جزئیات تازه از حریق درمانگاه در مشیریه تهران | سه فوتی و ۱۸ مصدوم + فیلم فوت یک نفر در حریق درمانگاه مشیریه تهران + تصاویر (۱۸ فروردین ۱۴۰۴) اسامی ۷ معدنچی جان‌باخته در حادثه معدن دامغان تبرئه سیف و عراقچی تایید شد | سخنگوی سازمان تعزیرات: جزئیات را اعلام خواهیم کرد استاندار سمنان: خطای فردی، علت حادثه معدن دامغان است قتل مرد جوان به دست سرایدار جنایتکار قتل هولناک همسر با ضربات پتک در پایتخت | قاتل متواری شد فوت ۷ نفر از کارگران معدن در دامغان در پی گاز گرفتگی (۱۸ فروردین ۱۴۰۴) پیکر بی‌جان ۵ معدنچی در معدن دامغان پیدا شد| جست‌و‌جو برای یافتن ۲ کارگر ادامه دارد تزریق ۶۰ میلیارد تومان اعتبار برای شتاب‌بخشی به ساخت بیمارستان ۵۴۰ تخت‌خوابی در حاشیه شهر مشهد بازگشت عجیب گرگ‌ها به اروپا ۷ معدنچی در دامغان گرفتارند | امدادگران هنوز به معدنکاران نرسیدند غرق شدن جوان ۲۸ ساله در حوالی مشهد | هشدار جدی درباره خطر استخر‌های ناایمن مرزبانان خراسان رضوی با قاچاقچیان مسلح مواد مخدر درگیر شدند (۱۸ فروردین ۱۴۰۴) محور‌های غرب و جنوب خراسان رضوی رکورددار تصادفات و جان‌باختگان نوروزی مهم‌ترین نشانه‌های بهداشت فردی را بشناسید | زنگ بهداشت دستگیری یکی از مظنونان زورگیری از دانشجوی گلستانی (۱۸ فروردین ۱۴۰۴) درباره مرحوم علیرضا افضلی‌پور، شیمی‌دان و خیر فقید کشورمان | تو در کویر دمیدی، بهار جاری شد تصمیم در خصوص تأثیر معدل یازدهم در کنکور ۱۴۰۴ چه زمانی مشخص می‌شود؟ آغاز سراسری برنامه ملی ارتقای تغذیه سالمندان در کشور موزه ملی ایران به روایت تصاویر و تاریخ نحوه اعطای مجوز به متقاضیان مشاغل خانگی در صنعت غذا ابتلای ۱۱۲۷ نفر به «تب دنگی» در سال ۱۴۰۳ شیوع «آبله مرغان» در فصل بهار جزئیات جدید مصوبه «تاثیر معدل»| آتش انتقادات دوباره شعله‌ور شد ممنوعیت فعالیت معلم‌بلاگرها آیا واقعاً اجرایی می‌شود؟ پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی (۱۸ فروردین ۱۴۰۴) | کاهش کیفیت هوا در راه مشهد سناریوی زورگیری از امیرمحمد خالقی تکرار شد | این بار در گلستان (۱۸ فروردین ۱۴۰۴) آخرین مهلت ثبت‌نام نوبت دوم کنکور فردا (۱۹ فروردین ۱۴۰۴) کدام بازنشستگان از دریافت وام ۵۰ میلیون تومانی خط خوردند؟ گزارش صدای مردم از دغدغه‌های مردمی برای کیفیت نان | خرده روایت‌های نان
سرخط خبرها

سفری به سفره‌های نذری زنانه در خراسان

  • کد خبر: ۴۶۳۴۳
  • ۲۸ مهر ۱۳۹۹ - ۱۵:۴۲
سفری به سفره‌های نذری زنانه در خراسان
گاه این سفره‌های نذری هویتی کاملا زنانه دارند و می‌توان ویژگی‌های مشترک و البته منحصربه‌فردی را در آن‌ها مشاهده کرد مانند زن بودن همه افراد دست‌اندرکار، ممنوعیت ورود مردان یا پسربچه‌ها و حتی زنی که حامله است و جنسیت جنینش معلوم نیست.
مریم ناوی | شهرآرانیوز؛ از مطالعات انسان‏‌شناختی این‌گونه استنباط می‏‌شود که نذورات و زیارت اماکن مقدس از دیرباز یکی از بنیادین و کهن‏‌ترین صور رفتار و تجربه‏‌های دینی فرهنگ‏‌ها و جامعه‏‌ها بوده‏ است. اعتقاد به اینکه سرنوشت انسان در دست خدایان است و نیز احتمالا انگیزه‏ کسب خشنودی خدایان و دفع شر و بلایای طبیعی از مهم‌ترین دلایل نذورات و قربانی‌ها بوده است. در ایران باستان نیز نذر و وقف ریشه‏‌ای دیرینه دارد و از زمان ورود آریا‌ها به فلات ایران و هندوستان، نذورات و موقوفات معابد و زیارتگاه‏‌ها وجود داشته‏ است. تجزیه و تحلیل بقایای مواد غذایی‌ای که روی ظروف کشف‌شده در مقبره‌ها و معابد به عنوان غذا‌های پیش‌کش‌شده به محضر خدایان یا ارواح درگذشتگان، باستان‌شناسان را با شواهدی روبه‌رو کرد که نشان از شناسایی مواد غذایی مخصوصی را داشت.
 
سنت کهن پیش‌کش غذا به درگاه خدا در دوره اسلامی نیز ادامه یافت و با نذر و احکام آن که به صورت مؤثرتر و قوی‌تر در دین اسلام وجود داشت درآمیخت و به رشد خود ادامه داد و به صورت مدون‌تر و منسجم‌تری درآمد. بررسی سفره‌های نذری و غذا‌هایی که بنا به فرهنگ، باور و امکانات بومی و محلی شکل و شمایلی متنوع و متفاوت دارند، همگی، ریشه در باور‌های مشترکی دارند که نشان از توسل به نیرویی ماورایی و قابل اعتماد و اتکا دارد که در زمان سختی و بدبختی می‌توان با پیش‌کش کردن غذا‌های مخصوص، به جلب رضایت الهی پرداخت.
 
گاه این سفره‌های نذری هویتی کاملا زنانه دارند و می‌توان ویژگی‌های مشترک و البته منحصربه‌فردی را در آن‌ها مشاهده کرد مانند زن بودن همه افراد دست‌اندرکار، ممنوعیت ورود مردان یا پسربچه‌ها و حتی زنی که حامله است و جنسیت جنینش معلوم نیست، آماده‌سازی و طبخ در فضایی نسبتا پنهان (اکثرا در زیرزمین خانه) از عوامل انسانی و طبیعی (مانند نور خورشید)، بیان داستان‌هایی از غصه‌ها و رنج‌های زنان و دخترکانی که شخصیت اصلی این سفره هستند، تهیه حبوبات آش از طریق رفتن درِ خانه همسایگانی که دختر فاطمه‌نام دارند و درخواست از آن‌ها و.... در ادامه، نمونه‌هایی از سفره‌های نذری زنانه‌ای را که در استان خراسان می‌توان به آن‌ها اشاره کرد از نظر می‌گذرانیم.
 

سفره آش ابودردا

چهارشنبه آخر ماه صفر، حبوبات لازم برای تهیه این آش از خانه ۷ نفر فاطمه‌نام تهیه می‌شود. عروسکی خمیری نیز که از آرد درست شده است داخل آش انداخته می‌شود و هنگام توزیع آش، آن (عروسک) را داخل آب روان می‌اندازند و می‌خوانند «درد و بلای خنه ره سر دادم به آب روون» تا درد‌ها و بیماری فرد نذرکننده آش به دست آب سپرده شود.


سفره بی‌بی حور و بی‌بی نور (روستای جابوز خلیل‌آباد کاشمر) یا سفره بی‌بی سه‌شنبه

داستانی که هنگام انداختن سفره ذکر می‌شود شرح داستان غم‌انگیز زندگی سخت دختری است که مادرخوانده سنگدلی دارد، اما در انتهای داستان با پسر پادشاه ازدواج می‌کند و خوشبخت می‌شود. این سفره در ماه‌های محرم و صفر انداخته نمی‌شود.
 
 

آش اُماج‌کماج (منتسب به حضرت ام‌البنین)

این آش بیشتر برای سلامت مسافر و ادای قرض به کار می‌رود و زنان مخصوصا درباره خلاصی شوهر و فرزند از زندان به این سفره متوسل می‌شوند. مواد اولیه آش در اتاقی گذاشته می‌شود و فردای آن روز پس از انجام مراسمی از قبیل خواندن دعا و ذکر نام حضرت ابوالفضل (ع)، به سطح آردی که روی آن از شب قبل پوشانده شده است نگاه می‌کنند و اعتقاد دارند که اثری از پنجه دست منتسب به حضرت ابوالفضل (ع) روی آن نقش بسته که نشان‌دهنده قبولی حاجت صاحب خانه است. آرد‌ها ۲ قسمت می‌شود. بخشی از آن روی وسیله مخصوص پخت نان به نام ساج پخته می‌شود که به آن نان کماج می‌گویند. بخش دیگر به شکل قطعات ریز خمیری شکل می‌گیرد که به آن اماج می‌گویند و آن را داخل آش می‌ریزند. آش اماج‌کماج را مردان، و هم‌چنین زنان بارداری که جنسیت جنینشان معلوم نیست نباید بخورند.
 


آش سر کوچه یا بلغور خیر

در ایام خشک‌سالی یا بروز بیماری‌های همه‌گیر استفاده می‌شود. محلی که برای پخت آش در نظر گرفته می‌شود باید سر یک سه‌راهی در بیرون از خانه باشد. مواد لازم برای طبخ آش در دیگی بزرگ ریخته می‌شود. بعد از آنکه مواد پخته شد، زنان مشارکت‌کننده در پخت آش به‌نوبت با استفاده از کف‌گیر بزرگی در حالی که ۳ بار دور دیگ می‌چرخند، آ‌ن را هم می‌زنند و خواست خود را در دل بیان می‌کنند.
 
 

دیگچه حضرت زهرا (س)

از جمله نذورات بسیار رایج در خراسان است که چهارشنبه آخر ماه صفر آماده می‌شود. معمولا زنان حاجتمند شمعی را روشن می‌کنند و سر دیگ می‌گذارند و پس از آماده شدن، دیگ را به اتاقی منتقل و آنجا در آن را باز می‌کنند، زیرا اعتقاد بر این است که دیگ حضرت زهرا (س) را آسمان نباید ببیند. دیگچه آماده‌شده را فقط زنان باید میل کنند و هیچ مردی حق خوردن از آن را ندارد.
 
 
منبع: عقاید و رسوم مردم عامه خراسان، ابراهیم شکورزاده.
Feeding Dinner To A Bed Reflections On The Nature Of Gods In Ancient Mesopotamia.Barbara Nevling Porter
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->