هشدار سازمان هواپیمایی: فروش بلیت برای پرواز‌های ساعات شب جعلی و غیرمجاز است بازگشایی فرودگاه شهید مدنی تبریز | نخستین پرواز استانبول انجام شد (۱۴ تیر ۱۴۰۴) + فیلم تأمین قطار‌های فوق‌العاده برای ایام تاسوعا و عاشورای حسینی ۱۴۰۴ فرمول مراقبت از پوست صورت در تابستان برای دادن غذا و نوشیدنی نذری از این ظرف‌ها استفاده نکنید مراقب گرمازدگی در داخل خانه باشید آیا زیاد خوردن لبنیات، کابوس شبانه می‌آورد توصیه‌های تابستانی برای مادران باردار پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی در روز‌های تاسوعا و عاشورای حسینی (۱۴ و ۱۵ تیر ۱۴۰۴) پروازهای شرکت‌های عربی به ایران از سر گرفته شد ۱۷ مصدوم در حادثه آتش‌سوزی مجتمع تجاری درگهان (۱۳ تیر ۱۴۰۴) هشدار رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران: آثار روانی و اجتماعی جنگ نیازمند توجه و سیاست‌گذاری فوری است ۲۵ استان با تنش آبی مواجه هستند استاد دانشگاه فردوسی مشهد: سران صهیونیستی و آمریکایی شمر و یزید زمان ما هستند تمدید مهلت ثبت اعتراض آزمون‌های نهایی پایه دوازدهم ویدئو | ازسرگیری پروازها در فرودگاه‌های اصفهان و تبریز ۱۱ کشته در حادثه ریزش ساختمانی در پاکستان نخستین پرواز خارجی در فرودگاه امام خمینی (ره) به زمین نشست (۱۳ تیر ۱۴۰۴) ۲۵ سال حبس در انتظار ارسال کنندگان فیلم و تصویر به شبکه‌های معاند فعالیت فرودگاه‌های کشور به حالت عادی بازگشت (پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴) تمدید لغو پرواز‌های داخلی و خارجی در شمال، جنوب و غرب کشور تا جمعه (۱۳ تیر ۱۴۰۴) ویدیو | آتش سوزی مهیب ترکیه به اطراف شهر توریستی آنتالیا رسید زمان برگزاری آزمون‌های استخدامی آموزش‌وپرورش و سایر دستگاه‌ها مشخص شد آخرین زمان‌بندی ثبت‌نام دانش‌آموزان و آزمون‌های سمپاد و نمونه اعلام شد ویدئویی از انفجار ۲۵ خردادماه ۱۴۰۴ در اثر موشک اسرائیل به منطقه تجریش تهران پرواز‌های فوق‌العاده «هما» از مشهد به مقاصد بین‌المللی و داخلی درباره حادثه هواپیمای ایرانی که سال ۱۳۶۷ مسافرانش با حمله موشکی آمریکا شهید شدند | کودک‌کشی بر فراز آسمان وزیر آموزش و پرورش: کتاب‌های درسی در حال توزیع است این شکل از ناشتایی، شما را لاغر می‌کند
سرخط خبرها

رعنه‌هایی که دوچرخه‌ پنچر می‌کرد

  • کد خبر: ۴۲۶۰۷
  • ۲۲ شهريور ۱۳۹۹ - ۱۱:۳۸
رعنه‌هایی که دوچرخه‌ پنچر می‌کرد
محمود ناظران‌پور - تاریخ‌پژوه
در زمین‌های کشاورزی یا زمین‌های دیگر، همچنان‌که گیاهان سبز می‌روید، خار‌ها هم رویش دارند. در زمین‌های اطراف مشهد، گونه‌های مختلفی از خار رشد می‌کند که در گویش مشهدی هر کدام اسمی دارند. نام چندتایی از آن خار‌ها را می‌نویسم و درباره‌شان مختصری توضیح می‌دهم.

خارخسک: این خار، در طبیعت اطراف مشهد، فراوانی زیادی دارد و عرق آن هم برای بیماری پروستات مناسب است. قدیم که دوچرخه سوار می‌شدیم این خار بسیار اذیتمان می‌کرد؛ چون می‌توانست دوچرخه‌ها را پنچر کند. خارخسک، رنگ خاک است و شاخه‌هایش روی زمین رشد می‌کند. را‌ه‌ها در قدیم مثل حالا نبود که به خاطر تردد فراوان ماشین‌ها کوبیده شده باشد. راه‌ها عمدتا به اندازه‌ای پهنا داشت که احشام بتوانند از آن گذر کنند. با دوچرخه باید از همان مسیر باریک حرکت می‌کردیم. خارخسک هم کناره‌های راه‌ها می‌رویید و رعنه (شاخه) می‌دواند. خار‌های خارخسک هم مثل نخود است. یک حجم کوچک توپی‌شکل که از هر طرفش خار دارد و اصلا از روی شکل آن است که خار‌های فلزی درست کرده‌اند که بعضا قاچاقچی‌ها برای نامناسب‌کردن راه‌ها، پشت سرشان روی جاده‌ها می‌پاشند.

خار مغولی: احتمالا همان خاری است که در زبان معیار «خار مغیلان» گفته می‌شود که البته ارتباطی هم به مغول ندارد و درواقع مخفف‌شده «ام‌غیلان» به معنی مادر غول‌هاست. بوته خار مغولی، از سطح زمین بلندتر است و در ساق پا فرو می‌رود یا به لباس‌ها می‌چسبد.
خارغوزه: خاری است که غوزه‌هایش درست مثل غوزه پنبه است و بغل غوزه‌هایش پر از زائده‌های خارمانند است.
خار لته: این خار، دارای جوانه‌های بلندی است و بر سر هر یک از آن جوانه‌ها، خاری گل‌مانند و درشت قرار دارد.
خارشتری: همان خاری است که عرق معروف خارشتری را از آن می‌گیرند. این خار، بسیار موردعلاقه شترهاست. ترنجبین را هم از همین خار می‌گیرند که مزاج خنک دارد و در قدیم به نوزاد‌هایی که زردی داشتند، می‌خوراندند.

خارریجه: از خانواده بادام کوهی است و بوته‌های آن معمولا در همه دشت‌ها و ازجمله در طبیعت اطراف مشهد، می‌روید. این خار برای سوزاندن بسیار مناسب بوده و به‌عنوان سوخت تنور کاربرد داشته است.
خارکنگر: خارکنگر، خاری است که از رشد بوته کنگر حاصل می‌شود. ساقه‌های جوان آن که همان کنگر باشد، مصرف خوراکی دارد. این خار ساقه بلندی دارد و با گل‌های بنفشش شناخته می‌شود. گل‌های خارکنگر، معطر هم هست.

علاوه بر این‌ها یک خار دیگر هم در اطراف مشهد می‌روید که مشهدی‌ها اسم جالبی برای آن انتخاب کرده‌اند. خاری است بوته‌ای، با شاخه‌های درهم‌وبرهم که سگ‌ها علاقه ویژه‌ای به آن دارند. سگ‌ها وقتی از کنار این خار رد می‌شوند، حتما رویش ادرار می‌کنند. برای همین هم اسم این خار را گذاشته‌اند خار شاش‌سگی... در قدیم از این خار برای ساختن «چپر» استفاده می‌شدکه وسیله‌ای برای خرمن‌کوبی بود. بوته‌های خار را جمع کرده، لگد می‌کردند، زیر و بالایش شاخه می‌گذاشتند و شاخه‌ها را با نخ به هم می‌بستند. چپر که آماده می‌شد آن را با ریسمان به گاو می‌بستند. یک نفر هم سوار چپر می‌شد و خرمن را می‌مالاند. سپس یک گردونه را به گاو می‌بستند و روی خرمن می‌چرخاندند که این کار در گویش مشهدی «گوگردو» (گاوگردان) نام داشت. با مالاندن خرمن، دانه‌ها از غلافشان بیرون می‌آمد و آن وقت می‌شد با باد دادن، دانه‌ها را از کاه جدا کرد.

علاوه بر خارها، علف‌های هرز هم هر کدام در گویش مشهدی اسمی دارند. مثل علف «سلام علیکم» که بسیار پررویش است و هرچه بوته‌های آن را می‌کنی، باز سبز می‌شود و خودش را نشان می‌دهد؛ برای همین هم اسمش را سلام علیکم گذاشته‌اند. «قیاق» هم از علف‌های هرز است و دو گونه دارد؛ قیاق و نرقیاق؛ که نرقیاق درشت بوده و ریشه افشان دارد. علف‌های هرز دیگر در این منطقه عبارت‌اند از: خرفه، فریز، سلمه، تلخک و.... در این میان تلخک دارای دو گونه است: تلخک باغی و تلخک دانه‌ای که دانه‌هایی سیاه دارد و برای دیابت مفید است.
«گل کاجیره» (گلرنگ) هم ازجمله گیاهان خودروست که در مزارع می‌روید و کلاله آن شبیه زعفران است. در قدیم از آن به عنوان غش زعفران استفاده می‌شد. روستایی‌ها این گل را روی نان می‌پزند و استفاده می‌کنند.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->