نگاهی به فرازوفرود وام ازدواج | زوج‌های کمتر از ۲۵ سال، در صف اول

به گزارش شهرآرانیوز؛ بدون وام راهی شدن به خانه بخت شبیه معجزه است؛ دست کم برای قشر متوسط و متوسط به پایین جامعه. حتی طبقه مرفه هم که به دنبال مجالس عروسی چندصدمیلیونی و جهیزیه آن چنانی است، از خیر وام ازدواج نمی‌گذرد. این روز‌ها بحث وام ازدواج در کمیسیون تلفیق مجلس داغ است و درنهایت ۱۵۰ میلیون تومان برای زوج‌های کمتر از ۲۵ سال و ۱۲۰ میلیون تومان برای زوج‌های دیگر مصوب کرده اند.

البته این سرنوشت قطعی وام ازدواج برای سال پیش رو نیست و باید در صحن علنی هم بررسی و رأی گیری شود. بااین حال، شاید این مبلغ وام کفاف نصف هزینه‌های راهی شدن یک زوج به خانه بخت را ندهد، اما بدون آن نیز خیلی از زوج‌ها توان تکمیل جهیزیه، هزینه مراسم عروسی یا رهن خانه را ندارند.
گریزی بر پژوهشی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی براساس آخرین وضعیت دریافت وام ازدواج ارائه کرده است، اهمیت و نقش این وام را برای تشکیل خانواده در بین زوج‌های جوان نشان می‌دهد.

۲۲۱ هزار زوج در صف وام ازدواج

این پژوهش که برپایه بررسی عملکرد هفت ماه بانک مرکزی در پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج تا پایان مهرماه امسال است، نشان می‌دهد که تعداد ۵۴۰ هزارو ۴۹۲ فقره تسهیلات ازدواج به ارزش ۴۶۷ هزار میلیارد ریال به متقاضیان واجد شرایط اعطا شده است. به بیان دیگر، بیش از ۶۶ درصد کل متقاضیان از تسهیلات ازدواج برخوردار شده اند.

همچنین تعداد افراد در صف دریافت تسهیلات ازدواج تا تاریخ یادشده ۲۲۱ هزارو ۶۹ نفر است که از این تعداد ۱۰۷ هزارو ۶۶۰ نفر در انتظار تعیین شعبه، ۵۶ هزارو ۱۸۷ نفر در مرحله تکمیل مدارک و ۲۲ هزارو ۸۷۰ نفر نیز در انتظار دریافت وام هستند. به بیان دیگر، نزدیک به ۵۰ درصد افراد در صف دریافت تسهیلات ازدواج، در انتظار تعیین شعبه برای دریافت وام هستند.

علاوه بر آن، مقایسه دریافت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج در بین استان‌ها در شش ماه ابتدای سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد استان‌های کهگیلویه وبویراحمد با ۴۹ درصد، کرمان با ۵۶ درصد و مرکزی با ۵۸ درصد به ترتیب کمترین درصد دریافت کنندگان تسهیلات هستند و استان سمنان با ۷۷ درصد بیشترین تسهیلات را نسبت به کل تعداد متقاضیان به خودش اختصاص داده است.

۹۰ درصد زوج‌های کمتر از ۲۵ سال وام ازدواج دریافت کردند

مجلس شورای اسلامی برای اولین بار در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ برای کاهش سن ازدواج، بانک مرکزی را موظف کرد تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به زوج‌های کمتر از ۲۵ سال بدهد. همچنین وام زوج‌های کمتر از ۲۳ سال واجد شرایط دریافت تسهیلات ازدواج را تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان افزایش دهد.
براساس تفریغ بودجه دیوان محاسبات، در شش ماه نخست امسال ۱۰۴ هزارو ۶۱۳ زوج کمتر از ۲۵ سال و کمتر از ۲۳ سال متقاضی دریافت تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومان بوده اند که بیش از ۹۰ درصد آنان تسهیلاتشان را دریافت کرده اند.

مشکلات موجود در دریافت وام ازدواج

اما به جز بحث ماندن زوج‌ها در صف انتظار بانک‌های عامل برای دریافت وام ازدواج، مشکلات دیگری نیز در زمینه تسهیلات وام ازدواج وجود دارد. یکی از این مشکلات، پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج جوانان براساس تبصره ۳ بند «الف» شرایط عمومی متقاضیان تسهیلات ازدواج به همه شهروندان ایرانی خارج از کشور است.

اگر سفارت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور گواهی ازدواج این شهروندان را صادر کرده باشد، آن‌ها قادر به ثبت نام هستند. گواهی ازدواج آن‌ها که ممهور به مهر کنسولگری ایران در کشور‌های مختلف است، به عنوان سند ازدواج تلقی می‌شود. این درحالی است که منظور قانون گذار از گنجاندن این تسهیلات در قوانین بودجه ای، حمایت از ازدواج جوانان ساکن داخل ایران است. بنابراین، به نظر می‌رسد این مسئله نیز تا حدودی زمینه انحراف از هدف اصلی قانون را فراهم کرده است.

مشکل دیگر در بحث وام ازدواج، فرایند و الگوی تأمین ضامن است. برای حل این مسئله، مجلس در تصویب قانون بودجه سال ۱۴۰۰ شیوه‌های تأمین ضمانت را بازنگری کرده است. این قانون، صرفا یکی از سه مورد اعتبارسنجی، یا یک ضامن و سفته یا سهم فرد از حساب یارانه را کافی دانسته و همچنین مسئولیت حسن اجرای حکم این بند را به عهده بانک مرکزی و بانک‌های عامل و همه مدیران و کارکنان مربوط گذاشته و در انتها قید کرده است که اجرانشدن یا تأخیر در پرداخت تسهیلات تخلف محسوب و در مراجع ذی صلاح پیگیری می‌شود؛ اما بانک‌ها با سنگ اندازی و سخت گیری‌هایی فراتر از قانون مسیر دریافت وام ازدواج را برای جوانان متقاضی سخت کرده اند.