مشهد قطب «گردشگری محرم» است

آریانا راستگو | 2800 هیئت مذهبی در ایام محرم در مشهد فعالیت می کنند، این آماری است که هارونی، مدیر روابط عمومی هیئت های مذهبی خراسان رضوی اعلام می کند. وقتی آن را می گذاریم کنار آماری که ولی تیموری، معاون گردشگری کشور، همین پنجشنبه گذشته اعلام کرد و سپس مقایسه می کنیم با سهم مشهد از گردشگران خارجی در ایام محرم، سخت آزرده خاطر می شویم. تیموری انگیزه 80درصد گردشگران خارجی که به ایران سفر می کنند را زیارت و درمان بیان کرده است. حال آنکه مشهد که مهد گردشگری مذهبی است و با وجود بارگاه مقدس امام هشتم شیعیان و تنوع بسیار چشمگیر هیئت های عزاداری از شهرها، قومیت ها و حتی کشورهای مختلف در این شهر می تواند مقصد مناسبی برای برگزاری تورهای گردشگری محرم باشد دستش از هر گونه برنامه ریزی در این زمینه خالی است در خبرها بیشتر از برنامه ریزی های منسجم یزدی ها و اخیرا هم سیستانی ها برای جذب گردشگران خارجی در ایام محرم می شنویم و در عکس ها، گردشگران خارجی که سربند یاحسین(ع) و یا زینب(س) بسته اند را در محافل عزاداری یزد دنبال می کنیم. کمتر پیش آمده است مسئولان گردشگری مشهد خلاقیتی در اجرای تورهای گردشگری زیارتی ویژه ایام خاص برنامه ریزی کنند.
درحالی که یزد کمیته ای به اسم گردشگری مذهبی دارد که در این روزهای محرم و پیش از آن با هدف اجرای برنامه های مناسبتی در ماه محرم برای گردشگران خارجی، سخت در حال برنامه ریزی است و انصافا موفق هم بوده است. این کمیته از سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را آغاز کرده و برنامه های مناسبتی آن به شکل رایگان برگزار می شود. همان سال روی برنامه های این کمیته که مورد توجه جمعی از گردشگران خارجی قرار گفته بود، پژوهشی انجام شد که نشان می داد: «مهم ترین دستاورد تورهای مناسبتی محرم برای گردشگران خارجی، کمک به آن ها برای درک و شناخت بهتر از مردم ایران بود. برخی از گردشگران آن را ابزاری برای گفت وگو میان ادیان دانسته بودند. گروه دیگری بعد از شرکت در آیین عزاداری ایرانی ها به این نتیجه رسیدند که تورهای آیینی، دیدگاه آن ها را درباره اسلام و شیعه به شکل مثبتی تغییر داده و دانش کافی و خلاصه از مذهب شیعه در اختیارشان قرار داده و کمک کرده است تا مراسم شیعیان را بهتر بشناسند و شرکت در تورهای مذهبی و آیینی برایشان مفید بوده است. جمع زیادی هم اعلام کردند شرکت در تورهای معنوی به ویژه تاسوعا و عاشورا حس معنوی و تجربه خاصی را در آن ها به وجود آورده و دیدگاهشان را درباره ایران به عنوان مقصدی خطرناک به شکلی مثبتی تغییر داده است. آن ها این آیین ها و مراسم مذهبی را ابزاری برای مقابله با اسلام هراسی و ایجاد صلح بین المللی دانسته بودند.»
سیستان و بلوچستان هم از فرصت محرم برای آشنایی بیشتر با این استان برای نخستین بار استفاده کرده است. معرفی این استان یکی از برنامه های در اولویت معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است که پویش «سیستان را ببینید و بلوچستان را بشنوید» را برای آن راه اندازی کرده و در یک ماه اخیر هفته های فرهنگی سیستان و بلوچستان را در سایر استان ها برپا کرده است.
همه این ها در حالی است که مشهد که در طول سالیان طولانی میزبان اقوامی از تمامی شهرهای ایران بوده است و می تواند محل مناسبی برای تماشای بسیاری از آیین های مذهبی ایران در ایام محرم باشد، شهری که تنها داعیه گردشگری مذهبی دارد و در عمل اتفاقی رخ نمی دهد. در مشهد می توان با رسوم عزاداری ترک ها آشنا شد، با عرب ها خو گرفت، ظرف چند دقیقه بعد به حسینیه کرمانی ها قدم گذاشت و آداب این قوم مهربان را از نزدیک تجربه کرد. سپس با رفتن به محله گلشهر به افغانستان سفر کرد و عزاداری عاشورای همسایگان را دید. علاوه بر این آداب و رسوم عزاداری و تعزیه خوانی های هیئت های اصیل مشهدی که به وسعت شهر برگزار می شود نیز قطعا حال و هوای گردشگران خارجی را تحت تأثیر قرار خواهد داد. چشیدن طعم شله مشهدی، که ثبت ملی شده و در این ایام عزاداری به وفور طبخ می شود نیز برای گردشگران تجربه ای منحصر به فرد خواهد بود، که باید تمامی این ها بیشتر قدر دانسته شود و برای حضور گردشگران خارجی برنامه ریزی شود.