کم‌رویی کودکان و راهکار‌هایی برای کاهش آن

کم‌رویی و خجالتی‌بودن مسئله‌ای است که بسیاری از کودکان با آن مواجه هستند. عوامل زیادی در این امر نقش دارند که از‌جمله مهم‌ترین آن‌ها، نحوه رفتار و برخورد اطرافیان کودک به‌ویژه پدر و مادر با او و سایر افراد است.

دلیل این موضوع، نقش مهم والدین در سال‌های اول زندگی و الگو‌برداری کودکان از آن‌هاست؛ به همین دلیل اگر شما هم کودکی خجالتی دارید، حتما به‌دنبال تغییر در نحوه برخورد خود با دیگران و به‌ویژه فرزندتان باشید.
خجالت و کم‌رویی یک احساس منفی نیست، بلکه یک حس طبیعی و ترکیبی از ترس و کنجکاوی است. هنگامی‌که کودک وارد یک محیط جدید می‌شود، در برخورد با افراد ناشناس غریبگی می‌کند، ولی به مرور و با گذشت زمان با محیط و افرد آشنا می‌شود و احساس امنیت می‌کند.

بیشتر کودکان تا پنج‌سالگی خجالتی هستند و بعد از این سن و با افزایش تعاملات اجتماعی، کم‌رویی در آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. پس نباید کم‌رویی را با گوشه‌گیری اشتباه بگیریم. گوشه‌گیری از هراس اجتماعی سرچشمه می‌گیرد و منجر به افسردگی می‌شود.

درواقع کودکان گوشه‌گیر در مکان‌های آشنا نظیر خانه اقوام هم کم‌حرف هستند و تنهایی را انتخاب می‌کنند، در‌حالی‌که کودکان کم‌رو بعد از آشنایی با محیط به‌راحتی با افراد دیگر ارتباط برقرار می‌کنند و عملکرد مثبتی دارند.

بعضی اوقات، کودکان، محیطی را که در آن قرار گرفته‌اند، به دلایل مختلفی نظیر نداشتن همبازی و نبودن همسالان دوست ندارند و به همین دلیل سکوت را ترجیح می‌دهند؛ در‌این‌صورت نمی‌توان گفت کودک کم‌روست؛ زیرا به‌دلیل جذاب‌نبودن محیط برای او کمتر با افراد دیگر ارتباط بر‌قرار می‌کند.

بعضی از روان‌شناسان معتقدند که خجالتی‌بودن ارثی است، به این معنی که والدین کم‌رو، فرزندانی خجالتی به دنیا می‌آورند، در‌حالی‌که به عقیده برخی دیگر از روان‌شناسان، کودکان نوع رفتار پدر و مادر را می‌آموزند و کم‌رویی آن‌ها ریشه ژنتیکی ندارد و از مشاهده و یادگیری نحوه رفتار پدر و مادر سرچشمه می‌گیرد.

برخی از والدین انتظار دارند فرزندانی مبادی آداب و بی‌نقص داشته باشند، به‌همین دلیل مدام به آن‌ها تذکر می‌دهند که این امر در گذر زمان سبب ترس از رفتار اشتباه و پرهیز از سخن‌گفتن در جمع می‌شود.
برخی از والدین هم فرزندان خود را مورد پیش‌داوری قرار می‌دهند و به آن‌ها برچسب خجالتی‌بودن می‌زنند که این موضوع باعث می‌شود کودک به‌مرور زمان به این نتیجه برسد که کم‌رو‌ست و در نقش یک فرد خجالتی فرو برود و خودش را متناسب با برچسب تغییر دهد.

پرهیز از برچسب‌زنی و سپردن مسئولیت به کودک بدون توجه به اینکه ممکن است خراب‌کاری کند یا کار را بدون نقص انجام دهد، اولین راه کاهش کم‌رویی در کودکان است. تعریف‌کردن از مهارت‌های کودک در جمع و در‌خواست از او برای نشان‌دادن مهارت خود به دیگران، نقش مهمی در کاهش کم‌رویی دارد.
انجام برخی بازی‌ها نظیر پانتومیم تأثیر بسزایی در کاهش کم‌رویی کودکان دارد؛ این بازی به‌سبب نمایشی‌بودن باعث تقویت قوه تخیل کودک می‌شود. معلم‌بازی، مسابقه گویندگی و مجریگری نیز موجب تقویت قدرت کلامی و کاهش کم‌رویی کودکان می‌شود.