زمان پرداخت معوقات متناسب سازی حقوق بازنشستگان اعلام شد (مهرماه ۱۴۰۴) پایان مأموریت دزد «ضبط و آچار» در خیابان‌های مشهد (۱۷ مهر ۱۴۰۴) کاظمی عنوان کرد: افزایش ۶۷ درصدی بودجه آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۴ خبر جدید در خصوص واریز معوقات حقوق بالای ۲۰ میلیون تومان بازنشستگان تأمین اجتماعی (۱۷ مهرماه ۱۴۰۴) صدور هشدار سطح زرد هواشناسی خراسان رضوی در پی پیش‌بینی افزایش شدت وزش باد (پنجشنبه، ۱۷ مهر ۱۴۰۴) شرایط بهره‌برداری مادران شاغل از کاهش سن بازنشستگی چگونه است؟ ناگفته‌های رئیس سازمان بهزیستی از جنگ ۱۲ روزه | روایت اعلام آمادگی ۲۲ هزار پزشک متخصص برای خدمت رایگان در عرض ۲۴ ساعت! درباره مجله «پست و تلگراف» که توسط اداره پست ایران منتشر شده است | اولین نشریه اداراتی ایران مددجویان در راه خانه بخت | آیین اهدای ۳۱۳ سری جهیزیه به زوجین تحت پوشش بهزیستی در خراسان رضوی برگزار شد آیا کودک بدغذا به مکمل نیاز دارد؟ چرا نباید چایی را دوباره گرم کرد؟ شهادت مأمور پلیس مواد مخدر در جاده زاهدان _ نهبندان + (۱۷ مهر ۱۴۰۴) معوقات بیمه تکمیلی بازنشستگان تأمین‌اجتماعی چه‌زمانی پرداخت می‌شود؟ پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (پنجشنبه، ۱۷ مهرماه ۱۴۰۴) | فعلاً خبری از بارش باران نیست نقش کلیدی ژنتیک در درمان کودکان ناکامی در استفاده از موتورسیکلت‌های برقی در ناوگان پستی خراسان رضوی پیش‌بینی هواشناسی کشور (۱۷ مهر ۱۴۰۴) | ورود سامانه بارشی به کشور در اوایل هفته آینده مشهد ۱۰۰۰ پرستار کم دارد | کمبود ۴۰ درصدی پرستار در مراکز درمانی شهر رئیس سازمان بهزیستی کشور: مدارس، کانون جدید فرهنگی و اجتماعی محلات می‌شوند | طرح «سلام»، مقدمه خدمات جدید به اقشار مختلف مردم تشریح اولویت‌های سازمان تأمین اجتماعی | طرح‌هایی برای عبور از ناترازی و توازن مالی در حال اجراست گلایه از  صف‌های طولانی ام آرآی در مشهد  | فقط ۱۹ دستگاه برای چند میلیون نفر هر دمنوشی درمان نیست | هشدار پزشک طب سنتی درباره مصرف خودسرانه دارو‌های گیاهی شربت سرفه ساخت هند کودکان را می‌کشد؛ نخورید! آمار ازدواج و طلاق طی شش‌ماهه نخست ۱۴۰۴ در خراسان‌رضوی | ازدواج اوج گرفت، طلاق عقب‌نشینی کرد مشهد، میزبان اولین مرکز «مهر و گفت‌و‌گو» | اجرای آزمایشی طرح ملی «سلام» در منطقه قاسم‌آباد مشهد + فیلم (۱۷ مهر ۱۴۰۴) بدهی ۷۰ هزار میلیارد تومانی دولت به تأمین‌اجتماعی بابت هزینه درمان | چرا مصوبه سران قوا اجرا نمی‌شود؟ سیگار کشیدن خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد معطلی ۶ماهه بازنشستگان تأمین‌اجتماعی برای دریافت معوقات حقوق فروردین ۱۴۰۴ و بیمه تکمیلی آزمون کارشناسان رسمی دادگستری سال ۱۴۰۴ برگزار شد (۱۷ مهر)
سرخط خبرها

از خروس‌خوان تا غوی جغد

  • کد خبر: ۴۳۷۱۵
  • ۳۰ شهريور ۱۳۹۹ - ۱۱:۲۶
از خروس‌خوان تا غوی جغد
محمود ناظران‌پور - تاریخ‌پژوه
خروس دو بار می‌خوانَد. یکی در وقت سحر، یعنی همان موقعی که ما در ماه رمضان، سحری می‌خوریم که به آن خروس‌خوان اول می‌گویند. به کسی که خیلی سحرخیز بود و صبح زود به سر کارش می‌رفت، می‌گفتند خروس‌خوان اول از خانه بیرون می‌رود. این همان وقتی است که شعاع کمرنگی از خورشید تا میانه آسمان می‌آید و آدم‌های خبره می‌توانند آن را ببینند؛ البته آن دیدن هم فقط در تاریکی شب‌های قدیم اتفاق می‌افتاد، وگرنه الان که این همه نور و روشنایی در شهر هست، شب‌ها ستاره‌ها هم دیده نمی‌شوند، چه برسد به شعاع خورشید.
 
وقت دومی که خروس می‌خوانَد، زمانی است که هوا روشن شده است و آفتاب می‌خواهد دربیاید. به این موقع می‌گویند خروس‌خوان دوم و همان وقتی است که نماز درحال قضا شدن است. در قدیم، هر خانه‌ای مرغ و خروس داشت. صبح سحر، صدای خروس‌ها می‌آمد و بعد از آن، صدای مرغ‌ها که تخم می‌گذاشتند و پس از تخم گذاشتن، سروصدا می‌کردند. در قدیم می‌گفتند صدای مرغ‌ها تداعی‌کننده این عبارت است: «قدقدقدااااا، بچه‌ای دارم بی‌دست‌وپا». بعدازظهر‌ها و عصر‌ها هم که معمولا مرغ و خروس‌ها ساکت بودند، نوبت قمری‌ها بود که بخوانند. مشهدی‌ها به قمری می‌گویند موسی کوتقی. خیلی‌ها هم که می‌خواهند به لهجه مشهدی اشاره کنند، یکی از اشاره‌هایشان به همین اسم است. موسی‌کوتقی‌ها، پرنده‌های بی‌آزاری هستند و گوشه‌وکنار خانه‌ها لانه می‌کنند.
 
پرنده‌های دیگری هم هستند مانند جغد‌ها که معمولا در ویرانه‌ها لانه می‌کنند و به‌ویژه شب‌ها، غو می‌کشند؛ یعنی هرچنددقیقه یک‌بار، صدای یکنواخت غومانندی از خودشان تولید می‌کنند. در قدیم این پرنده را خوش‌یمن نمی‌دانستند و اگر جایی در خانه‌ای لانه می‌کرد، لانه‌اش را خراب می‌کردند تا از آنجا برود. کبک‌ها هم که مشهدی‌ها به آن «کوک» می‌گفتند، از پرنده‌هایی بودند که در قدیم بسیار بیشتر از امروز می‌شد آن‌ها را دید و صدای آوازشان را شنید. معمولا در اطراف آبادی‌ها در دامنه تپه‌ها، می‌شد این پرنده‌ها را دید. «تیهو» هم بود که شبیه کبک است و معروف است به خوش‌گوشتی و «جَل» که به‌ویژه در اطراف گندم‌زار‌ها فراوان بود. دو نوع جل داشتیم؛ جل طوقی و جل کاکلی که پرنده‌های بی‌آزاری بودند. جل‌گیری در قدیم، سرگرمی جوان‌ها و نوجوان‌ها بود.
 
سبد‌هایی با توری نازک پیدا می‌کردند و روی زمین به حالت مایل می‌گذاشتند و چوبی حائل آن می‌کردند. بعد زیر آن، دانه می‌ریختند تا پرنده‌هایی مثل همین جل‌ها و گنجشک‌ها برای دانه‌خوری جمع بشوند. خودشان هم جایی خَف می‌کردند (مخفی می‌شدند) و بعد که جل‌ها جمع می‌شدند، ناگهان نخی را که به چوب بسته بودند، می‌کشیدند و پرنده‌ها زیر سبد، به دام می‌افتادند. روش دیگری هم بود که شکل حرفه‌ای‌تری داشت، آن هم استفاده از نخ یا سیم مویی به‌عنوان حلقه دام بود. به این شکل که یک نخ محکم محوری انتخاب کرده، با سنگ یا میخ، آن را به زمین محکم می‌کردند. بعد چندین نخ دیگر را به شکل حلقه قلاب به آن می‌بستند و اطراف آن را دانه می‌ریختند. پرنده‌ها که برای دانه‌خوری می‌آمدند، پایشان در حلقه گیر می‌کرد و وقتی که پرنده سعی می‌کرد پایش را آزاد کند، حلقه سفت‌تر می‌شد و پرنده به دام می‌افتاد.
 
در قدیم پرنده‌های شکاری هم فراوان بود و بیشتر از امروز، می‌شد آن‌ها را دید. باشه که مشهدی‌ها به آن «بَشه» می‌گفتند، باز، بیغوش و جِغنِه همه‌شان پرنده‌های شکاری هستند و اگر کبوتری را در هوا ببینند، می‌زنند و شکارش می‌کنند. به‌ویژه جغنه فراوان دیده می‌شد که پرنده‌ای است شکاری و نسبت‌به عقاب، ریزجثه و پرسرعت. جغنه صدای جیغ‌مانندی دارد؛ به همین دلیل هم به بچه یا کسی که پرسروصدا باشد یا صدای زیری داشته باشد، می‌گویند جغنه.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->