بازخوانی فرمان «لاتسرفوا» در دنیای امروز

همه ما بار‌ها آیه «کلوا وشربوا ولاتسرفوا: بخورید و بیاشامید، اما اسراف نکنید» را شنیده‌ایم. اما آیا تابه حال به این فکر کرده‌ایم که این جمله ساده، چگونه می‌تواند زندگی شلوغ و پر از استرس امروز ما را نجات دهد؟ در دنیایی که مصرف گرایی به یک عادت تبدیل شده است، بازگشت به این دستور قدیمی، تنها راه آشتی با خودمان و طبیعت است.

در دنیای شلوغ امروز که همه جا پر از تبلیغات برای خریدن و مصرف کردن است، انگار یادمان رفته است که چگونه باید درست زندگی کنیم. ما مدام درحال خرید چیز‌هایی هستیم که واقعا به آن‌ها نیاز نداریم. آیه۳۱ سوره اعراف، یعنی همین جمله معروف «بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید»، فقط یک توصیه مذهبی برای سر سفره نیست، بلکه یک برنامه دقیق برای این است که چطور هم از زندگی لذت ببریم و هم به خودمان و دنیا آسیب نزنیم.

لذت حلال، نه محرومیت

نکته جالب آیه، این است که با «بخورید و بیاشامید» شروع می‌شود؛ یعنی خدا اصلا نمی‌خواهد ما خودمان را از نعمت‌ها و زیبایی‌های دنیا محروم کنیم. اسلام برخلاف برخی تفکرات که‌ می‌گویند باید به سختی زندگی کرد، می‌گوید از مواهب زمین استفاده کنید و شاد باشید. اما بلافاصله یک «اما» می‌آورد: «اسراف نکنید.» این یعنی لذت ببر، اما مسئولانه. اسراف یعنی از مرز نیاز بگذری و به طمع برسی.

سلامتی که در بشقاب‌های ما گم شده است

بسیاری از ما وقتی مریض می‌شویم، دنبال درمان‌های گران قیمت می‌گردیم، درحالی که ریشه بسیاری از درد‌های امروز مثل دیابت و چربی خون، در همین رعایت نکردن اعتدال است. بدن ما ظرفیت مشخصی دارد؛ وقتی بیش از حد به آن فشار می‌آوریم، درواقع به امانت خدا بی احترامی کرده‌ایم. رعایت اصل «لاتسرفوا» یعنی احترام به بدن. کسی که به اندازه می‌خورد، نه تنها سالم‌تر است، بلکه نشاط بیشتری برای زندگی و بندگی دارد.

آرامش روانی در دنیای پر از تبلیغات امروز

تبلیغات به ما می‌گویند اگر فلان گوشی تلفن همراه یا فلان ماشین را نداشته باشی، خوشبخت نیستی. این مسابقه بی پایان برای «بیشترداشتن»، آرامش را از زندگی ما گرفته است. اما کسی که اعتدال را انتخاب می‌کند، از این زنجیر آزاد می‌شود. او به جای اینکه مدام دنبال پر کردن کمد‌ها و یخچال هایش باشد، دنبال پر کردن لحظه هایش با معناست. اعتدال به ما یاد می‌دهد که خوشبختی در «بیشترداشتن» نیست، بلکه در «درست داشتن» است.

عدالت یعنی سهم دیگران را نخوریم. اسراف فقط یک اشتباه شخصی نیست؛ یک ظلم بزرگ اجتماعی است. منابع زمین مثل آب و انرژی محدود هستند. وقتی ما در خانه مان آب را بی رویه باز‌ می‌گذاریم یا غذایی را دور می‌ریزیم، درواقع سهم انسانی دیگر را در گوشه‌ای دیگر از کره زمین هدر داده‌ایم. در روز‌هایی که با بحران خشک سالی روبه رو هستیم، صرفه جویی یک وظیفه انسانی و دینی است. ما باید بفهمیم که رفتار ما در خانه، روی کل محیط زیست اثر می‌گذارد.

در ادامه حتما بخوانید هنر زندگی آگاهانه در پرتو مکتب فاطمی

خانواده؛ جایی برای تمرین مهربانی با زمین

این نگاه از خانواده شروع می‌شود. بچه‌های ما باید ببینند که پدر و مادر به نان احترام می‌گذارند و به قطره‌های آب حساس هستند. اگر ما در خانه یاد بگیریم که فقط به اندازه نیازمان مصرف کنیم، نسلی تربیت می‌شود که با زمین و آدم هایش، مهربان‌تر است. خانواده‌ای که اعتدال را بلد باشد، همیشه طراوت و آرامش دارد.

حرف آخر آیه۳۱ سوره اعراف به ما یادآوری می‌کند که خداوند اسراف کاران را دوست ندارد. چرا؟ چون کسی که اسراف می‌کند، توازن دنیا را به هم می‌زند. بیاییم از همین امروز دوباره به سفره هایمان، به سطل‌های زباله مان و به خریدهایمان نگاه کنیم. محبوب شدن پیش خدا، کار سختی نیست؛ کافی است طوری زندگی کنیم که بار اضافه‌ای روی دوش زمین و جامعه نباشیم. اعتدال، یعنی هوشمندانه زندگی کردن.