قدسی، «بهار» دوم

نخستین باری که استاد قدسی را دیدم در مغازه عطاری پدربزرگم بود که گاهی مرحوم قدسی به سبب آشنایی‌ای که داشتند در آنجا حضور پیدا می‌کردند. من آن زمان او را نمی‌شناختم و ابهت و وقارش بسیار دیدنی بود.

گاهی اشعاری را بر لب جاری می‌کرد. بعد‌ها از پدربزرگ شنیدم که او غلامرضا قدسی، شاعر انقلابی و آیینی بوده است. پس از گذشت سال‌ها او را در جلسات شعری دیدم و خاطره قدیمی نخستین دیدار برایم زنده شد.

استاد قدسی مجسمه متانت و وقار بود. وقتی او مجلس را به دست می‌گرفت، کسی سخن نمی‌گفت و این نشان از ابهت شخصیتی او بود. فضل و کمال او زبانزد خاص و عام بود و تسلط بالایی در سرودن شعر فارسی و عربی داشتند. دکتر رزمجو در یک سخنی گفته بود که «او محمدتقی بهار دوم در خراسان است». به نظر من نیز او چنین بود.

مرحوم قدسی توجه ویژه‌ای به جوانان داشت. با وجود اینکه اهل گعده نبود، اما در جمع‌های شعرای جوان حضور پیدا می‌کرد.

مرحوم قدسی فرد شناخته شده‌ای بین شاعران بود، اما شهرت عمومی نداشت. زیرا او اهل حضور در برنامه‌های گوناگون نبود. وارستگی و شایستگی در رفتارش موج می‌زد. با وجود اینکه در بین مردم حضور شایانی داشت، اما چه بسا بسیاری از مردم نمی‌دانستند که او همان شاعر باسابقه و ادیب فرهیخته مشهدی است.

یکی از ویژگی‌های بارز مرحوم قدسی روحیه انقلابی اش بود. او به دلیل فعالیت‌های مبارزاتی و همکاری با افراد و نهاد‌های انقلابی توسط ساواک بازداشت شد و به زندان افتاد. برخی از دفتر‌های شعری اش نیز که در زندان سروده بود توسط ساواک از میان رفت. ما آنچه از مرحوم قدسی داریم بخش کمی از شعر‌های اوست. رهبر انقلاب در سال‌هایی که در خراسان حضور داشتند و در انجمن‌های شعری حضور پیدا می‌کردند با بزرگان زیادی ارتباط برقرار کردند.

کسانی، چون مرحوم صاحبکار، احمد کمال، محمد قهرمان و .... یکی از آن‌ها مرحوم قدسی بود. ارتباط ایشان با مرحوم قدسی تنها از جنبه شعری نبود. به دلیل اینکه مرحوم قدسی روحیه‌ای مبارز و انقلابی داشت، معظم له نیز از این جنبه صمیمیت دوچندانی با او داشتند.

یکی از رسمی‌ترین سالن‌های مشهد سالن دانشکده ادبیات مشهد بود. بسیاری از جلسات انجمن ادبی شعری در آنجا برگزار می‌شد. در آن جلسات خدمت مرحوم قدسی می‌رسیدیم. در حوزه نقد شعر ید طولایی داشتند و در شعر شناسی تجربه بالایی داشتند. گاهی اشعاری که خوانده می‌شد نکات بسیار ارزشمندی در نقد شعر عنوان می‌کرد.

سال‌های اول انقلاب در یکی از محافل شعری که به مناسبت دهه فجر در تالار دانشکده ادبیات برگزار شده بود، شاعران بسیاری از کل کشور حضور داشتند. مرحوم قدسی مجری این جلسه بودند و اشعار وخاطراتی نقل می‌کردند.

بسیاری از شعرای قدیمی شعر خواندند و تا آخر جلسه کسی از جوانان برای خواندن شعر دعوت نشد. ما اعتراض کردیم. استاد بهجتی شفق که در جلو مجلس نشسته بود به آقای قدسی گفت: استاد، قدسی اجازه دهید جوان‌ها نیز شعر بخوانند. استاد قدسی پذیرفتند. من و آقای محدثی و سهیلی در آن مجلس اشعارمان را خواندیم و پس از آن، مرحوم قدسی زبان به تمجید از شاعران جوان گشود.

مرحوم قدسی علاقه زیادی به شعر متعهد و انقلابی داشت. از این جهت، استاد علاقه زیادی به مرحوم اقبال لاهوری داشت. اشعار قدسی با درون مایه انقلابی بسیار ممتاز بود و جایگاه شعری او بسیار بالا. مرحوم قدسی علاقه زیادی به مرحوم امام (ره) داشت. شعری نیز در استقبال از شعر اقبال لاهوری درباره مرحوم امام (ره) و شعرای انقلاب سرود.