آغاز کوچ پاییزه عشایر خراسان رضوی

به گزارش شهرآرانیوز، محمد نبوی‌فرد گفت: با آغاز فصل سرما و زایش تدریجی دام به منظور تامین علوفه مورد نیاز، کوچ پاییزه عشایر این استان همانند سنوات گذشته آغاز شده است.

وی با بیان اینکه هم اکنون بیش از یک و نیم درصد جمعیت ایران را عشایر تشکیل می‌دهند افزود: ۳۵ طایفه عشایری با هفت هزار و پنج خانوار و بیش از ۳۵ هزار نفر جمعیت در ۱۳ شهرستان خراسان رضوی پراکنده‌اند که ۶۰ درصد مراتع استان را در اختیار دارند.

وی ادامه داد: عشایر استان دارای پنج زیست‌بوم در۷۳ سامانه بوده و در ۳۶۴ محله عشایری مستقر هستند.
نبوی فرد گفت: مشهد، کلات، سرخس، چناران، قوچان، درگز، نیشابور، سبزوار، خوشاب، خواف، کاشمر، خلیل آباد و بردسکن از شهرستان‌های دارای عشایر این استان می‌باشند.
وی افزود: ۹۹۵ هزار واحد دامی در اختیار عشایر خراسان رضوی است که این تعداد ۱۵ درصد دام استان را تشکیل می‌دهد و بیش از ۱۰ درصد گوشت قرمز استان معادل ۱۲ هزار تن، ۱۷ هزار تن فرآورده دامی شامل شیر، روغن، پشم، کرک و کود حیوانی و ۴۲ هزار متر مربع صنایع دستی توسط عشایر استان تولید می‌شود که نقش بسزایی در اقتصاد خراسان رضوی دارد.

وی اظهار داشت: عشایر برون کوچ شامل تعدادی از عشایر شهرستان قوچان با ۴۵۰ خانوار و بیش از ۵۸ هزار راس دام که در فصل قشلاق به شهرستان مراوه تپه در استان گلستان و تعداد ۲۷۰ خانوار از عشایر طایفه ایلخانی شهرستان بردسکن با بیش از ۳۰ هزار راس دام به شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی، تعدادی از عشایر خواف به شهرستان زیرکوه در استان خراسان جنوبی و تعدادی از عشایر شهرستان سبزوار به شهرستان شاهرود در استان سمنان کوچ می کنند.

وی گفت: عشایر درون کوچ نیز شامل تعدادی از عشایر شهرستان‌های قوچان، چناران، نیشابور و مشهد هستند که در مناطق قشلاقی استان در شهرستانهای سرخس، کلات و حوزه شهرستان مشهد (میامی) مستقر می‌گردند. 

نبوی فرد با اشاره به عمده‌ترین فعالیت و خدمات‌رسانی به عشایر استان از سوی اداره امور عشایر به ویژه در زمان کوچ افزود: عمده فعالیت‌ها و خدمات به عشایر استان شامل آبرسانی سیار با تانکر (سالانه ۷۰ هزارمترمکعب)، بهسازی چشمه، بهسازی قنوات، احداث بند خاکی برای تامین آب شرب انسان و دام و سالانه دو نوبت بازگشایی، تسطیح  و مرمت ۳۶۰۰ کیلومتر راه‌های عشایری، تأمین علوفه دام و ارزاق عمومی عشایر و تامین سوخت آنان می‌باشد.

وی اظهار داشت: بارزترین مشخصه ایلات و عشایر شیوه زیست آنان است که بر خلاف یکجانشینان روستایی و شهری, در کوچ و نقل و انتقال دایمی سیاه چادرها و دام‌های خود هستند بنابراین همه ساله با تدابیر اتخاذ شده و در راستای آیین نامه ساماندهی عشایر و تکلیف دستگاه‌ها مبنی بر ارائه خدمات در زمان کوچ و استقرار عشایر در مناطق عشایری، هماهنگی لازم با دستگاه‌های اجرایی در حوزه‌های بهداشتی و درمانی، تعلیم و تربیت، واکسیناسیون، جلوگیری از تخریب مراتع و ایلراه‌ها و امنیت مسیر کوچ  صورت می‌گیرد تا عشایر حین کوچ خدمات لازم را دریافت نمایند و با فراغ بال به کوچ خود بپردازند. همچنین شبکه های تعاونی عشایری در استان نیز برای رفع دغدغه تامین علوفه، مایحتاج ضروری و سوخت برنامه ریزی لازم را انجام می‌دهند.

نبوی فرد ادامه داد: به همین منظور از ابتدای امسال تا کنون ۴۰ هزار تن علوفه و ۱۹۵۰ تن آرد بین عشایر توزیع شده و این روند درماه‌های باقیمانده سال نیز با توجه به حضور در قشلاق و نیاز بیشتربه خدمات ادامه خواهد داشت. 
وی به تعامل سایر دستگاه‌ها با اداره کل امور عشایر در خصوص ساماندهی عشایر اشاره کرد و گفت: از زمان تصویب آیین نامه ساماندهی عشایر تاکنون، خدمات بسیار ارزشمند و قابل توجهی توسط دستگاه‌های اجرایی به عشایر ارائه شده است که شایسته تقدیر می‌باشد. همچنین از دستگاه‌های اجرایی تقاضا داریم همچون سنوات گذشته خدمات لازم را به عشایر در حین کوچ  و در زمان استقرار در مناطق عشایری قشلاق و ییلاق ارائه نمایند. 
وی افزود: ساماندهی تولیدات عشایری، توسعه خدمات زیربنایی، بیمه اجتماعی عشایر، هویت گذاری دام سبک و بیمه اجباری دام عشایر و هماهنگی با دستگاه‌های اجرایی در ارائه خدمات مناسب به عشایر از اهم برنامه‌های در دست اجرای این اداره کل است.
زمان حضور عشایرخراسان رضوی در مناطق قشلاق بر اساس شرایط آب و هوایی پنج ماه است و زمان کوچ پائیزه عشایر از اواسط آبان ماه آغاز می‌شود که تا اواخر فروردین ماه سال بعد در مناطق قشلاق استقرار می‌یابند و سپس از اوایل اردیبهشت ماه از مناطق قشلاق به سمت ییلاق کوچ می‌کنند.  

جمعیت عشایری خراسان رضوی کمتر از یک درصد جمعیت ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری این استان است اما ۱۵ درصد دام منطقه در اختیار آنهاست.


منبع: ایرنا