چرا بیماران ارتودنسی باید بیشتر به بهداشت دهان توجه کنند؟ وزیر بهداشت خبر داد: توزیع ۱.۵ میلیون دُز واکسن آنفلوانزا تلاشی برای ایجاد حال خوب سالمندان | سرانه هر نفر در مراکز نگهداری سالمندان کفاف مخارج آنها را نمی‌دهد  از سرگیری فعالیت و امکانات آموزشی صداوسیما برای ترویج عدالت آموزشی + ویدئو استاندار خراسان رضوی: شهرداری مناطق تاریخی در استان تشکیل می‌شود | پروژه پردیس تئاتر مشهد، روی میز بخش خصوصی دو تریلیون دلار، گردش مالی سالیانه گردشگری در دنیا | همه در حوزه گردشگری تکلیف دارند وزیر آموزش و پرورش: توزیع شیر در سال تحصیلی جاری در دستور کار است هدایت تحصیلی از ابتدایی تا پایان دوره متوسطه دوم ادامه خواهد داشت ایجاد فضای «مهر و گفت‌و‌گو» ویژه سالمندان در محلات مشهد کلید خورد استاندار خراسان رضوی: استان‌ها باید متناسب با سهم جمعیتی‌شان در تصمیم‌گیری‌ها سهم داشته باشند اپیدمی خاموش سالمندان | این جمله‌ها عزت‌ نفسشان را نابود می‌کند علائم کم‌شنوایی در سالمندان | یک‌سوم افراد بالای ۶۵ سال، کم‌شنوایی دارند با بازگشت مالباخته از سفر، پلیس مشهد ۲ متهم جوان را به زندان فرستاد | دوستان ناباب همدیگر را لو دادند! پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (چهارشنبه، ۹ مهر ۱۴۰۴) | تداوم روند کاهش دما تا اواسط هفته آینده  گزارش پرحاشیه درمورد تبعات قانون جوانی جمعیت | دادستانی تهران علیه یک رسانه اعلام جرم کرد ظرفیت بومی خراسان رضوی می‌تواند از فقر جلوگیری کند راهکار مدیریت آتش هورالعظیم و آلودگی شدید اهواز چیست؟ تدابیر حفظ سلامتی در فصل پاییز از نگاه طب ایرانی استانداردسازی مدارس، اولویت برنامه رفع محرومیت آموزشی | تبدیل روش‌های آموزش منفعل به روش‌های خلاقانه در سال ۱۴۰۴ پلمب ۲۰ واحد دندان‌پزشکی متخلف در مشهد | انجام ۱۶۲ مورد بازدید در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ زنگ کلاس «امید زندگی» در بیمارستان کودکان اکبر مشهد نواخته شد (۹ مهر ۱۴۰۴) آخرین جزئیات درمورد طرح ورود کودکان به مدارس از ۵ سالگی | مزایا و معایب این طرح چیست؟ آیا هزینه‌های بیمه تکمیلی بازنشستگان تا آخر مهرماه ۱۴۰۴ پرداخت می‌شود؟ رئیس‌کل دادگستری خراسان رضوی: پس از فعال‌شدن مکانیسم ماشه، با محتکران و اخلالگران، قاطعانه‌تر برخورد می‌شود ۲۵ سال دیگر، یک‌سوم جمعیت ایران سالمند هستند | روایتی از یک بحران جمعیتی که در آستانه آن هستیم تایوان، میزبان سومین دوره المپیاد بین‌المللی نانو | نتایج نهایی رقابت طی هفته آینده اعلام می‌شود ۱۶ هزار دُز واکسن آنفلوانزا برای ایثارگران خراسان رضوی تأمین شد (۹ مهر ۱۴۰۴) تراژدی مرگ سلول‌های مغزی | نگاهی به آلزایمر از دیدگاه دو مکتب پزشکی مدرن و طب ایرانی
سرخط خبرها

سفری به سفره‌های نذری زنانه در خراسان

  • کد خبر: ۴۶۳۴۳
  • ۲۸ مهر ۱۳۹۹ - ۱۵:۴۲
سفری به سفره‌های نذری زنانه در خراسان
گاه این سفره‌های نذری هویتی کاملا زنانه دارند و می‌توان ویژگی‌های مشترک و البته منحصربه‌فردی را در آن‌ها مشاهده کرد مانند زن بودن همه افراد دست‌اندرکار، ممنوعیت ورود مردان یا پسربچه‌ها و حتی زنی که حامله است و جنسیت جنینش معلوم نیست.
مریم ناوی | شهرآرانیوز؛ از مطالعات انسان‏‌شناختی این‌گونه استنباط می‏‌شود که نذورات و زیارت اماکن مقدس از دیرباز یکی از بنیادین و کهن‏‌ترین صور رفتار و تجربه‏‌های دینی فرهنگ‏‌ها و جامعه‏‌ها بوده‏ است. اعتقاد به اینکه سرنوشت انسان در دست خدایان است و نیز احتمالا انگیزه‏ کسب خشنودی خدایان و دفع شر و بلایای طبیعی از مهم‌ترین دلایل نذورات و قربانی‌ها بوده است. در ایران باستان نیز نذر و وقف ریشه‏‌ای دیرینه دارد و از زمان ورود آریا‌ها به فلات ایران و هندوستان، نذورات و موقوفات معابد و زیارتگاه‏‌ها وجود داشته‏ است. تجزیه و تحلیل بقایای مواد غذایی‌ای که روی ظروف کشف‌شده در مقبره‌ها و معابد به عنوان غذا‌های پیش‌کش‌شده به محضر خدایان یا ارواح درگذشتگان، باستان‌شناسان را با شواهدی روبه‌رو کرد که نشان از شناسایی مواد غذایی مخصوصی را داشت.
 
سنت کهن پیش‌کش غذا به درگاه خدا در دوره اسلامی نیز ادامه یافت و با نذر و احکام آن که به صورت مؤثرتر و قوی‌تر در دین اسلام وجود داشت درآمیخت و به رشد خود ادامه داد و به صورت مدون‌تر و منسجم‌تری درآمد. بررسی سفره‌های نذری و غذا‌هایی که بنا به فرهنگ، باور و امکانات بومی و محلی شکل و شمایلی متنوع و متفاوت دارند، همگی، ریشه در باور‌های مشترکی دارند که نشان از توسل به نیرویی ماورایی و قابل اعتماد و اتکا دارد که در زمان سختی و بدبختی می‌توان با پیش‌کش کردن غذا‌های مخصوص، به جلب رضایت الهی پرداخت.
 
گاه این سفره‌های نذری هویتی کاملا زنانه دارند و می‌توان ویژگی‌های مشترک و البته منحصربه‌فردی را در آن‌ها مشاهده کرد مانند زن بودن همه افراد دست‌اندرکار، ممنوعیت ورود مردان یا پسربچه‌ها و حتی زنی که حامله است و جنسیت جنینش معلوم نیست، آماده‌سازی و طبخ در فضایی نسبتا پنهان (اکثرا در زیرزمین خانه) از عوامل انسانی و طبیعی (مانند نور خورشید)، بیان داستان‌هایی از غصه‌ها و رنج‌های زنان و دخترکانی که شخصیت اصلی این سفره هستند، تهیه حبوبات آش از طریق رفتن درِ خانه همسایگانی که دختر فاطمه‌نام دارند و درخواست از آن‌ها و.... در ادامه، نمونه‌هایی از سفره‌های نذری زنانه‌ای را که در استان خراسان می‌توان به آن‌ها اشاره کرد از نظر می‌گذرانیم.
 

سفره آش ابودردا

چهارشنبه آخر ماه صفر، حبوبات لازم برای تهیه این آش از خانه ۷ نفر فاطمه‌نام تهیه می‌شود. عروسکی خمیری نیز که از آرد درست شده است داخل آش انداخته می‌شود و هنگام توزیع آش، آن (عروسک) را داخل آب روان می‌اندازند و می‌خوانند «درد و بلای خنه ره سر دادم به آب روون» تا درد‌ها و بیماری فرد نذرکننده آش به دست آب سپرده شود.


سفره بی‌بی حور و بی‌بی نور (روستای جابوز خلیل‌آباد کاشمر) یا سفره بی‌بی سه‌شنبه

داستانی که هنگام انداختن سفره ذکر می‌شود شرح داستان غم‌انگیز زندگی سخت دختری است که مادرخوانده سنگدلی دارد، اما در انتهای داستان با پسر پادشاه ازدواج می‌کند و خوشبخت می‌شود. این سفره در ماه‌های محرم و صفر انداخته نمی‌شود.
 
 

آش اُماج‌کماج (منتسب به حضرت ام‌البنین)

این آش بیشتر برای سلامت مسافر و ادای قرض به کار می‌رود و زنان مخصوصا درباره خلاصی شوهر و فرزند از زندان به این سفره متوسل می‌شوند. مواد اولیه آش در اتاقی گذاشته می‌شود و فردای آن روز پس از انجام مراسمی از قبیل خواندن دعا و ذکر نام حضرت ابوالفضل (ع)، به سطح آردی که روی آن از شب قبل پوشانده شده است نگاه می‌کنند و اعتقاد دارند که اثری از پنجه دست منتسب به حضرت ابوالفضل (ع) روی آن نقش بسته که نشان‌دهنده قبولی حاجت صاحب خانه است. آرد‌ها ۲ قسمت می‌شود. بخشی از آن روی وسیله مخصوص پخت نان به نام ساج پخته می‌شود که به آن نان کماج می‌گویند. بخش دیگر به شکل قطعات ریز خمیری شکل می‌گیرد که به آن اماج می‌گویند و آن را داخل آش می‌ریزند. آش اماج‌کماج را مردان، و هم‌چنین زنان بارداری که جنسیت جنینشان معلوم نیست نباید بخورند.
 


آش سر کوچه یا بلغور خیر

در ایام خشک‌سالی یا بروز بیماری‌های همه‌گیر استفاده می‌شود. محلی که برای پخت آش در نظر گرفته می‌شود باید سر یک سه‌راهی در بیرون از خانه باشد. مواد لازم برای طبخ آش در دیگی بزرگ ریخته می‌شود. بعد از آنکه مواد پخته شد، زنان مشارکت‌کننده در پخت آش به‌نوبت با استفاده از کف‌گیر بزرگی در حالی که ۳ بار دور دیگ می‌چرخند، آ‌ن را هم می‌زنند و خواست خود را در دل بیان می‌کنند.
 
 

دیگچه حضرت زهرا (س)

از جمله نذورات بسیار رایج در خراسان است که چهارشنبه آخر ماه صفر آماده می‌شود. معمولا زنان حاجتمند شمعی را روشن می‌کنند و سر دیگ می‌گذارند و پس از آماده شدن، دیگ را به اتاقی منتقل و آنجا در آن را باز می‌کنند، زیرا اعتقاد بر این است که دیگ حضرت زهرا (س) را آسمان نباید ببیند. دیگچه آماده‌شده را فقط زنان باید میل کنند و هیچ مردی حق خوردن از آن را ندارد.
 
 
منبع: عقاید و رسوم مردم عامه خراسان، ابراهیم شکورزاده.
Feeding Dinner To A Bed Reflections On The Nature Of Gods In Ancient Mesopotamia.Barbara Nevling Porter
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->