی بگذارد.

در ادامه حتما بخوانید ۳ اشتباه والدین که باعث نابودی دندان کودک می‌شود

آنچه تحقیقات در مورد رابطه استامینوفن و اوتیسم می‌گویند

همچنین همانطور که اخیرا مطرح شده است، نگرانی‌هایی نیز وجود دارد که مصرف استامینوفن در بارداری ممکن است با اوتیسم مرتبط باشد. به عنوان مثال، یک بررسی اخیرا منتشر شده در ماه اوت ۲۰۲۵ نتایج ۴۶ مطالعه قبلی را تجزیه و تحلیل کرد - که تنها هفت مورد از آنها به طور خاص به استامینوفن و اوتیسم پرداخته بودند. این مطالعات همراهی میان مصرف استامینوفن در دوران بارداری و اوتیسم یافتند.

اما باز هم، این نوع تحقیق نمی‌تواند ثابت کند که قرار گرفتن در معرض استامینوفن در واقع علت ایجاد موردی از اوتیسم شده است. یک دلیل این است که عواملی غیر از استامینوفن می‌توانند بر نتایج تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، اگر زنان بارداری که استامینوفن مصرف می‌کنند تب بالایی داشته باشند (که در وهله اول منجر به مصرف استامینوفن شود)، خود تب یا بیماری که باعث تب می‌شود می‌تواند محرک اوتیسم باشد نه استامینوفن.

هنگامی که یک تجزیه و تحلیل عوامل دیگر دخالت‌کننده در نظر گرفته نشوند، به آنها «عوامل مخدوش‌کننده» می‌گویند و اعتبار آن بررسی را کاهش می‌دهند و این یک دلیل رایج است که «بررسی‌های مشاهده‌ای» به ندرت در مورد تشخیص علت بیماری قطعی هستند؛ بنابراین هنوز رابطه سببی یا علت‌ومعلولی بین مصرف استامینوفن در بارداری و اوتیسم ثابت نشده است.

یک بررسی اخیر دیگر در این باره که شامل تقریباً ۲.۵ میلیون کودک در سوئد بود، نیز به این نتیجه رسیده است که هیچ ارتباطی بین مصرف استامینوفن و اوتیسم وجود ندارد و ارتباط احتمالی گزارش شده توسط برخی بررسی‌های قبلی احتمالاً به دلیل عامل مخدوش‌کننده بوده است.

کارشناسان معتقدند که هنگام مصرف هرگونه دارویی چه دارو‌های بدون نسخه یا چه دارو‌های تجویزی در دوران بارداری مهم است که خطرات احتمالی در نظر گرفته شود. اگر در دوران بارداری فعلی یا گذشته استامینوفن مصرف کرده‌اید، ممکن است این موضوع کمی ترسناک به نظر برسد - به خصوص که احتمالاً همیشه این دارو را بی‌ضرر می‌دانستید.

با این حال، نباید وحشت کنید. احتمال زیادی وجود دارد که حتی اگر در دوران بارداری استامینوفن مصرف کرده باشید، نوزاد شما هیچ دچار عارضه‌ای نباشد و در آینده هم دچار عارضه‌ای نشود.

حقیقت این است برای تأیید قطعی ایمن بودن مصرف استامینوفن در دوران بارداری به تحقیقات بیشتری نیاز داریم. با این حال، اجماع گسترده‌ای بین متخصصان وجود دارد که اطلاعات علمی موجود، ممنوعیت مصرف آن در دوران بارداری را توجیه نمی‌کند.

نکته مهم این است که مصرف نکردن استامینوفن نیز می‌تواند در شرایط خاص با خطراتی همراه باشد. به عنوان مثال، تب بالای طولانی مدت ممکن است خطر سقط جنین یا نقص هنگام تولد نوزاد را افزایش دهد. انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا و سایر انجمن‌های تخصصی پزشکی، استامینوفن را در صورت مصرف بر اساس دستور پزشک و تحت نظارت او، قابل قبول و بی‌خطر می‌دانند و در صورت نیاز، همچنان مصرف استامینوفن را در دوران بارداری توصیه می‌کنند.

منبع: سلامت نیوز