مسعود سلطانی - خیلی از آن هایی که گلبهار را برای زندگی انتخاب کرده اند، امیدشان برای رفت وآمد به مشهد، مترو مشهد-گلبهار بود؛ پروژه ای که در ادبیات قانونی به اسم «قطار حومه کلان شهر مشهد به شهر جدید گلبهار و چناران» شناخته شده است و قرار بود مشهد را با ۴٠کیلومتر خط ریل به گلبهار پیوند بزند.
قطار برقی سریع السیر گلبهار-مشهد سال١٣٨۴ به تصویب شورای هماهنگی ترافیک کشور رسید و در سال١٣٨٩ تأییدیه دفتر فنی استانداری خراسان رضوی را گرفت و یک سال بعد ردیف بودجه ای را با همین عنوان در قانون برنامه و بودجه کشور به خود اختصاص داد؛ ردیفی که می توانست دلیلی محکم برای مهاجرت شماری از مشهدی ها به گلبهار باشد. در سال1391 هم کلنگ این خط ریلی به زمین خورد.
از آن زمان تاکنون یک دهه گذشته و جمعیت گلبهار که در سرشماری سال١٣٩۵ نزدیک به ٣٧هزار نفر اعلام شده بود، بر اساس برآوردهای مرکز آمار به 100هزار نفر رسیده است. این یعنی در پنج سال گذشته جمعیت این شهر حدود سه برابر شده است و اکنون 100هزار نفر منتظر شنیدن صدای سوت قطار حومه ای مشهد-گلبهار هستند.
طبق وعده مسئولان، این پروژه باید تا پایان سال١۴٠٠ به پایان می رسید، اما اعداد و ارقام درج شده در ردیف بودجه «قطار حومه کلان شهر مشهد به شهر جدید گلبهار و چناران» دستیابی به این هدف را در این بازه زمانی ناممکن کرد و با توجه به تحریم های اقتصادی تأمین مالی پروژه از طریق فاینانس نیز دور از ذهن است.
سهم بودجه ای 1401
آخرین بار در سال1400 به صورت دقیق در بودجه سالیانه کشور اطلاعات مربوط به پروژه «احداث قطار حومه کلان شهر مشهد به شهر جدید گلبهار و چناران» منتشر شد. این پروژه با شماره طبقه بندی یا ردیف بودجه اختصاصی 1502002005 در قانون برنامه و بودجه شناخته و ذیل فصل «برنامه حمل ونقل شهری و روستایی» با ردیف بودجه 1502002000 دیده می شد. اما از آنجا که جدول های بودجه ای در قانون برنامه و بودجه سال1401 به صورت خلاصه در اختیار رسانه ها قرار گرفته است، جزئیات امسال این ردیف بودجه را مستند به قانون نداریم و باید به سخنان نمایندگان مجلس و مسئولان مربوط استناد کنیم.
حسین امامی راد، نماینده مردم چناران، گلبهار و طرقبه شاندیز در مجلس شورای اسلامی به تازگی در این باره به ایرنا گفت: طرح قطاربرقی مشهد-چناران ردیف بودجه ملی دارد و بودجه امسال آن ۹۳۵میلیارد ریال است، ولی با این مقدار اعتبار سالانه، طرح پیش نخواهد رفت. با این حال اگر بودجه ای از سفر اخیر ریاست جمهوری به خراسان رضوی یا فاینانس خارجی برای طرح در نظر گرفته شود یا بخش خصوصی سرمایه گذاری کند، راه اندازی این خط ریلی سرعت می گیرد.
شاید 20 سال آینده!
اکنون قطارهای حومه ای در ١٠ استان تهران، البرز، قزوین، قم، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، خوزستان، لرستان، مازندران و گلستان فعال هستند. در این میان، خراسان رضوی با برخورداری از ١٢درصد شبکه ریلی کشور و توسعه خط فرعی مشهد-سرخس، خطوط فرعی در مسیر ریلی مشهد-تهران و مشهد-طبس یکی از مناطق پرظرفیت برای توسعه خطوط راه آهن حومه ای است که باید توسعه بیشتری پیدا کند.
طبق برآورد در بودجه پارسال، اعتبار لازم برای پایان دادن به پروژه 1922میلیارد تومان است. اگر نرخ تورم را به حساب نیاوریم و فقط همین رقم را بر بودجه مصوب امسال این پروژه تقسیم کنیم، متوجه خواهیم شد که با این روند این پروژه شاید بیست سال آینده به نتیجه برسد!
وضعیت کنونی پروژه
نماینده مردم چناران، گلبهار و طرقبه‌شاندیز در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت اکنون امکان تأمین ۳۰۰میلیون یورو بودجه برای تکمیل این طرح را ندارد، افزود: اکنون از مجموع ۴۶کیلومتر طول طرح، زیرسازی ۳۶کیلومتر انجام شده و آماده ریل گذاری است. البته تملک زمین در برخی مناطق همچنان در حال انجام است.
امامی راد به رفت وآمد زیاد مردم شهرستان های مشهد، چناران، گلبهار و طرقبه شاندیز از جاده مشهد-چناران اشاره کرد و افزود: پس از مسیرهای تهران-کرج و مرودشت-شیراز، بزرگراه مشهد-چناران با روزانه ۹۵هزار تردد خودرویی، پر رفت و آمدترین جاده کشور است. او با اشاره به رفت وآمد نیمی از ۳۵میلیون زائر سالانه مشهد از طریق بزرگراه کنونی مشهد-چناران، بیان کرد: قطار مشهد-گلبهار-چناران در اصل مسیر ریلی برقی است، اما قرار شده است مانند قطار تهران-پرند ابتدا از خط ریل باس دیزلی در این مسیر استفاده شود و وقتی بودجه برقی کردن مسیر فراهم شد، این خط آهن برقی شود.
محمد زرافشان، مدیر پروژه قطار مشهد-گلبهار، نیز در آخرین اظهارنظرش پیشرفت فیزیکی این پروژه را در سال1400 فقط 4درصد اعلام کرده و گفته بود: زیرسازی ۳۶کیلومتر از ۴۰کیلومتر مسیر طراحی شده در این پروژه انجام شده است و اکنون درحال ساخت تونل چهارکیلومتری ابتدای مسیر هستیم و عملیات ساخت ایستگاه گلبهار نیز درحال انجام است.