بازخوانی دستاورد‌های بهداشت و درمان مشهد پس از پیروزی انقلاب اسلامی

محمدرضا فیضی | شهرآرانیوز؛ با نگاهی به تاریخچه دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، درمی‌یابیم که دانشکده پزشکی این شهر سال۱۳۲۸ در دبستان شش‌کلاسه همت تأسیس شده است. در این سال، این دانشکده کارش را با ۶۱دانشجو، یک دانشیار و ۷معلم حق‌التدریسی آغاز کرد.

درست ۲۰ سال بعد، یعنی سال‌های ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹ علاوه بر دانشکده پزشکی، دانشکده دندان‌پزشکی نیز فعال شد و در سال تحصیلی ۱۳۵۴-۱۳۵۳ دانشکده علوم دارویی و تغذیه مشهد نیز به مجموع دانشکده‌های قبلی افزوده شد. در پی پیروزی انقلاب اسلامی، تغییرات زیادی در وزارتخانه‌ها اتفاق افتاد. سال۱۳۶۵ دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور و علوم وابسته به آن از وزارت علوم و آموزش عالی جدا شدند و در وزارت بهداری با عنوان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به کارشان ادامه دادند.

دانشگاه مشهد نیز پس از گذشت چند سال به ۲ مؤسسه مستقل به‌نام‌های دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد شناخته شد که هر یک با مدیریت جداگانه اداره می‌شدند. از رسالت‌های مهم این دانشگاه، تأمین و حفظ و ارتقای سلامت مردم به‌واسطه پرورش استعداد‌ها از طریق تعلیم و پژوهش، ایجاد امکانات پژوهشی برای افزایش توان علمی تحقیقاتی در زمینه‌های بهداشتی و درمانی و ارتقای سطح سلامت استان است. دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد علاوه بر آموزش، عهده‌دار رفع نیاز‌های بهداشتی‌درمانی جامعه و توسعه امکانات مربوط است.

سیر توسعه شاخص‌های بهداشتی، درمانی، آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون نشان می‌دهد که بزرگان و نام‌آوران زیادی برای درمان و ریشه‌کن‌کردن بسیاری از بیماری‌ها تلاش کرده‌اند در مسیر انقلاب اسلامی علاوه بر آموزش هزاران نیروی انسانی متعهد و توانمند، زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی را در سراسر استان توسعه دهند، به‌گونه‌ای که اکنون در دورترین نقطه استان شاهد خدمات بهداشتی و درمانی مطلوب به مردم عزیزمان هستیم.

اکنون که در آستانه چهل‌وچهارمین سالگرد این رخداد بزرگ تاریخی قرار داریم، نگاهی به دستاورد‌های این ۴۴ سال پرتلاش و خستگی ناپذیر می‌اندازیم که می‌تواند مسیری برای آینده‌ای روشن فراهم کند.

از حضور پزشکان خارجی بی‌نیازیم

اگر به دهه ۵۰ نگاهی بیندازیم، وابستگی کشور در زمینه‌های مختلف به‌ویژه بهداشت و درمان را احساس می‌کنیم. قبل از انقلاب آمریکایی‌ها در تهران و مشهد به‌نام خودشان بیمارستان ساخته بودند و بیماران را درمان می‌کردند. تا دلتان بخواهد در این بازه پزشکان زیادی از کشور‌های پاکستان، هند، بنگلادش و حتی فیلیپین در مشهد و گوشه‌وکنار کشور فعالیت می‌کردند. می‌توان به‌جرئت گفت که یکی از دستاورد‌های انقلاب اسلامی بعد از ۴۴ سال، تربیت نیروی انسانی و متعهد و کارآمد بوده است.

بنا به‌گفته مدیران علوم‌پزشکی مشهد، با وجود رشد سه‌برابری جمعیت کشور نسبت به ابتدای پیروزی انقلاب، اکنون در همه گروه‌های تخصصی و فوق‌تخصصی و همه زمینه‌های پزشکی و پیراپزشکی نیروی انسانی تربیت شده و دراین‌زمینه مشهد و کشور به خودکفایی رسیده است.

اکنون بیش از ۷۵۰۰پزشک عمومی، متخصص و فوق‌تخصص در مناطق زیرپوشش دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد فعالیت می‌کنند و به مردم عزیز استانمان خدمات بهداشتی و درمانی ارائه می‌دهند.

از ۲۳ خانه بهداشت به ۷۳۰ خانه بهداشت رسیدیم

اکنون ۳۲بیمارستان دانشگاهی در مناطق زیرپوشش دانشگاه به مجاوران و زائران امام‌رضا (ع) خدمات ارائه می‌دهند. علاوه بر مراکز بیمارستانی، مراکز بهداشتی‌درمانی، مراکز جامع روستایی و شهری نیز در سراسر استان فعال‌اند و به مردم خدمت‌رسانی می‌کنند.

براساس آمار، استان خراسان‌رضوی تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه بهداشت در ردیف استان‌های محروم بوده است، به‌طوری‌که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ۲۳خانه بهداشت و ۵۴پایگاه بهداشتی در استان فعال بود که هم‌اکنون تعداد آن‌ها به بیش از ۷۳۰ خانه بهداشت و ۳۶۷ پایگاه سلامت افزایش یافته است.

فلج اطفال ریشه‌کن شد

قبل از انقلاب معمولا خانواده‌ها پرجمعیت بودند و در بسیاری از خانواده‌ها به‌دلیل مشکلات بهداشتی و درمانی دست‌کم یکی از فرزندان فوت می‌کرد. تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، میزان مرگ مادران باردار ۲۴۰در هر ۱۰۰ هزار تولد بود که این میزان اکنون به ۰۸/ ۱۸ رسیده است و میزان مرگ نوزادان در هر ۱۰۰۰ تولد از ۴۰ به ۲/ ۸ و میزان مرگ کودکان زیر یک‌سال در ۱۰۰۰ تولد زنده از ۱۱۱ به ۰۷/ ۱۱ و میزان مرگ کودکان زیر ۵سال در ۱۰۰۰ تولد زنده از ۱۱۹ به ۱۴ کاسته شده و این از دستاورد‌های خوب و شیرین انقلاب اسلامی است.

جالب است بدانید قبل از پیروزی انقلاب اسلامی شاخص پوشش واکسیناسیون حدود ۴۳ درصد بوده که اکنون به ۱۰۰ درصد رسیده است و به‌برکت این خدمات بعضی بیماری‌ها هم مانند فلج اطفال که روزگاری دامن‌گیر مردمان بوده، کامل ریشه‌کن شده است.

افزایش امیدبه‌زندگی

خبر خوب دیگری که شاهد آن هستیم، رشد چشمگیر زایمان ایمن در استان است. شاخص زایمان ایمن در بیمارستان‌های استان قبل از انقلاب ۴/ ۴۴ درصد بود که این میزان هم اکنون به ۹/ ۹۹ درصد رسیده است. دلیل اصلی آن نیز این است که اکنون در همه خانه‌های بهداشت شهری و روستایی مراقبت‌های اولیه بهداشتی برای همه گروه‌های سنی انجام می‌شود.

امیدبه‌زندگی قبل از انقلاب ۵۵سال بود و پس از انقلاب و با تجهیز مراکز بهداشتی و درمانی و با افزایش امکانات و تجهیزات پزشکی و بیمارستانی، امیدبه‌زندگی در میان مردان به ۷۱ سال و در میان زنان به ۷۵ سال رسیده است.

افزایش ۶۵۰۰تخت بیمارستانی

تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد تخت‌های بستری بیمارستانی در استان خراسان‌رضوی فقط ۳۴۰۰تخت بود که این تعداد اکنون به بیش از ۴۴ هزارو ۵۰۰ تخت رسیده است.

حدود ۸۰۰ داروخانه در استان

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بیشتر شهرستان‌های استان از وجود داروخانه محروم بودند. آن‌موقع در استان پهناور خراسان فقط ۷۵ داروخانه داشتیم. آن‌ها هر دارویی را نداشتند، اما اکنون تعدادشان به حدود ۸۰۰ داروخانه رسیده است. با وجود تحریم علیه کشورمان، با اقدام مؤثر و برنامه‌ریزی، دارو‌های موردنیاز استان برای ۶ ماه تأمین شده و دراین‌زمینه مشکلی برای مردم و شبکه بهداشت و درمان ایجاد نشده است.