زلزله افغانستان و پاکستان را لرزاند (۲۹ مهر ۱۴۰۴) جزئیات قتل مرد ۶۰ ساله در محمودآباد «پول بده پزشک شو»؛ نسخه خطرناک دولت و مجلس برای سلامت مردم پلنگ جوان در صالح‌آباد بر اثر حمله سگ‌های گله تلف شد عامل ابتلا به کبد چرب با افزایش سن کشف شد هم‌افزایی مسئولان خراسان رضوی برای زندگی بهتر | تدوین ۷سند راهبردی در حوزه سلامت روان و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی برخورد تنگ‌نظرانه با مشاغل سخت و زیان‌آور | درخواست‌های بازنشستگی و حذف عناوین شغلی مشکلاتی برای برخی بیمه‌شدگان ایجاد کرده است استرس چطور سیستم ایمنی را از کار می‌اندازد؟ دیپلماسی منطقه‌ای باید مشکلات و موانع پیش‌ روی گردشگری در مشهد را برطرف کند پوکی استخوان بیماری خاموشی که بی‌صدا استخوان‌ها را می‌شکند وزیر آموزش و پرورش خبر داد: احداث ۳۲ مدرسه با مشارکت اولیا در راستای ارتقای کیفیت آموزش ۱۱۸ زلزله در کشور طی هفته گذشته ثبت شد | خراسان رضوی در صدر لرزه‌خیزترین استان‌ها حق اولاد بازماندگان تأمین اجتماعی هنوز واریز نشده است (۲۹ مهرماه ۱۴۰۴) حل پرونده سرقت با کمک بساط یک دست فروش | پتوی پلنگی، «مارشال» و شرکایش را لو داد توضیحات پلیس درباره بازداشت یک بازیگر به اتهام تجاوز زلزله نسبتا شدید در سپیدان فارس در حوالی شیراز (۲۹ مهر ۱۴۰۴) سد فریمان خراسان رضوی در خطر حیاتی ناشی از خشکسالی افزایش ۲۰ درصدی صادرات کالا به کشور‌های آسیایی از مرز سرخس، طی نیمه نخست ۱۴۰۴ مشمولان غیرغایب پذیرفته‌شده در کنکور‌های ۱۴۰۴، تا پایان مهرماه فرصت دارند خود را معرفی کنند پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (سه‌شنبه، ۲۹ مهر ۱۴۰۴) | بارش پراکنده باران، شاید در ارتفاعات شمالی استان  تدوین دستورالعمل جلوگیری از خشونت علیه زنان تا پایان پاییز ۱۴۰۴ مراقبت از کودکان در برابر حوادث سوختگی در فصل پاییز ضروری است زنگ خطر کاهش ید در سبد مصرف ایرانیان کولیوند مجدداً رئیس جمعیت هلال‌احمر شد معاون عمرانی استاندار خراسان رضوی: هدف اصلی از اصلاح معابر شهری، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است آیا خام‌گیاه‌خواری جایگزین درمان دارویی دیابت است؟ ادعای سکته مغزی تتلو تکذیب شد + جزئیات بازداشت یک بازیگر مشهور سینما به اتهام تجاوز به عنف بازنشستگان تأمین‌اجتماعی: پول بیمه تکمیلی بازنشستگان را چه‌زمانی تسویه می‌کنید؟
سرخط خبرها

همه بارِ روستا بر دوش زنان خانیک بود

  • کد خبر: ۴۹۱۲۵
  • ۱۸ آبان ۱۳۹۹ - ۱۵:۰۷
همه بارِ روستا بر دوش زنان خانیک بود
اشرف خانیکی
 تا دهه ۴۰ که هنوز مردم روستای خانیک به شهر‌های بزرگ مهاجرت نکرده بودند، همه مایحتاج خود را تهیه می‌کردند. در این میان، نقش زن‌ها بسیار پررنگ بود.
مهم‌ترین شغل زن‌ها تا آن زمان بافندگی و تأمین لباس و پوشاک خانواده بود. می‌توان گفت که حدود ۹۰ درصد این کار با زن‌ها بود. برای نمونه،  در تهیه پارچه‌های پنبه ای، مرد‌ها فقط کشت پنبه را انجام می‌دادند. غوزه پنبه را زن‌ها جمع آوری و پنبه‌ها را از غوزه جدا می‌کردند. مرحله بعدی حلاجی و ریسندگی بود. نخ که آماده می‌شد، رنگش می‌کردند و به کارگاه‌های بافندگی می‌بردند تا پارچه مطلوب و دلخواهشان را ببافند. در هر خانه‌ای دست کم یک کارگاه بافندگی بود که به آن تون می‌گفتند. رنگ پارچه‌ها هم طبیعی بود و از پوست و میوه و برگ درختان یا مواد کانی تهیه می‌شد.
بعد از مهیا شدن پارچه، مرحله خیاطی فرامی رسید که این هم بیشتر برعهده زن‌ها بود. برای اعضای خانواده لباس‌های متفاوتی می‌دوختند که در حد نیاز بود: دو یا سه دست لباس در سال. زمانی هم که پاره می‌شد، آن را وصله می‌کردند تا حداکثر استفاده را از پارچه و لباس ببرند. پارچه‌ها زیبا و متنوع بود. چهارخانه‌های ریز سفیدمشکی معمولا برای پیراهن و چهارخانه‎های ریز سفیدآبی برای چادر استفاده می‌شد. چهارخانه‌های درشت هم بود که مخصوص چادرشب بود. از یک نوع پارچه رنگارنگ به نام پُشتِ گلی هم پیراهن دوخته می‌شد. یک نوع پارچه دیگر به نام اَفَنگی نیز بود که خط‌های عمودی سیاه و سفید داشت و کابردش دوخت پیژامه بود.
در صورتی که لباس‌ها از پارچه کرکی یا پشمی تهیه می‌شد، باز هم کار عمده بر دوش زن‌ها بود و مرد‌ها فقط چیدن پشم را انجام می‌دادند. شستن و تمیزکردن پشم و ریسندگی هنر دست زن‌ها بود. در واقع، با اینکه خانم‌ها مشغله خانه داری و همسرداری و بچه داری را برعهده داشتند، باز هم بسیار فعال بودند و برخلاف بعضی از روستا‌ها که زن خودش را از مرد پنهان می‌کرد و تنها کارش خانه داری و بچه داری بود، سعی می‌کرد در عرصه اقتصادی خودش را نشان دهد و از توانایی هایش استفاده کند.
زن‌ها برای دلشان گل دوزی هم می‌کردند به خصوص برای رولباسی. در هر اتاقی که لباس آویزان می‌کردند، پارچه سفیدی به اسم قَمیس را گلدوزی و روی آن آویزان می‌کردند. در زمان خواستگاری نیز عروس به نشانه رضایت، یک عرقچین و دستمال سرجیب را گلدوزی می‌کرد و به داماد هدیه می‌داد.
زن‌ها در امور دامداری و پرورش گوسفند هم کمک می‌کردند. از باغات برگ جمع می‌کردند، بُجُی می‌کردند (یعنی علف‌های هرز زمین‌های کشاورزی را جمع می‌کردند و آن را برای حیوانات می‎بردند). هم چنین دوشیدن گاو و درست کردن محصولات لبنی مثل ماست و پنیر و دوغ و کره و سرشیر از دیگر وظایف زن‌ها بود.
آن‌ها در کارگاه‌های شیره پزی همراه مرد‌ها بودند. انگور جمع می‌کردند و به کارگاه‌های سنتی‌ می‌بردند. بعد از شستن انگور‌ها هم، بقیه مراحل را مرد‌ها با نظارت خانم‌ها انجام می‌دادند.
پختن نان از دیگر کار‌های مهم زنان بود. البته پیش از اینکه گندم به مرحله آردشدن برسد، زن‌ها در وجین کردن زمین و دروکردن گندم کمک می‌کردند. نان هم انواع و اقسام مختلف داشت و روی هم رفته در بیش از ۱۵ نوع تولید می‌شد. آنچه در خاطر من مانده است نان قطاب بود و کلوچه و نان تافتون و نان پنج‎کش و نان با سبزیجات مختلف مثل سرپیاز، برگ شلغم، شوید و ادویه.
هم چنین زن‌ها با استفاده از گیاهان دارویی خانیک، در طب سنتی دستی داشتند.
از دهه ۴۰ که خانیک کم کم خالی از سکنه شد، سبک زندگی زنان روستا شهری شد. برای آن‌ها هم که در روستا ماندند، کم کمک امکانات بیشتری فراهم شد و فناوری زنان را از نقش هایشان دور کرد. البته من همین حالا هم خانمی هشتادوچهارساله را می‌شناسم که روی زمین‌های روستا کار می‌کند، لبنیات و نانش را خودش تهیه می‌کند و در زمین‌های کشاورزی با قامت راست و چهره خندان برای حیوانات علف جمع می‌کند، آن هم در حالی که شوهرش بیماری آلزایمری است. این خانم الگویی است برای خانم‌هایی که می‌گویند از چهل پنجاه سالگی نمی‌توانند کاری انجام دهند و عمرشان گذشته است و باید یکی بیاید آن‌ها را باد بزند! در واقع، خانیک و بسیاری از روستا‌های دیگر در سایه شهرزدگی و شیفتگی به فرهنگ و فناوری امروز، از بسیاری از آداب و عادات زیبای خود دور افتاده اند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد مسئولان باید با مطالعه جامع، ظرفیت‌های تاریخی روستا‌ها را شناسایی کنند و در احیای آن‌ها بکوشند تا از قِبَل آن، هم ایجاد شغل شود و هم از آسیب‌های اجتماعی جوانان روستا پیش گیری شود.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->