شهروند خانواده مدار

«خانواده» اصلی‌ترین نهاد اجتماعی و بنیادی‌ترین واحد جامعه است که در بستر آن انواع نیاز‌های آدمی شامل مادی، معنوی، روانی، احساسی، عاطفی، اقتصادی و رفاهی برطرف می‌شود.

در میان جوامع گوناگون، نقش و پایگاه و منزلت خانواده متغیر است و با وجودی که این هسته کوچک‌ترین نهاد اجتماعی به حساب می‌آید، بر زندگی مردم تأثیر فراوانی می‌گذارد.

هرچند در سال‌های اخیر در سطح جهان به صورت حداکثری و در سطح کشور ما به صورت نسبی جایگاه خانواده تا حد بسیاری هدف هجمه و آسیب قرار گرفته است، این مسئله هرگز خللی در اهمیت آن وارد نمی‌کند و چه بسا اگر این بنیان جایگاه واقعی خود را به دست آورد، بسیاری از معضلات اجتماعی از بین برود.

بر همین اساس، شهروند «قانون مدار، محترم، فعال، علاقه مند، متعهد و متعلق به شهر و همشهریان» باید خود در بستر خانواده‌ای سالم رشد و تربیت یابد و اصول و فرهنگ مردم داری، همسایه داری، احترام به محیط و عناصر آن را آموزش دیده باشد. خانواده و جامعه به صورت متقابل و مستمر با یکدیگر تعامل دارند و بر هم اثر می‌گذارند.

به بیان دیگر از یک طرف خانواده همچون آیینه ای، عناصر اصلی جامعه را دربردارد و انعکاسی از اوضاع اجتماعی است و ازطرف دیگر تأثیر فراوانی از جامعه می‌گیرد، به گونه‌ای که جامعه سالم فقط در سایه خانواده سالم امکان ظهور و بروز می‌یابد.

ازآنجاکه شهرداری‌ها در سه دوره حیات خود از دوران «خدماتی و عمرانی» گذر کرده و اکنون ماهیت «اجتماعی» پیدا کرده اند، یکی از وظایف مهم مدیریت شهری، توسعه آموزش‌های شهروندی و همچنین کمک به تشکیل، تحکیم و توسعه اخلاقی نظام خانواده تک تک شهروندان است.

شهرداری‌ها باید با طراحی و ارائه الگوی تربیت شهروند مطلوب در نهاد خانواده با ابعاد سه گانه «شناختی، نگرشی و مهارتی» تعامل دوگانه مطلوب بین جامعه شهری و خانواده را ایجاد کنند.

با درک اهمیت این اصل در بسیاری از کلان شهرها، امروز فرهنگ سرا‌های موضوعی در حوزه خانواده به فعالیت می‌پردازند که تحقق این مهم را دنبال می‌کنند.

مردم در مراحل مختلف زندگی خویش، نیازمند آموزش‌ها و تخصص‌های متناسب با تربیت شهروندی هستند که هدف اساسی و بنیادی آن، انتقال مجموعه‌ای از دانش، نگرش و جهت گیری‌های رفتاری ضروری برای باقی ماندن و دوام و رفاه جامعه شهری است؛ به همین سبب «آموزش شهروندی» به دنبال جلب توجه و حمایت شهروندان از فرهنگ مدنی جامعه و تحقق «شهروند خانواده مدار» است که جزو وظایف جدایی ناپذیر شهرداری هاست.