گزارشی از حضور آمران اجتماعی در پویش «سلامت باشیم» | ماسک سلامت بر چهره شهر

الهام مهدیزاده | شهرآرانیوز؛ ۶۷۲ روز با کرونا. این تعداد روز‌هایی است که ماسک همراه و هم نفس همه ما شده است؛ روز‌های نفس گیری که بیش از هرچیز با خاطره بیمار شدن خود و عزیزانمان گذشته است؛ گاهی هم البته با غم فوتشان. جالب اینجاست که هنوز عده‌ای هستند که سختی روز‌های کرونایی را باور نکرده اند و جدی نمی‌گیرند. کسانی که باور ندارند کرونا تعارف ندارد و جوان و پیر نمی‌شناسد. نمی‌دانند فقط با ماسک و رعایت فاصله اجتماعی است که از کرونا در امان می‌مانیم. همین‌ها هستند که با اعتماد به نفس و بدون ماسک در شهر تردد می‌کنند و در اجتماعات حضور می‌یابند. پویش «سلامت باشیم» برای همین افراد راه افتاده است. اداره آموزش فرهنگ شهروندی سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد با اجرای نمایش‌های خیابانی در فاصله سبز شدن چراغ راهنمایی در چهارراه‌های مشهد تلاش می‌کند به همه یادآوری کند که مراقب سلامتی یکدیگر باشیم.

انتخاب باشماست: ماسک پارچه‌ای یا کپسول اکسیژن

چراغ قرمز چهارراه مخابرات طولانی است. از آن چراغ قرمز‌هایی که از وصف طولانی بودندش، هر کدام از مشهدی‌ها خاطره‌ای برای گفتن دارند. به محض قرمز شدن چراغ قرمز ۳ مرد وارد چهارراه می‌شوند. در میان ماشین‌های عبوری حرکت می‌کنند. یکی ماسک بزرگی به دست دارد و آرام از میان ماشین‌ها عبور می‌کند. جوان دیگری در نقطه مقابل او با کمری خمیده، کپسول اکسیژن همراه دارد. نای راه رفتن ندارد. البته قرار است نای راه رفتن نداشته باشد و با تئاتر خود درد و رنج‌هایی را که یک بیمار کرونایی متحمل می‌شود برای لحظاتی در مقابل دیده‌های رانندگان به نمایش بگذارند.

«انتخاب با شماست: ماسک پارچه‌ای یا ماسک اکسیژن» این نوشته روی بنرکوچکی است که جوان دیگری آن را به دست گرفته است و در کنار دو جوان ماسک پارچه و ماسک اکسیژن راه می‌رود. لباس پرستاران بخش کرونا را به تن دارد. آرام در میان ماشین‌های متوقف شده می‌روند و چشم‌ها دنبال آن ها.
ثانیه‌های پایانی چراغ قرمز چهارراه است. پسر بچه کوچکی از داخل ماشین با انگشتان کوچکش به ماسک و کپسول اکسپژن مردی که نماد بیماری است، اشاره می‌کند: «مامان این آقا رو ببین.»

کوله بران فرهنگ امید برای نفس‌هایی بی دردسر

کوله‌های نمادین و بزرگی به پشت دارند و داخل پیاده رو‌ها راه می‌روند. پشت یکی از مردان و کوله بزرگش تصویر از چند کودک است. کودکی که چتری از ماسک روی سرش قرار دارد و کودکی که با صورت گُر گرفته از تب، بدون ماسک ایستاده است. زیر تصویر کودکان نوشته است: «دلواپس کودکانمان باشیم.»

میان درختان بلند سر به فلک کشیده پارک ملت و رهگذرانی که روی نیمکت ها، پاییز پارک «ملت» را به نظاره نشسته اند راه می‌رود و چشم‌ها را به سمت وسوی خود می‌کشاند؛ «نیازمندیم. به کسانی که در امکان عمومی ماسک می‌زنند نیازمندیم.» این نوشته پشت کوله یکی دیگر از این کوله بران فرهنگ است.

چند نوجوان و مرد میان سالی که روی نمیکت‌ها نشسته بودند دور او جمع‌ می‌شوند و از کارش می‌پرسند: «خودت چقدر ماسک می‌زنی؟ مردم چقدر ماسک می‌زنند؟» بعضی‌ها هم همدردی می‌کنند با او؛ «واقعا بعد این همه مدت و این همه که گفتن ماسک بزنید هنوز بعضی‌ها تو اتوبوس سوار می‌شوند و ماسک نمی‌زنند. دیروز سوار اتوبوس شدم و آقایی که ماسک نداشت نیز از در وسط سوار شد. راننده تذکر داد که بدون ماسک نمی‌تواند سوار شود. چند نفر از مردم هم زیر لب گله کردند و گفتند که بدون ماسک چرا سوار شده است؟! بعد این همه گله مرد دستش را داخل جیبش برد و ماسک مچاله شده‌ای درآورد. خب چرا همین کار را از اول انجام نمی‌دهی؟ حتما باید تذکر بدهند؟!»

مردان کوله بر فرهنگی از میان رهگذران عبور می‌کنند و به افرادی که ماسک ندارند ماسک می‌دهند. بعضی رهگذران که ماسک ندارند خود زودتر متوجه می‌شوند و با لبخندی و تکان سر سعی می‌کنند از گفتن چرایی ماسک نزدن خود طرفه بروند.

خاطرات تلخ و شیرینی که زنده شد

امین توکلی پیمانکار پویش «سلامت باشیم» است. او و تیمش از ۹ آبان ماه تاکنون در خیابان‌های پر رفت وآمد مشهد اجرا داشته اند. می‌گوید بخشی از این جوان‌ها تئاتری هستند و تعدادی هم جوانان فعال اجتماعی مشهدی هستند که همراه این پویش شده اند.
پیمانکار این طرح می‌گوید که در این راستا و تاکنون با اجرا‌هایی که در خیابان و چهارراه‌های پررفت وآمد مشهد داشته اند، می‌توانند بگویند که «مشهد را یک دور زده اند.»

توکلی در توضیحاتی می‌گوید: برای اجرای این تئاتر‌های خیابانی سعی کردیم در همه خیابان‌ها و اماکن پررفت وآمد مشهد اجرا داشته باشیم. هرچند خیلی از مردم با دیدن ما می‌خواستند که به محله یا خیابان آن‌ها نیز برویم.
به گفته او در آزادشهر، چهارراه مخابرات قاسم آباد، بولوار مصلی، پارک ملت، بولوار مفتح و... اجرا داشته اند.

کرونا گرفته ام؛ ماسک نمی‌زنم

پیمانکار پویش «سلامت باشیم» به واکنش‌های مردمی در زمان اجراهایشان اشاره دارد. می‌گوید: خیلی از مردم زمانی که اجرا‌های ما را سر چهارراه‌ها می‌دیدند برایشان جذاب بود. وقتی اعضای تیم به افرادی که ماسک نداشتند، ماسک هدیه می‌دادند هرکدام یک دلیل برای ماسک نزدن خود داشتند. مثلا بعضی‌ها می‌گفتند، چون در خیابان و هوای آزاد در رفت وآمد هستند، ماسک نزده اند.

در میان دلایل مردمی چند دلیل برای پیمانکاران پویش «سلامت باشیم» متفاوت و عجیب بود. او در روایت این دلایل می‌گوید: وقتی بچه‌ها سراغ فردی که در خیابان ماسک نداشت، می‌روند تا به او ماسک بدهند، می‌گوید که به تازگی کرونا گرفته و، چون شنیده فردی که کرونا گرفته است تا چند ماه کرونا نمی‌گیرد، ماسک نزده است. با توضیحاتی که اعضای تیم به او می‌دهند متوجه می‌شود که در برابر جامعه‌ای که او در میان آنان رفت وآمد می‌کند مسئول است و ممکن است ناقل بیماری باشد و ناخودآگاه سبب بیماری و حتی مرگ فردی شود.

شهربانو رحمتی، کارشناس آموزش فرهنگ شهروندی، نیز درباره اجرای پویش «سلامت باشیم» می‌گوید: این پویش با همت اداره آموزش شهروندان شهرداری مشهد و با هدف تشویق و ترغیب شهروندان به استفاده از ماسک در اماکن عمومی برگزار می‌شود. کاهش ابتلا به ویروس کرونا و تعداد بیمارانی که در بیمارستان بستری می‌شوند، دورنمای اصلی اجرای این پویش است.

به گفته او پویش سلامت باشیم در دو بخش پرفورمنس و کوله فرهنگ از ۹ آبان ماه در خیابان‌های مشهد اجرایی شده است. در بخش پرفورمنس سه نفر بازی ساز در هنگام قرمز بودن چراغ وارد چهارراه می‌شوند که یک نفر با ماسک و سالم و سرحال و یک نفر با دستگاه اکسیژن بدون ماسک و با حالی بد است. یک نفر هم با لباس پرستاری ویژه بخش کرونا و با این پیام: «انتخاب با شماست» در این گروه حضور دارد.
رحیمی ادامه می‌دهد: در این پویش ۱۲ نفر که کوله پشتی به همراه دارند اقدام به توزیع ماسک می‌کنند. این کوله پشتی‌ها در ۴ طرح موجود به طور هم زمان در ۳ معبر شهر برای پیاده روی اقدام می‌کنند و به افراد و کسانی که ماسک ندارند ماسک هدیه می‌کنند.