درباره سفر ایرانی‌ها به ارمنستان، امارات و روسیه برای تزریق واکسن کرونا

الهه توانا | شهرآرانیوز؛ سویه دلتای کرونا بدجوری دارد می‌تازد. وضعیت ۹۲ شهر کشور قرمز است و بنا به اعلام وزارت بهداشت (تا یازدهم تیر) فقط ۵.۵ درصد جمعیت کشور واکسن کرونا دریافت کرده‌اند و واکسیناسیون بر اساس گروه‌های سنی هنوز به ۶۵ ساله‌ها هم نرسیده است. درحالی‌که زندگی در کشور‌های آمریکایی و اروپایی دارد به وضعیت عادی برمی‌گردد، ادارات ما باز به رعایت دورکاری ملزم شده‌اند و محدودیت‌ها همچنان ادامه دارد. این وسط عده‌ای از مردم راهی برای نجات خود و خانواده‌شان پیدا کرده‌اند؛ سفر به کشور‌های همسایه که گردشگر‌ها را واکسینه می‌کنند. ارمنستان یکی از مقاصد ویژه این‌روز‌های ایرانی‌هایی است که خطر و هزینه سفر را به جان می‌خرند تا ضعف دولت را جبران کنند.

 

گردشگری سلامت پدیده نادری نیست. کشور‌هایی که خدمات پزشکی قابل قبولی ارائه می‌کنند یا نرخ خدماتشان برای مسافران نسبت به قیمت تمام‌شده‌اش در کشور خودشان به‌صرفه است، گردشگر جذب می‌کنند؛ ازجمله ایران که مقصد مسافرانی است که به‌سودای زیبایی، از عراق و دیگر کشور‌های خاورمیانه راهی کشورمان می‌شوند تا خودشان را به تیغ جراحان ایرانی بسپارند و با یک تیر ۲ نشان سیاحت و سلامت را هدف بگیرند. اما ماجرای سفر هم‌وطنانمان به کشور‌های همسایه برای تزریق واکسن کرونا از مقوله‌ای متفاوت است. در این نمونه خاص، انتخاب و ترجیحی در کار نیست.

 

ایرانی‌ها به‌دنبال واکسن بهتر یا ارزان‌تر بار سفر نمی‌بندند، بلکه از روی ناچاری عازم کشور‌های خارجی می‌شوند. روش سفرکردنشان هم این قضیه را ثابت می‌کند؛ تور هوایی و اقامت در هتل‌های لوکس، جای خودش را به سفر زمینی با سواری و اتوبوس دربست داده‌است. از گشت‌وگذار و سوغاتی‌خریدن هم خبری نیست. خیلی‌ها خودشان را فقط تا لب مرز می‌رسانند و همان‌جا در اتوبوس‌های آمبولانسی واکسن می‌زنند و برمی‌گردند. اگر هم دوست و آشنایی سفارش کرده و هزینه واکسنش را پیش‌پیش داده باشد، چند دوز واکسن تحفه می‌آورند. «تجارت‌نیوز» در گزارشی که در این‌باره منتشر کرده است، از قول یک راننده تاکسی می‌نویسد: «هزینه رفت تا لب مرز ارمنستان یک‌ونیم میلیون تومان است. رفت‌وبرگشت هم ۲ میلیون و ۸۰۰هزار تومان است.» و مبلغ اجاره اتوبوس دربستی را ۱۲ میلیون تومان اعلام می‌کند. به این‌ترتیب آن‌هایی که دستشان به دهانشان می‌رسد و آن‌هایی که می‌توانند پول قرض کنند، گذرنامه و آزمایش پی‌سی‌آر منفی‌شان را برمی‌دارند و به دل جاده می‌زنند، البته همراه با نگرانی‌های زیاد؛ لب مرز واکسن‌زدن چقدر امن و مطمئن است؟ چه تضمینی وجود دارد که وقتی می‌رسم آنجا، همچنان واکسیناسیون رایگان گردشگر‌ها درحال انجام باشد؟ برای دوز دوم باز باید این‌همه زحمت و هزینه را تحمل کنم؟

 

اگر یادتان باشد، اولین زمزمه‌های تور واکسن، پاییز سال گذشته به گوش رسید که بلافاصله با تکذیب آژانس‌های مسافرتی و اخطار مسئولان همراه شد. به این‌ترتیب طبق رویه رایج در کشور، روی اتفاقی درحال انجام سرپوش گذاشته شد، به این امید که پوشاندن مسئله آن را خودبه‌خود حل کند. حالا روزبه‌روز افراد بیشتری برای واکسن‌زدن راهی کشور‌های دور و نزدیک می‌شوند. البته آژانس‌های مسافرتی متوجه شده‌اند تبلیغات آشکار برایشان مشکل‌ساز خواهد شد.

 

پس به آپشن واکسن در تورهایشان اشاره‌ای نمی‌کنند، اما همه می‌دانند این‌همه پرواز به مقصد ارمنستان و دیگر کشور‌ها به چه منظوری انجام می‌شود. مسئولان نیز همچنان بر موضعشان درباره ممنوعیت برگزاری تور‌های واکسن و لزوم تولید واکسن داخلی (بدون درنظر گرفتن هزینه‌ای که از نظر سلامتی بر جامعه تحمیل کرده است) و ادامه واکسیناسیون عمومی طبق همین روند کند و پر از ضعف پافشاری می‌کنند. غیر از ارمنستان، امارات و روسیه هم اعلام کرده‌اند که گردشگران را واکسینه می‌کنند.

 

البته کشور‌های بیشتری روی گزینه واکسیناسیون مسافران به‌عنوان یک امتیاز گردشگری حساب باز کرده‌اند، اما بعد از ارمنستان، این ۲ کشور از مقاصد ایرانی‌هاست؛ مقاصدی البته گران! دست‌کم هزینه تور واکسن به امارات ۶ میلیون تومان است و واکسیناسیون گردشگران در روسیه رایگان نیست. با این‌حال، کسانی که به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند، افرادی که سن‌وسالی ازشان گذشته، اما هنوز نوبت گروه سنی‌شان نرسیده است و آن‌هایی که بنا به شغلشان در معرض خطر هستند، رنج و هزینه سفر را به خود تحمیل می‌کنند. آن‌هایی هم که جزو این گروه‌ها هستند، اما امکان خروج از مرز‌های کشور را ندارند، اظهارنظر‌های غیرمسئولانه مسئولان را می‌شنوند و تلخندی می‌زنند؛ مثل این ادعای آقای کیانوش جهان‌پور، سخنگوی وزارت بهداشت: «ارمنستان واکسن آسترازنکا را وارد کرده، اما با استقبال عمومی همراه نشده است و مردم این کشور از واکسن‌ها استفاده نمی‌کنند و از آنجا که این واکسن‌ها تاریخ مصرف دارند، به گردشگر‌هایی که به آنجا سفر می‌کنند، تزریق می‌شود».

 

در فضای مجازی به‌خلاف محافل رسمی کشور که سکوت را ترجیح می‌دهند، بحث واکسن‌زدن ایرانی‌ها در خارج از کشور حسابی داغ است. آن‌هایی که موفق به واکسن‌زدن شده‌اند، از تجربه‌شان می‌گویند؛ از جاده خطرناک و پرپیچ‌وخم در مسافرت زمینی و خطر ابتلا به بیماری در طول سفر‌های با تور و فرایند ۱۰ دقیقه‌ای و بی‌نیاز از ثبت‌نام واکسن‌زدنشان. کسانی هم که نه امیدی به واکسینه‌شدن در داخل کشور دارند و نه امکان سفر به خارج از کشور، عملکرد وزارت بهداشت ارمنستان را تحسین می‌کنند و آن را الگویی برای همتای وطنی‌اش می‌دانند. البته که هیچ گربه‌ای محض رضای خدا موش نمی‌گیرد.

 

نه ارمنستان و نه هیچ کشور دیگری از روی حس نوع‌دوستی به گردشگر‌ها واکسن نمی‌زند، حتی اگر واکسن رایگان باشد. به‌علاوه، شنیده‌ها حاکی از آن است که دولت این کشور هیچ مسئولیتی درقبال پیامد‌های واکسن‌های تزریقی‌اش برعهده نمی‌گیرد و تضمینی هم نمی‌دهد که وقتی برای دوز دوم به ارمنستان مراجعه کردید، واکسن موجود باشد. این ریسک را بگذارید کنار خطر سفر‌هایی که بنا به دلایل اقتصادی زیرنظر آژانس‌های مسافرتی انجام نمی‌شود و احتمال وقوع هر اتفاقی در آن‌ها وجود دارد که دولت کشور خودمان هم مسئولیتی بابتش نمی‌پذیرد. به این‌ترتیب خواسته معقول و معمول مردم مبنی‌بر دسترسی سریع و رایگان به واکسن از یک مسیر پرخطر محقق می‌شود که آن هم جزو گزینه‌های عده اندکی از جامعه است.

 

طبق بررسی‌های ما از روایت افرادی که تاکنون خارج از ایران واکسن زده‌اند، مورد کلاهبرداری گزارش نشده است، اما به‌هرحال این احتمال را هم نمی‌توان ازنظر دور داشت که کرایه‌کردن سواری یا اتوبوس دربست به مقصد ارمنستان با خطر کلاهبرداری همراه شود، به‌ویژه حالا که بحث سفر به این کشور داغ است و بعید نیست عده‌ای به‌فکر سودجویی از مردم درمانده بیفتند. سؤال اینجاست که موضع دولت در این‌باره چیست؟ آیا ادامه‌دادن به روند کنونی واکسیناسیون به این معنی است که دولت بدش نمی‌آید مردم خودشان مسئولیت واکسینه‌کردن خود را برعهده بگیرند؟ کسی چه می‌داند در این میان برخی نیز از عدد و رقم درشت عوارض خارج از کشور سخن می‌گویند که منبع در آمد وسوسه