خروج از حاشیه شهر با «کارآفرینی خانگی»

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ هرچند در سال‌های اخیر لزوم توجه به حاشیه شهر و تلاش برای بهبود سطح خدمات دهی به ساکنان این مناطق، با اجماع تمام مدیران و متخصصان شهری روبه رو بوده است، کارشناسان تاکید می‌کنند که حل معضلات حاشیه شهر فقط منحصر به خدمات دهی به این مناطق نیست و باید تلاش کرد با برنامه ریزی‌های مناسب، بستر‌های رشد و شکوفایی اقتصادی در این مناطق را فراهم کرد. در همین راستا به تازگی موضوع توسعه مشاغل خانگی در مناطق حاشیه شهر مشهد به منظور افزایش فرصت‌های شغلی برای ساکنان این مناطق در کانون توجه قرار گرفته است.

حسن موحدیان، رئیس شورای اسلامی شهر مشهد، در همین باره گفته است: «مشاغل خرد و خانگی به عنوان کارآفرین در خط مقدم جبهه اقتصادمقاومتی قرار دارند و شورای اسلامی شهر مشهد برای حمایت از آن‌ها برنامه ویژه‌ای دارد.» وی تاکید کرده است: «در شرایط فعلی اقتصاد کشور باید به موضوع کارآفرینی توجه کنیم؛ زیرا کارآفرینان در خط مقدم جبهه اقتصادمقاومتی هستند.»

تلاش می‌کنیم تسهیلگر معیشت خانواده‌ها باشیم

رئیس کمیسیون ویژه سامان دهی حاشیه شهر شورای اسلامی شهر مشهد نیز اگر چه ورود مستقیم به مسائل اقتصادی و اشتغال را وظیفه شهرداری و شورای شهر نمی‌داند، اما در گفتگو با شهرآرا می‌گوید: یکی از دستورکار‌های مهم ما در جلسات شورا، موضوع توانمندسازی ساکنان حاشیه شهر است.

هم اکنون نیز کارگروهی به همین نام وجود دارد که موضوعات خوبی در آن مطرح می‌شود و رویکردمان این است که به منظور بهبود معیشت خانوار‌های حاشیه شهر، تسهیلگر باشیم. سیدابراهیم علیزاده در حوزه کسب وکار‌های خرد به کارگیری ظرفیت‌ها را مهم می‌داند. او می‌گوید: برای استفاده از همه امکانات و قابلیت‌ها از کمیته امداد امام خمینی (ره) و آستان قدس رضوی هم دعوت کردیم تا تصمیم‌های دقیق تری گرفته شود.

قصد داریم سرمایه گذاران و خیران را وارد مجموعه حاشیه شهر کنیم، طرحش را هم نوشته ایم و منتظر اتفاقات خوبی هستیم. او درعین حال از کمبود‌ها و عقب ماندگی‌های فراوان در حاشیه شهر یاد می‌کند که نیاز به بسترسازی مسئولان دارد. علیزاده می‌گوید: تا زمانی که دولت و مجلس ورود پیدا نکنند، این عقب ماندگی‌ها در چند دوره شورا هم برچیده نخواهد شد. تلاش ما این است که ساختار‌ها را بسازیم تا برای دوره‌های بعدی مدیریت شهری نیز گره گشا باشد.

تفاهم نامه‌ای برای توانمندسازی و آموزش ۱۵۰۰ نفر

آن‌ها که کسب وکاری راه اندازی کرده و خاک آن را خورده اند، می‌دانند که شروع یک کار بدون پشتوانه مالی و حمایت ویژه، آن قدر دشوار است که یا افراد را از ادامه مسیر منصرف می‌کند یا با هر تغییر در وضعیت تقاضا و بازار، آن‌ها را در معرض ورشکستگی قرار می‌دهد. همین امر باعث شده است سازمان بازآفرینی فضا‌های شهری شهرداری مشهد با همکاری جهاددانشگاهی استان، تفاهم نامه‌ای را با هدف توانمندسازی کسب وکار‌های خرد و خانگی در محلات حاشیه شهر امضا کند.

پیش از این نیز جهاددانشگاهی در طرحی دیگر، توانمندسازی بیش از ۵ هزار نفر را اجرایی کرد و این چندمین تجربه در این حوزه است. مدیر مرکز تجاری سازی، فناوری و اشتغال دانش آموختگان جهاددانشگاهی خراسان رضوی در شرح این اقدامات به شهرآرا می‌گوید: بزرگ‌ترین مشکل کسب وکار‌های خانگی این است که یک نهاد واسطه گر برای توسعه آن‌ها وجود ندارد و ما قصد داریم همه را درقالب زنجیره‌ای در اکوسیستم کسب وکار دورهم جمع کنیم.

جواد سخدری ادامه می‌دهد: اکوسیستم کسب وکار‌های خانگی شامل نظام توسعه مشارکت و فرهنگ کسب وکار، نظام توانمندسازی کسب وکار‌های خانگی، نظام قانونی دارای سهولت انجام کسب وکار خانگی، نظام حمایت کننده و تسهیل کننده کسب وکار‌های خانگی، نظام تامین مالی کسب وکار‌های خرد و خانگی و نظام توسعه بازار محصولات و خدمات کسب وکار‌های خانگی است.

نام طرحی که هم اینک درحال بررسی آن هستند، «راه اندازی شبکه توانمندسازی کسب وکار‌های خرد و خانگی» است که با جمعیت هدف محلات بازآفرینی و با هزارو ۵۰۰ شغل اجرا خواهد شد. سخدری ادامه می‌دهد: این طرح در سه فاز اجرا می‌شود و متقاضیان با مراجعه به دفاتر توسعه محلی سازمان بازآفرینی فضا‌های شهری شهرداری مشهد که در محلات حاشیه شهر قرار دارد، در آن ثبت نام می‌کنند و به ما معرفی می‌شوند.

مدیر مرکز تجاری سازی، فناوری و اشتغال دانش آموختگان جهاددانشگاهی خراسان رضوی بیان می‌کند: آموزش و ارائه مهارت‌های عمومی کسب وکار در حوزه بازار، بازارشناسی، برنامه ریزی برای رفع مشکلات فروش محصولات خانگی، بازاریابی، استانداردسازی و برندسازی رایگان برای مخاطبان، جزو مزایای این طرح است.

بازاریابی و توسعه زیرساخت‌ها در مشاغل خانگی

سخدری با اشاره به اینکه اتصال کسب وکار‌های حاشیه شهر به اقتصاد شهری بسیار مهم است، می‌افزاید: کسب وکار‌های خرد به دلیل اینکه به شکل گسسته و فردی راه اندازی می‌شوند، مواد اولیه را با قیمت مناسب و ارزان پیدا نمی‌کنند و در یافتن بازار نیز مشکل دارند، در خطر ورشکستگی و از بین رفتن سرمایه و زمان هستند. وظیفه ما در این طرح، این است که روش بازاریابی و توسعه زیرساخت‌ها را به آن‌ها آموزش بدهیم.

به گفته وی، مشاغل خانگی حاشیه شهر در حوزه تولید پوشاک، دست بافته ها، چرم و مصنوعات چرمی، صنایع غذایی، خشکبار، بسته بندی، کشاورزی شهری، تولید پویانمایی و فناوری روز فعال هستند. وی یادآوری می‌کند: پیش از این نیز در سه سال گذشته جهادانشگاهی با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موفق شده بود ۵ هزارو ۷۷۰ نفر را درقالب شبکه‌های کسب وکار خانگی توانمند کند.

دسترسی به بازار برای مشاغل خانگی

رئیس کانون زنان بازرگان خراسان رضوی نیز در گفتگو با شهرآرا، با بیان اینکه شورای شهر مشهد رویکرد خوبی برای توسعه مشاغل خانگی دارد و در این زمینه گفتگو‌هایی نیز با اعضای آن کرده ایم، می‌گوید: یکی از عوامل ضروری برای حمایت از گسترش مشاغل خانگی در حاشیه شهر مشهد علاوه بر فراهم کردن بستر‌های شروع کار، دسترسی به بازار است. اگر شغلی ایجاد شود و به بازار دسترسی نداشته باشد، دیر یا زود از بین می‌رود. مریم سراج احمدی می‌افزاید: بر این اساس، مدیریت شهری مشهد می‌تواند با برنامه ریزی مناسب بستر‌های دسترسی به بازار را برای ساکنان حاشیه شهر که وارد کسب وکار خانگی شده اند، فراهم کند. تحقق این امر، سبب بهبود وضعیت معیشتی ساکنان این مناطق در مشهد خواهد شد.

کاهش آسیب‌های اجتماعی

عضو هیئت رئیسه کانون کارآفرینان خراسان رضوی نیز در گفتگو با شهرآرا، با بیان اینکه بیکاری ریشه تمام آسیب‌های اجتماعی است، می‌گوید: هرقدر که بتوانیم کارآفرینی را در حاشیه شهر مشهد گسترش بدهیم، به همان اندازه میزان آسیب‌های اجتماعی در این مناطق، کاهش می‌یابد. علیرضا دربان ثانی می‌افزاید: اکنون برخی واحد‌های تولیدی، بخشی از فرایند‌های تولید خود را به حاشیه شهر منتقل کرده اند. این مسئله سبب شده است هم هزینه تمام شده تولید کاهش بیابد و هم برای افراد ساکن در این مناطق، شغلی ایجاد بشود.

وی تاکید می‌کند: کارآفرینی و تشویق به آن در حاشیه شهر و مناطق کم برخوردار فقط بعد اقتصادی ندارد و باید به این موضوع به دید ارزشی و معنوی نگاه کرد. وقتی از این دیدگاه وارد حوزه تقویت مشاغل خانگی در حاشیه شهر بشویم، فرایند محرومیت زدایی در این مناطق سرعت بیشتری می‌گیرد.