به گزارش شهرآرانیوز؛ توقفهای طولانیمدت کامیونها در مرز دوغارون در روزهای اخیر، بار دیگر سبب کندشدن مراودات تجاری خراسان رضوی شده است. به گفته محمود امتی، عضو هیئترئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، خروج کامیونها از مرز دوغارون با توقفهایی تا هشت روز همراه بوده و ورود کامیونهای خالی از مرز اسلامقلعه به استان نیز با تأخیر پنج تا ششروزه مواجه شده است؛ وضعیتی که منجر به توقف حدود ۱۶۰۰ دستگاه کامیون در مرز و حضور بیش از هزار دستگاه ناوگان ایرانی در آنسوی مرز شد.
وی با اشاره به ابعاد اقتصادی این معضل گفت که ارزش محمولههای در حالتردد بین ۱۰هزار تا ۲۰۰هزار دلار برآورد میشود و توقف طولانی این محمولهها، علاوه بر تحمیل هزینههای مستقیم، به صاحبان کالا آسیب جدی وارد میکند. همچنین خسارتهای ناشی از منابع انسانی، فشار بر زیرساختها و فرسودگی تجهیزات، روزانه رقمی در حدود ۲۰تا۳۰هزار دلار برآورد میشود که بر شدت پیامدهای این وضعیت میافزاید.
رئیس انجمن شرکتهای حملونقل بینالمللی خراسان رضوی با توجه به اعتراضات مکرر رانندگان و شرکتهای حملونقل بینالمللی نسبت به توقفهای گاه تا هشتروزه در مرز دوغارون، در گفتوگو با شهرآرا گفت: وضعیت دوغارون را میتوان یک بحران مدیریتی و عملیاتی دانست که متأسفانه به یک معضل مزمن تبدیل شده است.
احمد زمانیان افزود: این توقفهای طولانی نشاندهنده نبود هماهنگی، نبود زیرساختهای مناسب، ضعف در دیپلماسی اقتصادی مرزی و نبود هماهنگی میان دستگاهها و سازمانهاست. آمارها حاکی از آن است که گاهی شاهد توقف ناوگانی با ارزش عملیاتی میلیاردها تومان در این مرز هستیم که موجب متضررشدن شرکتها میشود. البته به دستور استاندار خراسان رضوی مقرر شده مرز بهصورت بیستوچهارساعته فعال باشد و فعالیت خود را از ساعت ۶صبح آغاز کند.
وی بیان کرد: باید مسئله را به دو حوزه داخلی (ایران) و خارجی (افغانستان) تقسیم کرد. مشکلات داخلی عمدتا سازمانی و اداری هستند و گاهی نبود فرماندهی واحد میتواند مهمترین مشکل باشد؛ زیرا وجود یک مدیریت یکپارچه و مقتدر در محل مرز، ضروری است. رئیس انجمن شرکتهای حملونقل بینالمللی خراسان رضوی اظهار کرد: دستگاههای مختلف ازجمله گمرک، مرزبانی، سازمان راهداری و سایر نهادها، هر کدام گاهی با دستورالعملهای موازی عمل میکنند. نبود «نفر واحد تصمیمگیر» برای رفع فوری موانع، کار را به بنبست میکشاند.
وی ادامه داد: فرایندهای اداری چندلایه و زمانبر، سرعتعمل را به شدت کاهش میدهد. این بوروکراسی نهتنها مربوط به خروج کامیونهای ایرانی است، بلکه گاهی در رسیدگی به کامیونهای ورودی از افغانستان نیز مشاهده میشود. همچنین فعالنبودن واقعی مرز بهصورت بیستوچهارساعته، مشکل جدی دیگری است که امیدواریم باوجود مصوبات، عملیات اصلی ترخیص و تردد، سرعت بیشتری بگیرد. فعالیت بیستوچهارساعته واقعی نیازمند توافق و هماهنگی همهجانبه است.
زمانیان به مشکلات سمت افغانستان نیز اشاره کرد و گفت: کمبود زیرساختهای پذیرش در پایانههای مقابل، کندی در فرایند ترانشیپ (جابهجایی بار از کامیون ایرانی به کامیون افغانستانی) و تأخیر در ارسال کامیونهای خالی برای بارگیری، موجب ایجاد صف میشود.
وی تأکید کرد: افزایش ناگهانی حجم ترانزیت، بهدلیل تنشهای مسیر پاکستان، باعث هدایت حجم درخورتوجهی از کالاهای افغانستان بهسمت کریدور ایران و مرز دوغارون شده است. این افزایش ناگهانی، ظرفیت محدود کنونی مرز را زیر فشار بیسابقهای قرار داده است. وی بیان کرد: تبعات این وضعیت، فوری و ملموس است و میتواند ضررهای مالی قابلتوجهی ایجاد کند.
هزینه خواب ناوگان، استهلاک، بیمه و دستمزد راکد بر قیمت تمامشده کالاها اثر میگذارد. وی تأکید کرد: آسیبهای روانی و معیشتی واردشده به رانندگان را نباید از نظر دور داشت؛ زیرا زندگی در شرایط سخت مرزی برای روزهای متمادی، فشار تحملناپذیری بر این قشر زحمتکش وارد میکند. زمانیان ابرازامیدواری کرد با همت والای همه دستاندرکاران، شاهد روانسازی هرچهسریعتر این گذرگاه حیاتی باشیم.
نایبرئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز با اشاره به توقفات مرزی در دوغارون، گفت: این موضوع طی دو سال گذشته در شورای گفتوگو مطرح شده، اما بهدلیل نبود مدیریت واحد و تعدد دستگاههای مستقر، پاسخگویی مشخصی صورت نگرفته است. مرتضی قندچی تأکید کرد که مطابق قانون، گمرک موظف به مدیریت مرز است و باید مسئولیت این موضوع را برعهده بگیرد. مرتضی قندچی افزود: برخی چالشها ناشی از مسائل امنیتی و سیاسی است، اما با توجه به رشد اقتصادی افغانستان و صادرات برخی محصولات آن به اروپا، ایران باید از فرصت تسهیل ترانزیت بهرهبرداری کند.
مدیر گمرک خراسان رضوی درباره وضعیت گمرک دوغارون و راهکارهای پیشِرو با توجه به توقف طولانی کامیونها در گمرک در گفتوگو با شهرآرا گفت: پیش از هر راهکاری، باید آسیبشناسی دقیقی انجام شود. بخش عمده توقفها ناشی از انتظار کامیونهای ایرانی برای بارگیری کالا به کامیونهای افغانستانی است؛ یعنی مشکل اصلی، نبود تناسب تعداد کامیونهای خالی افغانستانی حاضر در منطقه با حجم کامیونهای متوقفشده ایرانی است. برای کامیونهای صادراتی یا ترانزیتی ایرانی که فرایند بارگیری خود را بهطورکامل انجام دادهاند، معمولا مشکل خروج فوری وجود ندارد.
وی ادامه داد: راهکار فوری، تسهیل ورود کامیونهای خالی از کشور افغانستان به منطقه است. همکاران ما آمادگی دارند تا بهصورت شبانهروزی برای ورود این کامیونها فعالیت کنند؛ البته تحقق این موضوع مستلزم همکاری و همراهی طرف افغانستانی است.
مدیر گمرک خراسان رضوی هم درباره تجربه موفق چند روز پیش از بارندگی بیان کرد: با هماهنگی دستگاهها در مرز، خروج بیش از ۱۵۰۰ کامیون در روز بدون توقف طولانی انجام شد. متأسفانه پس از بارندگی و بروز برخی مشکلات در سمت مرز افغانستان، این روند کند شد؛ البته پیگیر همکاری بیشتر برای ارسال کامیونهای خالی از طرف افغانستان هستیم و آمادگی کامل برای همکاری بهمنظور جلوگیری از توقف کامیونها را داریم.
رضا راستی در پاسخ به این پرسش که بیستوچهارساعتهشدن فعالیت گمرک دوغارون تاچهحد عملی است و آیا زیرساختهای لازم برای آن وجود دارد، اظهار کرد: بحث بیستوچهارساعتهشدن بهمعنای بازبودن درها نیست. اجرای این طرح نیازمند زیرساختهای کامل در محدوده منطقه آزاد دوغارون است و ضرورت ایجاد این زیرساختها وجود دارد که باید توسط منطقه آزاد انجام شود.
همچنین لازم است اصلاحاتی در گیتهای ورودی و خروجی صورت گیرد که ازسوی جمهوری اسلامی ایران، آمادگی و همکاری کامل برای آن وجود دارد؛ اما برای اجرای کامل این طرح، منطقه آزاد باید زیرساختهای لازم را فراهم کند. در صورت همکاری طرف مقابل، ایجاد سه گیت ورودی و سه گیت خروجی میتواند به روانسازی ترددها در مرز، کمک شایانی بکند.