در چند وقت اخیر و از زمانی که ستون صفحه2 شهرآرامحله بهطور ثابت بهدرج یادداشتهایی در موضوع مدیریتشهری و شهروندان پرداخته است، در چند یادداشت و متن بهموضوع مهم مشارکت شهروندان در امور فرهنگی و اجتماعی پرداختهایم، در حالی که گمان میشد این متون بهلحاظ درگیرکردن شهروندان در امور شهری و منطقهای کافی باشد، در هفتهای که گذشت بهاهمیت مشارکت شهروندان در بخشی دیگر از امور مدیریتشهری پیبردیم.
در جریان تهیه گزارشهای قبلی و در مصاحبه با مدیرانشهری، دغدغهای که از سوی آنها مطرح میشد، مشارکت پایین شهروندان در پیشبرد پروژههای عمرانی بود، از اینرو، باتوجه به اینکه درگذشته به مشارکت شهروندان در امور فرهنگی، اجتماعی و ترافیکی اشاره داشتهایم، در این یادداشت بهاهمیت مشارکت در ساختن شهر و موارد عمرانی گذری خواهیم داشت.
شهرداری و مشارکت شهروندان 2رکن اساسی سیستم مدیریتشهری در تحققبخشیدن به اصول برنامهریزی شهری(زیبایی، سلامت، آسایش و امنیت) محسوب می شوند و در توسعه و پیشبرد اهداف اقتصادی در شهرها جایگاه ویژهای به خود اختصاص دادهاند، نقش شهروندان و مشارکت آنها در پیشبرد اهداف عمرانی بر چند دسته تقسیم میشود: ابتدا ارائه طرحهای محلی یا منطقهای از سوی شهروندان میتواند در اموری همانند زیباسازی و کاهش ترافیک مؤثر باشد، همچنین مشارکت اقتصادی مردم هم در پروژههای عمرانی میتواند یک معامله برد-برد باشد؛ تا هم شهروندان به محله و شهری زیباتر دست یابند و هم سیستم مدیریتشهری از مشکلات اقتصادی خود گذر کند.
مشارکت در برنامهریزی، فرایندی از تحقیق و گفتمان است که از طریق آن افراد، نظرات خود را بهمتصدیان امور اعلام میدارند تا بهاینوسیله درکی چند جانبه از نیازهای خود به برنامهریزیشهری ارائه دهند. از سوی دیگر متصدیان، علل و اثرات این نیازها را تجزیهوتحلیل میکنند و به تصمیمی مشترک و مؤثر دست مییابند. همچنین شهرداری سازمانی است حقوقی، محلی و مستقل که در محدودهشهر برای رفع نیازهای عمرانی، رفاهی و خدماتی مردم شهر که جنبه محلی دارد تشکیل میشود؛ و منظور آن است که امور شهر با مشارکت شهروندان حلوفصل شود.
هدف از این یادداشت کوتاه، بررسی نقش و جایگاه مشارکت مردم در امور شهر بهعنوان مبحثی نوین در سیستم مدیریتشهری و شهرداریها است که بهواسطه آن راهکارهای تحقق موفقیت اقتصادی با تکیه بر ظرفیتهای مردم و شهرداریها شناسایی میشود. تجربه مدیریتشهری در کشورهای توسعهیافته نشان میدهد که بدون همکاری و مشارکت شهروندان در اداره امور شهر، شهرداریها موفقیت چندانی در دستیابی به اهداف خود نخواهندداشت، و از آنجا که بار اصلی تأمین هزینههای شهرداری بر دوش شهروندان است، آگاهی مردم از برنامهها و مشاهده بهبودها و تسهیلات، تضمینکننده مشارکت همهجانبه و از جمله مالی آنهاست و در پیشبرد و تحقق اهداف اقتصادی برای مدیریتشهری و اهداف و درخواستهای عمرانی برای شهروندان بسیار اساسی و الزامی است.