تزریق افسردگی با نمایش زندگی‌های رؤیایی در اینستاگرام

به گزارش شهرآرانیوز؛ بیوتی ها، سلبریتی ها، بلاگرها، سوئیت هوم ها، اینفلوئنسرها، فلان خانم یا آقای لاکچری زندگی روزمره شان را با تصاویر و کلیپ‌ها از خرید، سفرو آشپزی گرفته تا جشن‌ها و رویداد‌های زندگی شخصی شان به نمایش می‌گذارند. سکانس‌های جذاب زندگی روزمره شان را با جزئیات و عکس‌های مختلف منتشر می‌کنند تا مخاطبان را به دنبال خودشان بکشانند.

این روزمره نویسان اینستاگرامی از هر چیزی برای کاربران اجتماعی می‌گویند؛ از تعریف قصه آشنایی با همسرشان، دادن چیدمان میز غذاهایشان، تصویری از تفریحات روزانه شان، بازارگردی و خریدهایشان تا دورهمی‌ها و جمع‌های دوستانه شان. این روزمره نویسان فضای مجازی به ظاهر بی سر و صدا کار می‌کنند، اما در میان صفحات اینستاگرامشان تا چند میلیون دنبال کننده را جذب کرده است. صفحاتی که ذهن‌های زیادی را به خودشان مشغول کردند.

«خوش به حال» و «ای کاش» گفتن‌های کاربران معمولی اولین تبعات بازدید از این صفحات است که کارشناسان از خطر افسردگی در دراز مدت برای این کاربران می‌گویند، زیرا که کاربران معمولی به یک باره خود را غرق شده در دریای خانه‌های تمیز و مرتب، زن و شوهر‌های همیشه عاشق و در حال مسافرت، لوازم زندگی لاکچری، بچه‌های تمیز که هیچ گاه خانه را به هم نمی‌ریزند، چیدمان میز‌هایی که برای یک مهمانی چند نفره هم حتی به ندرت چیده می‌شوند، پیدا می‌کنند. مخاطب عادی بدون هدفی جز گشت در فضای مجازی و پُر کردن اوقات فراغتش از این صفحه به آن صفحه می‌رود و نه تنها از آن پیج‌ها چیزی عایدش نمی‌شود بلکه حسرت هم به مشکلاتش اضافه می‌شود.

کرونا و بازار داغ روزمره نویسان اینستاگرامی

هر چند از چند سال پیش فعالیت این افراد در فضای مجازی پر رنگ بود و زندگی روزمره شان را در شبکه‌های اجتماعی به نمایش می‌گذاشتند، از حدود دو سال پیش که کرونا خیلی از افراد را خانه نشین کرد، بازار آن‌ها داغ شد. مردمی که از خانه نشینی کلافه می‌شدند و حوصله شان سر می‌رفت، گوشی به دست بودند و هر لحظه تعداد کاربرانی که از صفحات رنگی این اینفلوئنسر‌ها بازدید می‌کردند، بیشتر می‌شد.

برخی از آن‌ها با توسل به هر روشی اقدام به جذب فالوئر می‌کردند. آن‌ها حتی از تک تک اعضای خانواده خود و فرزندانشان برای جذب دنبال کننده در صفحه فضای مجازی استفاده می‌کنند و تلاششان این است که هر روز تصویری بی نقص‌تر و شادتر از زندگی خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.

کار بلاگ اینفلوئنسر‌ها به جایی رسیده است که حتی برای تقویت پوست، مو، درمان برخی بیماری‌ها و انجام راهکار‌های زیبایی و شادابی اقدام به تجویز قرص‌های مکمل خوراکی می‌کنند؛ بدون توجه به اینکه نیاز هر فرد با انجام آزمایش‌های متفاوت مشخص می‌شود و مکمل‌های غذایی باید با تشخیص پزشک تجویز و استفاده شوند.

زندگی به سبک نمایش

در آسیب شناسی از این مسئله یک جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد می‌گوید: سبک زندگی و الگو‌های اجتماعی قطعا اثرات مثبت و منفی خود را بر زندگی شخصی افراد می‌گذارد. در بحث نمایش زندگی‌های لاکچری، جذاب، بدون نقص و حسرت آور در فضای مجازی هم دقیقا با همین مسئله جوانان و اقشار مختلف جامعه اعم از زنان و مردان مواجه هستند. لحظات شاد و لذت بخش یک زندگی در این صفحات مجازی به تصویر کشیده می‌شود و مخاطب فقط این روی سکه را می‌بیند و با زندگی خودش مقایسه می‌کند.
دکتر غلامرضا حسنی در گفتگو با خبرنگار ما اظهار می‌کند: به غیر از فضای مجازی حتی در صدا و سیما هم این مشکل نمایش زندگی‌های لاکچری را داریم.

نمایش خودرو‌های لوکس، خانه‌های بزرگ با وسایل زیبا، نوع پوشش و استفاده از وسایل و تجهیزات لاکچری همه و همه به مخاطب تصاویر خاصی از زندگی را القا‌ می‌کند و او در مقایسه با زندگی معمولی خودش احساس ضعف، حسرت می‌کند و حتی به مرور با کاهش اعتماد به نفس، کاهش رضایت از سطح زندگی و کاهش شادی برای سطح داشته‌های فردی، به نوعی نارضایتی اجتماعی و حتی افسردگی و دل مردگی می‌رسد.

فرهنگ تظاهر و رواج الگو‌های غلط در جامعه

این جامعه شناس در نقد فرهنگ تظاهر در جامعه که نمایش این فرهنگ حالا از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی بیشتر به ذهن خانواده‌ها و افراد راه یافته است، می‌گوید: متأسفانه وقتی در بین خود افراد سرشناس، چهره‌های محبوب برای جوانان، ورزشکاران، هنرمندان و ... نمونه‌هایی را می‌بینیم که با فرهنگ تظاهر بخش جذاب و دیدنی زندگی خود را به نمایش می‌گذارند، افراد عادی پیرو این الگو‌ها می‌خواهند عمل کنند و اگر توان و شرایط اقتصادی را نداشته باشند، تبعات ذهنی و روحی را متحمل خواهند شد.

به گفته حسنی، متأسفانه حتی افرادی به تبعیت از این الگو‌ها مدیریت نادرست اقتصادی را در زندگی خود پیاده می‌کنند که آسیب‌های اجتماعی آن بعد‌ها در زندگی شان آشکار می‌شود. به طور مثال اندوخته اقتصادی خود را هدر می‌دهند تا مراسمی شبیه چهره‌های سرشناس در فضای مجازی بگیرند. یا به سبک آن‌ها لباس بپوشند، به سبک آن‌ها سفر بروند، به سبک آن‌ها دورهمی برگزار کنند و .... حتی گاهی خود را متحمل پرداخت وام‌های سنگین بانکی می‌کنند تا سطح ظاهری زندگی خود را از نوع خودرو، وسایل و ... به طبقه‌ای از جامعه مدنظرشان برسانند.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد حتی به آسیب اجتماعی طلاق نیز اشاره می‌کند که گاهی متأثر از همین فضا‌های مجازی و نارضایتی تدریجی زوج‌ها از سطح زندگی شان و بهانه تراشی‌ها به دنبال دیدن نمایش زندگی‌های شاد و بدون نقص و بدون مشکلات مالی و ... در فضای مجازی است.

همه چیز برای رسیدن به قدرت دیده شدن

درباره تبعات روزمره نویسان اینستاگرامی در کرسی ترویجی چند تن از استادان دانشگاه نیز شرکت می‌کنیم. این کرسی ترویجی هم از قرار معلوم به صورت مجازی برگزار می‌شود، اما با وجود ارائه نظرات پژوهشی و تحقیقاتی، حتی دانشجویان خود استادان نیز در این کرسی مجازی شرکت نکرده اند. به عنوان خبرنگار به این کرسی مجازی می‌پیوندم. بهارک محمودی، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و استادیار دانشگاه علامه طباطبایی در حال بیان نتایج پژوهش خود از سبک زندگی و ارتباطات نسل جوان در فضای اینستاگرام است.

یافته‌های او هم تأییدی بر گفته‌های دکتر حسنی است که در بالا به آن اشاره کردیم. اینکه خیلی از کاربران فضای مجازی جذب جذابیت‌های ظاهری در صفحات مجازی می‌شوند، اما در عین حال به تدریج و گذشت زمان این فرهنگ و الگو در افراد اثر می‌گذارد.

محمودی به این بخش از تحقیقات خود هم اشاره می‌کند که حتی دانشجویان در حال تحصیل در مواجهه با صفحات اینستاگرامی استادان دانشگاهشان، باز هم به دنبال داده‌های نظریه پردازی و علمی نیستند و بیشتر زندگی شخصی و روزمرگی‌های استادشان را می‌خواهند دنبال کنند و همان پست هایشان را می‌پسندند. در واقع این مسئله نشان می‌دهد که نوع استفاده و نگاه افراد به فضای مجازی به سمت دیده شدن پیش رفته است و مخاطب نیز همین جذابیت‌های دیده شدن را دنبال می‌کند.

به گفته این استاد علوم ارتباطات، بسیاری از گردانندگان و دارندگان صفحات پربازدید با دنبال کننده‌های بالا، به این باور رسیده اند که قدرت دیده شدن در شبکه اجتماعی اینستاگرام خیلی بیشتر از دیگررسانه‌های جمعی و ارتباطی است و با همین نگاه کاربران معمولی را به دنبال خودشان می‌کشانند.