بانوی کارآفرین محله امیرالمؤمنین (ع): پیشرفت گلشهر آرزوی من است

میترا صدر | شهرآرانیوز؛ کلمه حاشیه شهر و مناطق پیرامونی بار معنایی زیادی با خود به همراه دارد. پیش از این هرگاه این کلمه به ذهنم خطور می‌کرد مصائب و مشکلات این محدوده‌ها را به خاطر می‌آورد؛ اما وقتی که اتفاقی بیفتد که باعث شود در این محدوده کار یا زندگی کنی، اوضاع فرق خواهد کرد.

 

چشم و گوش چیز‌های زیبایی را کشف می‌کند. تلاش و تکاپوی ساکنان این محدوده‌ها در عین سختی، جذاب است. ایده‌های خلاقانه زنان و مردان همین حاشیه شهر دوباره امید به زندگی را درون وجودشان شکوفا و مسیرشان را روشن می‌کند. اینجا می‌توان انسان‌های پرتلاشی پیدا کرد که با خلاقیت توانستند مسیر زندگی خود و اطرافیانشان را تغییر دهند. این هفته گفت‌وگویی داشتیم با یکی از همین عزیزان، بانوی فعال و کارآفرین محله امیرالمؤمنین (ع) که توانسته با ایجاد مرکز آموزش زیبایی در محله، برای دختران و زنان محدوده گلشهر کارآفرینی کند.

 

زهرا کاریزی در انتهای ده چهارم زندگی خود است و بیش از ۲۰ سال سابقه کار دارد و ۵ سال است که سالن زیبایی اش را به آموزشگاه تبدیل کرده است تا زنان محله بتوانند از این طریق وارد بازار کار شوند. این هفته گزارشمان را به او اختصاص دادیم تا از راهی که طی کرده است و پیش‌رو دارد برایمان بگوید.

 

مکان گفت‌وگوی ما مؤسسه آموزشی او در شفیعی است. سالن بزرگ است و دورتادور آن آینه دارد. ورودی سالن میز مدیریت است. این قسمت با پارتیشن از سالن جدا شده است. میز‌ها و صندلی‌های مخصوص این حرفه نیز در سالن جاسازی شده است. اتاقی نیز در انتهای سالن قرار دارد که مخصوص کلاس‌های تخصصی‌تر است. زهرا کاریزی متولد ۱۳۶۰ در مشهد است. در خانواده‌ای پرجمعیت در محله امیرالمؤمنین (ع) بزرگ شده و به علت علاقه‌اش به محل زندگی همینجا کارش را آغاز کرده و فعالیتش را گسترش داده است. زهرا ۴ خواهر و ۴ برادر دارد که همه تحصیلات دانشگاهی دارند و بعد از ازدواج از محله رفتند. پدر کشاورزش همیشه فرزندانش را حمایت کرده است. با اینکه خانواده وضعیت اقتصادی خوبی دارند؛ اما زهرا از همان کودکی دوست داشت روی پای خود بایستد و استقلال مالی داشته باشد. علاقه زیادش به آرایشگری باعث می‌شود تا از دوازده سالگی آموزش این رشته را در سالن‌های مختلف شروع کند. زهرا می‌گوید: «هم‌زمان با درس یادگیری نکات اولیه این حرفه را از خانم‌هایی که در خانه کار می‌کردند آموختم. اولین درآمدم از این رشته را همان زمان به دست آوردم. همین باعث شد تا به ادامه کار امیدوارم شوم و اشتیاقم روز به روز بیشتر شد. می‌خواستم مدرک رسمی این حرفه را بگیرم؛ ولی باید تا پانزده‌سالگی صبر می‌کردم. فنی‌و‌حرفه‌ای زودتر از آن به کسی مدرک نمی‌داد. هم‌زمان با درس کار خانگی را دنبال کردم. از نوزده سالگی آموزش حرفه‌ای این رشته را شروع کردم. آن زمان در گلشهر هیچ مؤسسه آموزش زیبایی وجود نداشت و باید برای دیدن دوره‌های مختلف به چهارراه برق می‌رفتم. اعضای خانواده با این کار مخالف بودند و می‌گفتند درسم را ادامه بدهم و معتقد بودند، آرایشگری وجهه خوبی ندارد، ولی علاقه زیادم به این رشته باعث شد کار را دنبال کنم و حالا ۵ سال است که با کمک خواهرم که مدرک تحصیلی کارشناسی دارد سالن زیبایی را به سالن آموزشی تبدیل کردم.»

 

بعد از گذراندن دوره‌های مختلف این رشته و دریافت مدرک‌های مورد نظر، سالن خود را افتتاح می‌کند. خانواده بعد از دیدن توانایی و مهارتی که زهرا در این رشته به دست آورده است با او همکاری می‌کنند و پدر طبقه همکف را در اختیار دخترش قرار می‌دهد. زهرا می‌گوید: «بعد از گذشت یک سال و نیم توانستم انواع مدارک تخصصی این رشته را با امتیاز بالا دریافت کنم. برای شروع کار باید کسی حمایتم می‌کرد و مطمئن می‌شدم که پشت محکمی دارم خوشبختانه با حمایت پدر و خانواده طبقه همکف خانه را به سالن زیبایی تبدیل کردم.

 

تهیه لوازم اولیه و تجهیزات هزینه‌های زیادی داشت؛ ولی عزمم را جزم کردم تا کار را به نتیجه برسانم. خوشبختانه درآمد خوبی داشتم؛ اما بعد از ۱۵ سال کار صنفی تصمیم گرفتم به جای کار صنفی وارد فضای آموزشی این رشته و مهارت شوم. علاوه بر این با مشکلات و دغدغه‌های زنان این محله نیز آشنا هستم. بسیاری از آن‌ها سرپرست خانواده هستند و باید برای گذران زندگی کار کنند. خیلی از مشتری‌هایم تقاضای کار داشتند یا از من می‌خواستند که آرایشگری را به آن‌ها آموزش بدهم، می‌توانستم این کار را انجام بدهم، ولی اجازه دادن مدرک نداشتم.

 

به بیشتر خانم‌ها می‌گفتم که باید برای گرفتن مدرک به آموزشگاه‌های این رشته مراجعه کنند؛ ولی آن‌ها با رفت‌وآمد به شهر و رفتن به سالن مشکل داشتند، اگر خانم‌ها می‌خواستند برای آموزش و گرفتن مدرک اقدام کنند هیچ سالنی در این محدوده وجود نداشت و باید مثل خودم به مرکز شهر می‌رفتند که دردسر‌های زیادی داشت. تصمیم گرفتم سالن زیبایی را بعد از ۱۵ سال به مرکز آموزش این رشته تبدیل کنم؛ اما برای این کار به مدرک تحصیلی خواهرم نیاز بود. از او کمک خواستم و او هم کمک‌های زیادی کرد تا بتوانم مدارک مورد نیاز را تکمیل کنم.»

 

 

زهرا برای گرفتن مجوز آموزشگاه باید مراحل زیاد و سختی را پشت سربگذارد. این بانوی کارآفرین با خنده می‌گوید: «مجوز آموزشگاه را نمی‌توان با گذراندن چند دوره یا سابقه کاری به دست آورد. باید از هفت‌خان رستم رد شد! مدیر باید ملک شخصی و استاندارد فضا برای هر کارآموز و مدرک تحصیلی کارشناسی داشته باشد. علاوه بر این باید کتاب هم چاپ کند، البته موضوع آن مهم نیست! خوشبختانه با کمک خواهرم سمیه بعد از مطالعه زیاد و جمع‌آوری اطلاعات ۲ کتاب با عنوان «دایره المعارف بدن انسان» و «دانستنی‌های علوم» را با تأیید اداره ارشاد به چاپ رساندیم. جمع‌آوری اطلاعات این ۲ کتاب ۲ سال زمان برد و توانستیم ۵ هزار جلد از آن‌ها را به چاپ برسانیم. هر ۲ کتاب حاوی اطلاعات کاربردی و مفید است. بعد از چاپ کتاب و دریافت مجوز شروع به آماده کردن فضا و تجهیزات مورد نیاز کردیم، نزدیک ۵ سال پیش ۵۰۰ میلیون هزینه کردیم و از این مبلغ ۸۰ میلیون صرف چاپ کتاب شد.»

 

حالا زهرا مدیریت آموزشگاه را برعهده دارد و دیگر سالن زیبایی را تعطیل کرده است. او می‌گوید: «اکنون فقط آموزشگاه داریم و صنفی کار نمی‌کنیم، البته اگر کسی مجوز آموزشگاه داشته باشد اجازه کار صنفی و آموزشی را هم‌زمان دارد، ولی ما از ۵ سال پیش سالن را به طور کامل تعطیل کردیم و فقط آموزشی کار می‌کنیم تا بانوان بیشتری بتوانند از آموزش‌ها برخوردار شوند.»
تصمیم می‌گیرد در محلی که متولد شده و رشد یافته سالن و مؤسسه آموزشی خود را راه اندازی کند. اطرافیانش او را سرزنش می‌کنند؛ اما زهرا برای تأسیس آموزشگاه درگلشهر مصمم است و می‌گوید: «خیلی‌ها با من مخالف بودند؛ اما من متولد اینجا هستم و در همین‌جا بزرگ شدم. مهارت کسب کردم و اولین درآمدم را همین‌جا به دست آوردم. معتقدم باید این مهارت را همین‌جا و برای ساکنان آن به یادگار بگذارم. پدرم همیشه به همه گفته، دوست دارد همه فرزندانش در کسب علم یا مهارت موفق باشند و بعد از آن به عموم مردم به ویژه ساکنان محله کمک کنند. پدرم زمانی که متوجه شد، طبقه پایین را برای کارم در نظر گرفتم خوش‌حال شد و در این مسیر تنهایم نگذاشت.»

 

زهرا و خانواده‌اش بیش از ۴۰ سال است که در محدوده گلشهر و اطراف آن زندگی می‌کنند. شناخت خوبی از این محدوده و ساکنان آن دارد. از او درباره وضعیت بانوان محله و وضعیت زندگی آن‌ها سؤال می‌کنم. او می‌گوید: «بسیاری از بانوان این منطقه سرپرست خانوار هستند و باید در حوزه‌های مختلف مهارت کسب کنند؛ اما دوره‌ها و فضای آموزشی فنی‌و‌حرفه‌ای برای بانوان در منطقه نیست یا تعداد آن کم است. خانم‌های این منطقه برای ایجاد شغل به مهارت نیاز دارند. ۸۰ درصد ساکنان محله اتباع هستند و آن‌ها هم به کار نیاز دارند. زمانی که قصد تأسیس آموزشگاه را در اینجا داشتم مشکلات زیادی پیش آمد. فنی و حرفه‌ای می‌گفت بیشتر ساکنان این محدوده اتباع هستند و نمی‌توانیم به آن‌ها مجوز کار بدهیم. وقت زیادی گذاشتم و در جلسه‌های متعددی که با مسئولان فنی‌و حرفه‌ای داشتم متوجه وضعیت بانوان این منطقه شدند و اجازه دادند تا بانوان اتباع برای تأمین هزینه‌های زندگی در کنار ایرانی‌ها این مهارت را بیاموزند و به صورت رسمی کار کنند. به مسئولان فنی‌و‌حرفه‌ای گفتم بسیاری از بانوان در محله ما به علت تأمین هزینه‌های زندگی بدون مجوز کار می‌کنند. بهتر است به جای کار غیرقانونی از آن‌ها دعوت کنیم تا به صورت حرفه‌ای کار را بیاموزند و مجوز بگیرند تا جلوی مشکلات و رضایت نداشتن مشتریان گرفته شود. تا پیش از تأسیس آموزشگاه، بیشتر سالن‌دار‌ها در محدوده گلشهر مدرک نداشتند یا در خانه کار می‌کردند بعد از افتتاح آموزشگاه همه آن‌ها برای گرفتن مدرک به آموزشگاه آمدند. مزیت دیگر داشتن مدرک برای اتباع این است که توانایی ترجمه مدرک فنی و حرفه‌ای برایشان امتیاز به دنبال دارد و می‌توانند به وسیله آن در کشور‌های دیگر اقامت بگیرند.»

 

او به دیگر نقاط قوت آموزشگاه برای بانوان محله اشاره می‌کند و می‌گوید: «تا پیش از افتتاح آموزشگاه برای بیشتر بانوان محله رفتن به دیگر آموزشگاه‌ها سخت بود؛ اما الان همه آن‌ها به این آموزشگاه می‌آیند و بعد از گذراندن دوره مورد نظر مدرک می‌گیرند. سال اول افتتاح آموزشگاه ۱۵۰ هنرجو داشتم از ۸ صبح تا ۸ شب کلاس برگزار می‌کردم؛ اما خسته نمی‌شدم بلکه رضایت داشتم، چون بانوان این محله با کسب مهارت به زندگی خود سروسامان می‌دادند.»

 

 

۴۰ سال زندگی در اینجا باعث شده زهرا آشنایی خوبی با ساکنان این محدوده و مشکلات آن‌ها داشته باشد. از او که درباره مشکلات بانوان این محله می‌پرسم پاسخ می‌دهد: «یکی از مشکلاتی که من بسیار با آن مواجه هستم اعتیاد همسران است. مراجعه‌کننده‌های زیادی دارم که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. همسرانشان سرکار نمی‌روند و خودشان مجبورند هزینه‌های زندگی را تأمین کنند. بیشتر خانم‌ها از سر نیاز و مشکلات مالی و به دلیل اعتیاد یا بیکاری همسرانشان به سمت این شغل کشیده می‌شوند. خانم‌هایی که به مؤسسه مراجعه می‌کنند ابتدا فرمی از علایق آموزشی و نیاز‌های خود را پر می‌کنند و ۲ روز اول کلاس به صورت رایگان برای آن‌ها برگزار می‌شود تا در صورت علاقه این مهارت را ادامه دهند. در غیر این صورت هزینه‌های آن‌ها ثمری برایشان به دنبال ندارد. دوست ندارم خانم‌هایی که به این رشته علاقه ندارند یا تنها از سر نیاز به اینجا می‌آیند هدف اصلی و علاقه‌شان را پیدا کنند.»

 

زهرا در این مدت با کمک روان‌شناسان و مشاوران سعی کرده است اعتماد به نفس و توانایی نه گفتن را در زنان محله بیشتر کند. او می‌گوید: «زنان محله از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند، بسیاری از بانوان محله با وجود آموختن مهارت توانایی ورود به بازار کار را ندارند. با کمک مشاوران، دوره‌های مختلف روان‌شناسی شخصیت را برای هنرآموزان برگزار می‌کنیم تا در کنار به دست آوردن مهارت، شخصیت آن‌ها نیز رشد کند. رشد شخصی و شناسایی نقاط قوت و ضعف به آن‌ها کمک می‌کند خودکفا باشند و برای مشکلاتشان راه‌حل پیدا کنند و ناامید نشوند.»

 

درباره مشکلات این شغل، به ویژه در دوره شیوع کرونا که می‌پرسم، زهرا می‌گوید: «سالن‌های زیبایی جزو شغل‌های پرخطر محسوب می‌شود، به همین دلیل از چهارم اسفند سال گذشته سالن‌ها و مؤسسه‌های آموزشی طبق مصوبه‌های وزارت بهداشت تعطیل شدند. ۶ ماه تعطیلی زمان زیادی است. تابستان فرصت طلایی آموزشگاه‌ها برای تدریس است. بسیاری از کارآموزان ما دختران جوانی هستند که برای زمان فراغت از تحصیل به دنبال یادگیری این مهارت می‌آیند. آموزشگاه ما ملک شخصی است و هزینه جا نداریم، اما بسیاری از سالن‌ها یا مراکز آموزشی که اجاره داشتند کار را تعطیل کردند.» زهرا درباره وضعیت اقتصادی و فراز و نشیب‌های این حرفه بیشتر توضیح می‌دهد و می‌گوید: «هدفم بیشتر از کسب درآمد، کارآفرینی، آموزش و ایجاد شغل در گلشهر بوده است، ما در منطقه حاشیه شهر و پیرامونی زندگی می‌کنیم و پیشرفت گلشهر آرزوی من است. در این مدت خداوند به من کمک کرده و در کنار کسب درآمد،

 

آموزش‌های رایگان داشتم و از خودم راضی هستم. برای رسیدن به موفقیت در این حرفه علاوه بر مدیریت و برنامه‌ریزی باید به مخاطب و مشتری احترام گذاشت و اطلاعات را به روز نگه داشت. همفکری و مشورت با متخصص نیز به پیشرفت کار کمک می‌کند.»

 

زهرا مهارت و حرفه‌اش را دوست دارد و درباره آرایشگری می‌گوید: «آرایشگری حرفه‌ای شاد، با درآمد و دوست داشتنی است باعث ایجاد تغییر و تحول در دیگران می‌شود و لبخند بر روی لب‌ها می‌نشاند. اما سختی‌های خاص خودش را نیز دارد. آن زمان که هنوز مؤسسه را افتتاح نکرده بودم بیشتر با سختی‌های این کار سروکار داشتم. رعایت حال مشتری و احترام به او در این حرفه یک اصل است. اگر مشتری از کار راضی نباشد باید برای او وقت گذاشت و صحبت کرد تا متوجه شود چرا خواسته او تمام و کمال امکان اجرا شدن را نداشته است. باید آرایشگر بتواند مشتری را قانع و راضی نگه دارد. وقتی تازه کار را شروع کردم مشتری‌ها به دلیل سن کم حاضر نبودند کارشان را راه بیندازم؛ ولی من توانایی قانع کردن آن‌ها را داشتم و رضایتشان را برای انجام کار می‌گرفتم. برای به دست آوردن مهارت در این رشته باید تمرین زیاد انجام داد و خطا‌ها را کم کرد. بانوانی که وارد این مرکز می‌شوند ۵ رشته اصلی این مهارت را می‌آموزند و می‌توانند با این مجوز سالن دایر کنند. برای اینکه تعداد بانوان بیشتری بتوانند این مهارت را کسب کنند، هزینه‌های آموزش را در این منطقه نصف کردیم.»

 

زهرا دستی هم در کار خیر دارد و می‌گوید: «برخی از بانوان این منطقه شرایط مالی خوبی ندارند. تعدادی از آن‌ها به این دلیل که همسرشان در زندان است یا اعتیاد دارد سرپرست خانوار هستند. برای آن‌ها کلاس آموزشی رایگان برگزار می‌کنم. مراجعانی دارم که توان پرداخت هزینه را ندارند و می‌خواهند بعد از آموزش‌ها در مؤسسه کار کنند؛ اما ما بخش صنفی را تعطیل کردیم و نمی‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم. از آن‌ها می‌خواهم به جای کار در مؤسسه سالن خود را راه‌اندازی و به نیازمندان کمک کنند.»

 

زهرا و همکارانش در کار‌های خیر دیگری نیز شرکت می‌کنند. او و مربیانش عروس خانم‌هایی که مشکل مالی دارند، رایگان آماده می‌کنند. او می‌گوید: «دوست دارم از مهارتم بهترین استفاده ممکن را ببرم. همیشه نباید نذر به صورت مالی باشد بعضی وقت‌ها می‌توان مهارت را در راه خیر به کار برد. چه خوب است وقتی از وضعیت دوستان و همسایه‌ها خبر داریم و می‌دانیم به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانند برخی هزینه‌ها را انجام دهند ما نیز در خوش‌حالی آن‌ها سهیم شویم و لبخند را به لب‌هایشان هدیه کنیم. بار‌ها در جلسه‌های شورای اجتماعی گفتم با ستاد ازدواج آسان محله همکاری می‌کنم و هر زمان عروسی را به ما معرفی کنند مؤسسه خدمات خود را به صورت رایگان به زوج‌های جوان ارائه می‌دهد.»
علاوه بر این خانم کاریزی هر چند وقت یک بار و تا قبل از شیوع کرونا به مرکز سالمندان فیاض بخش یا مرکز نگهداری از کودکان بی‌سرپرست هم می‌رود و کوتاهی و اصلاح این عزیزان را انجام می‌دهد.

 

زهرا کاریزی پیش از این از اعضای شورای اجتماعی محله امیرالمؤمنین (ع) بود و اکنون نیز با اعضای این شورا همکاری می‌کند. او درباره فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی که در محله داشته است، می‌گوید: «سال گذشته با کمک اداره اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه طرح آوای همت و الفبای مهارت را در مدارس محله و آموزشگاه اجرا کردیم. در این طرح انواع بافت مو، ساخت انواع رزین، نقاشی چهره کودک را آموزش دادیم. توانستیم تعدادی از مادران و دانش‌آموزان خلاق را به کارگاه یا سالن‌های زیبایی معرفی کنیم و خوشبختانه اکنون مشغول به کار هستند و درآمد دارند.»
او علاوه بر این در اعیاد و مناسبت‌ها نیز با اداره فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقه همکاری می‌کند و هرگاه جشنی برگزار می‌شود غرفه نقاشی روی صورت برای کودکان دارد. به رنگ‌آمیزی نیز علاقه دارد و هر زمان قرار است در محله دیواری را رنگ کنند جزو داوطلبان است. زهرا می‌گوید: «رنگ‌ها باعث شادابی و طراوت می‌شوند. لبخند بر لب می‌نشانند و حس و حال آدم‌ها و فضا را تغییر می‌دهند.»