رادمنش
ترس از زخم پذیری و مرگ از انگیزه های خلق قهرمانان یا پهلوانان رویین تن در اساطیر و افسانه های بسیاری از ملل بوده است. آشیل، آژاکس، تالوس و کاینئوس در اساطیر یونان، کریشنا و کَرَن در اساطیر هند، بالدِر و زیگورد در اساطیر اسکاندیناوی، زیگفرید در اساطیر ژرمنی، و کونگان چَنس، یلِ ایرلندی، شماری از این رویین تنان اند. در اساطیر ایرانی، اسفندیار شاخص ترین پهلوان رویین تن است.
سجاد آیدنلو، در مقدمه کتاب «راز رویین تنی اسفندیار»، ضمن آوردن نمونه های یادشده، نوشته است: «در روزگار باستان و شیوه زیست گذشتگان، جنگ های متعدد سبب اصلی کشته شدن و آسیب دیدن خیل بزرگی از مردمان در سراسر جهان بوده است و، از همین روی، بخشی از افسانه با آرزوی مقابله با مرگ در عرصه داستان های حماسی، اساطیری و پهلوانی -که جنگ و مرگ بن مایه مهم همه آن هاست- در قالب یلان و شهریاران رویین تن و زخم ناپذیر نمود یافته است.»
اسفندیار، در میان شخصیت های اصلی و یلان «شاهنامه»، جایگاهی بلند دارد و این نکته ای است که آیدنلو در ابتدای پیشگفتار کتاب به آن اشاره می کند: «اسفندیار تنها یلِ 'شاهنامه' پس از رستم است که با دو صفت/ لقبِ 'تهمتن' و 'تاج بخش' خوانده شده و این پایگاه والای پهلوانی و خویشکاریِ مهم او را در حماسه ملی ایران و نظرگاه حکیم توس نشان می دهد.»
اما این پهلوان یک ویژگی شاخص دارد که او را از تمام پهلوانان دیگر این حماسه متمایز می کند و به باور آیدنلو حتی سبب شده اسفندیار «در متونِ ادبی، تاریخی و داستانیِ پس از فردوسی در جایگاه منحصربه فردی» نشانده شود؛ و آن همان رویین تنی است که باعث شده «تیر و تیغ و نیزه و گرز خنجر هیچ کسی [...] بر پیکر او کارگر» نباشد.
نویسنده، در ادامه، یادآور می شود که «شگفتی و رازناکیِ این صفت باعث شده که هم گذشتگان -دستِ کم از سده پنجم به این طرف- روایت های گوناگونی درباره چگونگی رویین تن شدن اسفندیار بسازند و هم محققانِ معاصر فرضیات و تحلیل هایی در این باره عرضه کنند.»
همین تاریخ طولانی و سعی بسیار در ترسیم سیمایی از اسفندیار برای شناخت بیشتر و معرفی او -که آیدنلو در پیشگفتار خود به آن پرداخته- انگیزه نویسنده برای تألیف این اثر بوده است: «بنابراین، موضوعِ اصلی این کتاب [...] تحقیق درباره مسائل، روایات و دیدگاه های گوناگونِ مربوط به رویین تنی اسفندیار و طرحِ فرضیه یا -اگر دقیق تر بگوییم- دریافتی از علت رویین تنی اسفندیار در 'شاهنامه' به یاری گواهی ها و قراینِ به دست آمده از متون دیگر است. [...] در کتاب 'راز رویین تنیِ اسفندیار'، در کنار مقدمات و مؤخراتِ لازم، پانزده روایت و اشارتِ قدیمی از منابع قرن پنجم تا دوره قاجار و هشت نظریه و فرضیه معاصر از سال ۱۳۱۳ تا ۱۳۹۵ هـ.ش درباره موضوعِ بحث انگیزِ رویین تنی اسفندیار آورده و بررسی و نهایتا این پیشنهاد طرح شده است که احتمالا عامل و علت زخم ناپذیریِ این پهلوان در 'شاهنامه' داشتن و پوشیدنِ زره ویژه ای است که رزم افزارها بر آن بی تأثیر است.»
آیدنلو، همچنین، اشاره می کند که نام کتابش را از مقاله ای با همین عنوان از محمود امیدسالارِ شاهنامه شناس، که سال ۱۳۶۱ در مجله «ایران نامه» در آمریکا چاپ شده، گرفته است.
«راز رویین تنی اسفندیار» را، که نخستین بار سال ۱۳۹۹ منتشر شده بود، به تازگی و پس از پنج سال، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار با همکاری نشر «سخن» دوباره چاپ کرده است، در ۲۸۸ صفحه و به بهای ۵۹۰هزار تومان.